Wprowadzona od 2020 r. nowelizacja ustawy o VAT dopuszcza możliwość uznania paragonu z numerem NIP do kwoty 450 zł za fakturę uproszczoną. Jest rzeczą zrozumiałą, jak wskazują posłowie Grzegorz Gaża i Grzegorz Matusiak w interpelacji nr 632 z 7 kwietnia 2020 r., że wprowadzając niniejsze regulacje, ustawodawca chciał ograniczyć biurokrację, uprościć przepisy i utrudnić działania przestępcom zmierzające do wyłudzenia VAT, ale niestety z przykrością trzeba stwierdzić, że liczna grupa podatników VAT nie jest przygotowana na te zmiany.
Posłowie stwierdzili również, że można by było rozważyć wprowadzenie przejściowych rozwiązań, które pozwoliłyby przedsiębiorcom w miarę łagodnie przystosować się do nowych przepisów. Zwłaszcza teraz, kiedy polscy biznesmeni, którzy na co dzień w pocie czoła budują siłę naszej gospodarki, stanęli w obliczu epidemii i nad wieloma z nich zawisły czarne chmury, warto by było poszukać rozwiązań, które chociaż trochę ułatwią im prowadzenie działalności w tych trudnych czasach.
W związku z powyższym, skierowali do MF prośbę o odpowiedź na poniższe pytania:
1) Czy Ministerstwo Finansów planuje podjęcie działań pozwalających na nieponoszenie przez polskich przedsiębiorców odpowiedzialności z tytułu braku numeru NIP na paragonie lub wystawienia faktury VAT i paragonu będącego fakturą uproszczoną do tej samej transakcji? Czy w takich przypadkach byłaby abolicja, np. za I kwartał lub I półrocze 2020 r.?
2) Jakie kroki zamierza podjąć resort Pana Ministra w sprawie rozwiązania problemu technicznego polegającego na tym, że pomimo zaleceń nie wszyscy sprzedawcy dysponują kasami fiskalnymi, co nie pozwala im na wydruk paragonów z numerem NIP?
3) Kiedy Ministerstwo Finansów wyjaśni i określi, który numer paragonu będącego w rozumieniu przepisów prawa fakturą uproszczoną należy uznawać za numer tej faktury?
Odpowiadając, Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że w związku ze zgłaszanymi znacznymi nadużyciami w zakresie wystawiania faktur, które nie mają odzwierciedlenia w istniejącym stanie faktycznym - tzw. „pustych faktur” - do paragonów fiskalnych pozostawianych przez klientów w punkcie sprzedaży, wdrożono nowe rozwiązanie obowiązujące od 1 stycznia 2020 r. Na mocy ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw1 - dodano art. 106b ust. 5 ustawy o VAT 2, zgodnie z którym w przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej potwierdzonej paragonem fiskalnym fakturę na rzecz podatnika podatku lub podatku od wartości dodanej wystawia się wyłącznie, jeżeli paragon potwierdzający dokonanie tej sprzedaży zawiera numer NIP nabywcy.
W przypadku, gdy nabywca nie poda numeru NIP do czasu zakończenia rejestracji sprzedaży na kasie rejestrującej należy uznać, że nabywca dokonał zakupu jako konsument. Nabywca będzie mógł żądać wystawienia faktury dokumentującej zakup, jednakże sprzedawca w takiej sytuacji wystawia fakturę taką, jak dla konsumentów, a więc bez numeru NIP nabywcy. W 106b ust. 6 przedmiotowej ustawy wprowadzono sankcję za niestosowanie się podatników do ww. przepisu. Powyższa sankcja ma stanowić narzędzie mające na celu likwidację występującego mechanizmu nadużycia, ma w założeniu mieć przede wszystkim wymiar prewencyjny oraz ma być dotkliwością za nieprzestrzeganie formalnych zasad wystawiania i ewidencjonowania faktur, tak dla sprzedawcy, jak i dla nabywcy. Intencją ustawodawcy nie jest rezygnacja z takich obostrzeń, ponieważ regulacja ta ma wyeliminować proceder wystawiania faktur na podstawie zebranych paragonów pozostawionych przez innych klientów.
Jednocześnie należy mieć na uwadze, jak wskazuje resort finansów, że zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami ustawy o VAT (art. 106e ust. 5 pkt 3), paragon fiskalny do kwoty 450 zł brutto (100 euro) zawierający numerem NIP nabywcy, stanowi fakturę uproszczoną, traktowaną jak zwykła faktura.
Faktura jest podstawowym dokumentem potwierdzającym dokonanie transakcji opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. Posiadanie jej, co do zasady, warunkuje możliwość odliczenia podatku naliczonego w niej zawartego i tym samym pozwala na realizację zasady neutralności VAT. Faktura uproszczona daje nabywcy towarów i usług prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu transakcji, które są przez nią dokumentowane.
W myśl art. 111 ust. 3a pkt 1 ustawy o VAT, podatnicy prowadzący ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących są obowiązani wystawić i wydać nabywcy paragon fiskalny lub fakturę z każdej sprzedaży w postaci papierowej lub za zgodą nabywcy, w postaci elektronicznej, przesyłając ten dokument w sposób z nim uzgodniony. Przez paragon fiskalny albo fakturę rozumie się dokument fiskalny wystawiany przy użyciu kasy dla nabywcy, potwierdzający dokonanie sprzedaży (§ 2 pkt 16 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie kas rejestrujących3).
Odnosząc się natomiast do kwestii dotyczącej nieposiadania przez podatników kas rejestrujących, które pozwalają na wydruk paragonów z numerem NIP należy wyjaśnić, że kasy z możliwością wydruku paragonów z numerem NIP są dostępne na rynku od wielu lat. Wdrażając omawiane rozwiązanie ustawodawca wyraźnie wskazywał, że nie wszystkie kasy rejestrujące posiadają możliwość umieszczenia numeru NIP nabywcy na paragonie fiskalnym i w związku z tym należy wyraźnie sygnalizować sprzedawcy w trakcie dokonywania zakupu potrzebę otrzymania faktury. Wówczas sprzedawca może wystawić taką fakturę poza kasą rejestrującą z innych systemów sprzedaży.
Polecamy: Nowy JPK_VAT z deklaracją i ewidencją. Poradnik Gazety Prawnej 4/2020
Dodatkowo, każdy paragon fiskalny, w tym również i ten, który uznany jest za fakturę uproszczoną posiada swój numer i należy przyjąć, że numer paragonu fiskalnego jest numerem tej faktury uproszczonej. Faktura powinna zawierać kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę.4 Numer paragonu fiskalnego taką rolę spełnia.
Końcowo, Ministerstwo Finansów uznało, że przepisy dokładnie precyzują kiedy istnieje obowiązek wystawienia i wydania paragonu fiskalnego nabywcy, natomiast jeśli nabywca decyduje się na uzyskanie faktury, musi wcześniej (przed wystawieniem paragonu fiskalnego) wyrazić takie żądanie sprzedawcy.
__________________________
1 Dz. U. poz. 1520
2 Dz. U. z 2020 r. poz. 106 i 568 - dalej „ustawa o VAT
3 Dz. U 2019 r., poz. 816
4 art. 106e ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT