Faktura podatnika zwolnionego – podstawa prawna
Od 2014 r. ustawa o podatku od towarów i usług (VAT) stała się jeszcze ważniejszym aktem prawnym niż przed tą datą. Ustawodawca zaimplementował do niej większość najistotniejszych przepisów, także tych o fakturach, znosząc tym samym obowiązujące do 31 grudnia 2013 r. rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 roku w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.
Tym samym w przepisach ustawy o VAT znalazły się art. 106b pkt. 2 oraz pkt. 3 w swym obecnym brzmieniu. Zgodnie z nimi, podatnik korzystający ze zwolnienia z podatku VAT zasadniczo nie musi dokumentować swojej sprzedaży fakturą. Taki obowiązek pojawi się natomiast wtedy, gdy nabywca towaru lub usługi wyrazi takie żądanie.
Co to oznacza w praktyce? Przedsiębiorca, który w ramach swojej działalności korzysta ze zwolnienia z podatku VAT jest zobowiązany do wystawienia faktury każdemu klientowi, który wyrazi takie żądanie (w terminie wskazanym przez ustawę – czyli do 3 miesięcy od wydania towaru, wykonania usługi lub otrzymania zapłaty). Podatnik zwolniony może wystawić fakturę także wtedy, kiedy nabywca nie wyrazi wprost chęci otrzymania takiego dokumentu – wybór rachunek czy faktura pozostaje w takim przypadku w gestii przedsiębiorcy.,
Elementy faktury podatnika zwolnionego
Aby ustalić, co powinno znaleźć się na fakturze dokumentującej sprzedaż podatnika zwolnionego, należy odnieść się do dwóch aktów prawnych – wspomnianej już ustawy o VAT oraz Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wystawiania faktur z 3 grudnia 2013 r.
Katalog podstawowych elementów faktury został wskazany w art. 106e pkt. 1 ustawy o VAT. Ustalając dane niezbędne dla faktury podatnika zwolnionego z VAT należy wziąć pod uwagę także pkt. 4 ust. 3 tego artykułu, oraz par. 1 pkt. 1-3 rozporządzenia.
W związku z powyższym, na fakturze podatnika zwolnionego powinny znaleźć się:
- data wystawienia,
- numer kolejny,
- imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy,
- nazwa (rodzaj) towaru lub usługi,
- miara i ilość (liczba) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
- cena jednostkowa towaru lub usługi,
- kwota należności ogółem.
Powyższe informacje podatnicy ujmują na swoich sprzedażowych dokumentach bez względu na to, z jakiej podstawy prawnej zwolnienia korzystają. Natomiast to właśnie podstawa prawna może nieco zróżnicować faktury podatników zwolnionych.
Zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt. 19 ustawy o VAT, przedsiębiorca korzystający ze zwolnienia powinien wskazać na swojej fakturze podstawę prawną zwolnienia w postaci:
- przepisu ustawy albo aktu wydanego na podstawie ustawy, na podstawie którego podatnik stosuje zwolnienie od podatku,
- przepisu dyrektywy 2006/112/WE, który zwalnia od podatku dostawę towarów lub świadczenie usług,
- lub innej podstawy prawnej wskazującej na to, że dostawa towarów lub świadczenie usług korzystają ze zwolnienia.
Do powyższego odnosi się rozporządzenie ws. wystawiania faktur – zgodnie z nim, podstawa prawna rzeczywiście powinna znaleźć się na fakturze podatnika, który korzysta ze zwolnienia, ale tylko na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy o VAT – czyli zwolnienia przedmiotowego, ze względu na rodzaj prowadzonej działalności. Natomiast podatnik, który wybrał zwolnienie podmiotowe ze względu na limit obrotów, na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy, nie ma obowiązku wpisywać na fakturze tej podstawy prawnej (zgodnie z par. 3 ust. 3 rozporządzenia).
Podsumowując, podstawa prawna zwolnienia z VAT będzie wymagana wtedy, kiedy podatnik korzysta ze zwolnienia przedmiotowego. Jeśli jest zwolniony z VAT ze względu na limitu przychodów, nie będzie ona konieczna.
500 pytań o VAT - odpowiedzi z interpretacjami MF
Faktura czy rachunek? Czasem nie trzeba wybierać
Przepisy w kwestii faktur wystawianych przez podatników korzystających ze zwolnienia z podatku VAT wzbudzają do tej pory wątpliwości i kontrowersje. Najwięcej z nich dotyczy tego, czy wystawianie faktur to teraz obowiązek, czy tylko prawo przedsiębiorców nierozliczających VAT-u.
Jak wynika z przepisów, dopóki klient nie wyrazi żądania otrzymania faktury, podatnik może sam zdecydować, czy chce wystawić fakturę czy też rachunek. Często jednak zdarza się, że przedsiębiorca sporządzający rachunek wystawia jednocześnie fakturę. Jak to możliwe?
Przepisy ustawy o VAT dążą do coraz większej liberalizacji przepisów. To właśnie dzięki niej z wymaganych elementów faktury zniknął chociażby nagłówek „Faktura”. Skoro faktury wcale nie trzeba nazywać fakturą, może okazać się, że także dokument z nagłówkiem „Rachunek”, zawierający niezbędne dane, będzie mógł zostać potraktowany jako faktura. Warto zauważyć, że wskazane wcześniej regulacje wskazują na niezbędny minimalny katalog danych, co oznacza, że podatnik może na swoim dokumencie wprowadzić także dodatkowe informacje (m.in. dowolny nagłówek), a on nadal będzie stanowił fakturę.
Anna Kubalka – ifirma.pl