Zasadniczo, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT), w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Jednakże w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, stanowi 50% kwoty podatku (art. 86a ust. 1 ustawy o VAT).
Aby prawidłowo zastosować powyższy przepis należy więc zwrócić uwagę, na to w jaki sposób ustawa o VAT reguluje pojęcia – pojazd samochodowy (art. 2 pkt 34 ustawy o VAT) oraz użytkowanie do działalności gospodarczej (art. 86a ust. 4 ustawy o VAT). Jeżeli samochód zawiera się w ustawowej definicji, Spółka - jak wynika z utrwalonej linii orzeczniczej (por. wyrok NSA z 6.03.2018 r., sygn. akt I FSK 790/16, wyrok NSA z 31.01.2018 r., sygn. akt I FSK 528/16, wyrok WSA w Warszawie z 15.02.2018 r., sygn. akt III SA/Wa 445/17) - powinna ustalić zasady użytkowania pojazdów obowiązujące w firmie (wprowadzić tzw. regulamin użytkowania samochodów firmowych) oraz prowadzić szczegółową ewidencję przebiegu pojazdów zgodnie z art. 86a ust. 7 ustawy o VAT. Ponadto pojazd samochodowy wykorzystywany w pełni do działalności gospodarczej należy zgłosić do urzędu skarbowego na formularzu VAT-26 (pod warunkiem, że nie jest to pojazd który zgodnie z regulacjami ustawy o VAT uprawnia podatnika do pełnego odliczenia podatku naliczonego i nie ma konieczności dla tego typu samochodu prowadzenia ewidencji). Przy spełnieniu wszystkich wymogów Spółka będzie mogła odliczyć 100% podatku naliczonego (art. 86a ust. 3 ustawy o VAT).
Wykładnia powyższych przepisów była przedmiotem sporu pomiędzy Dyrektorem Krajowej Informacji Skarbowej a Spółką, która świadczy na rzecz swoich kontrahentów usługi obsługi gospodarstw rolnych, obejmujące zarówno uprawę pól, jak również szeroko pojęte wsparcie organizacyjne, administracyjne oraz księgowe gospodarstw rolnych. Spółka posiada siedzibę w miejscowości X, jednakże biura lokalne lub oddziały Spółki usytuowane są w pobliżu obsługiwanych gospodarstw rolnych, w innych miejscowościach. Spółka spełnia ww. wymogi formalne, aby odliczyć podatek naliczony w pełnej wysokości, a ponadto posiada procedury w zakresie korzystania z samochodów (dodatkowo potwierdzone w regulaminie) zapewniające, że samochody będą mogły być wykorzystywane przez pracowników wyłącznie w celach służbowych, a co za tym idzie wykluczone będzie używanie samochodów dla celów niezwiązanych z jej działalnością gospodarczą. Pracownicy użytkujący służbowe samochody, ze względu na charakter działalności Spółki, parkują je przed swoimi domami, pozostając jednocześnie w gotowości do pracy u klientów w terenie. W związku z powyższym Spółka stała na stanowisku, że będzie miała prawo do pomniejszenia podatku należnego o pełną kwotę podatku naliczonego z tytułu wydatków na samochody, z czym organ podatkowy się nie zgodził. Sprawa trafiła więc do WSA, a później również do NSA.
Polecamy: Podatki 2018 Samochód osobowy w firmie
Naczelny Sąd Administracyjny powołał się na treść wyroku z 16.10.1997 r. w sprawie C-258/95 Julius Fillibeck Söhne GmbH&Co, w którym Europejski Trybunał Sprawiedliwości (obecnie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej) orzekł, że artykuł 6 pkt 2 VI Dyrektywy 77/388 należy interpretować w ten sposób, że transport z miejsca zamieszkania do miejsca pracy zapewniany nieodpłatnie pracownikom przez pracodawcę przy użyciu pojazdu firmowego służy zasadniczo do prywatnych celów pracowników i tym samym służy do celów innych niż jego działalność gospodarcza. Jednak przepis ten nie odnosi się do sytuacji, gdy ze względu na określone okoliczności, takie jak utrudnienia w znalezieniu innych odpowiednich środków transportu lub zmienność miejsca pracy, wymogi przedsiębiorstwa czynią koniecznym dla pracodawcy zapewnienie transportu pracownikom, w którym to przypadku świadczenie usług transportowych służy celom związanym z prowadzoną działalnością.
NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!
Polecamy: Biuletyn VAT
W odniesieniu do powyższego NSA stwierdził, że w uzasadnionych sytuacjach wykorzystanie samochodu służbowego na dojazd z miejsca zamieszkania do miejsca pracy nie powinno być traktowane jako wykonywane na osobiste potrzeby pracowników. Przemawiają za tym okoliczności, z których wynika, że pracownicy nie mają stałego lub zwykłego miejsca pracy, pracownicy wykonują prace w lokalnych biurach, oddziałach, w miejscu swojego zamieszkania oraz w terenie, dodatkowo występuje konieczność stałej gotowości do podjęcia działań (w zależności od potrzeb również w godzinach nocnych, w dni robocze oraz wolne od pracy). W efekcie przejazdy do i z pracy wykonywane samochodem służbowym przez pracownika, w sytuacji, gdy ma on obowiązek parkowania pojazdu przed domem, nie stoją na przeszkodzie uznania, że mają one związek z działalnością gospodarczą.
W ocenie NSA odstępstwo od wyznaczonej przez TSUE reguły jest ściśle związane ze stanem faktycznym sprawy, a w konsekwencji każdy przypadek musi być rozpatrywany indywidualnie.
Alicja Ziółek, doradca podatkowy w ECDDP sp. z o.o.