Nie, VAT z takiej faktury należało odliczać częściowo, czyli w rozliczeniu za okresy, kiedy nastąpiła zapłata, a tym samym powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy. Szczegóły poniżej.
Aby nabywca mógł odliczyć VAT z otrzymanej faktury, u sprzedawcy musi powstać obowiązek podatkowy (art. 86 ust. 10 ustawy o VAT).
Ta ogólna zasada ma zastosowanie również do faktur z oznaczeniem „metoda kasowa”, gdy nabywca nie rozlicza się również kasowo jako mały podatnik.
Dlatego aby odpowiedzieć na pytanie, kiedy w omawianym przypadku przysługuje prawo do odliczenia VAT, należy ustalić, kiedy powstał obowiązek podatkowy u wystawcy faktury. Otrzymana faktura ma oznaczenie „metoda kasowa”, co oznacza, że u jej wystawcy obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lub art. 21 ust. 1, czyli zasadniczo z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.
Z tego powodu prawo do odliczenia po stronie nabywcy z faktury, która ma oznaczenie „metoda kasowa”, powstanie tylko w odniesieniu do tej części podatku naliczonego, w stosunku do której u sprzedawcy powstał obowiązek podatkowy, czyli nastąpiła zapłata. Ten mechanizm jest wyrazem przestrzegania zasady neutralności. Gdyby nabywca nabywał prawo do odliczenia całości VAT naliczonego przy zapłacie jedynie części wynagrodzenia, doszłoby do nadużycia i złamania zasady neutralności VAT.
Polecamy: Praktyczny leksykon VAT 2016
Polecamy: Biuletyn VAT
Zakładamy, że w Państwa przypadku fakturę wystawił mały podatnik rozliczający się metodą kasową. Z racji tego, że Państwa firma jest czynnym podatnikiem VAT, obowiązek podatkowy u sprzedawcy powstawał zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, czyli w tych okresach rozliczeniowych, w których uzyskiwał zapłatę części wynagrodzenia.
W związku z tym prawo do odliczenia VAT naliczonego zawartego w fakturze opatrzonej wyrazami „metoda kasowa” powstawało sukcesywnie w styczniu, lutym oraz w maju, tj. w tej części, w jakiej następowała zapłata wynagrodzenia za towar. Jeśli podatnik nie skorzystał z prawa do odliczenia w rozliczeniu za okres, w którym powstało prawo, może to zrobić w jednym z kolejnych dwóch okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 11 ustawy o VAT). Gdy termin na dokonanie tego odliczenia już minął, podatnik nie traci tego prawa. Może skorzystać z odliczenia, korygując deklarację za okres, kiedy powstało prawo do odliczenia (art. 86 ust. 13 ustawy). Korekty można dokonać, nie później jednak niż w ciągu pięciu lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Spółka A otrzymała w styczniu od spółki B, która jest małym podatnikiem rozliczającym się metodą kasową, fakturę na kwotę 18 450 zł. Należność z tej faktury regulowała w trzech równych ratach:
• w styczniu – 6150 zł,
• w lutym – 6150 zł,
• w maju – 6150 zł.
W tym przypadku spółka A mogła odliczyć VAT w deklaracji za jeden z następujących miesięcy:
• styczeń, luty, marzec – w wysokości 1150 zł (6150 x 23/123),
• luty, marzec, kwiecień – w wysokości 1150 zł,
• maj, czerwiec, lipiec – w wysokości 1150 zł.
Do rozliczenia za maj spółka nie odliczała VAT. Dlatego aby skorzystać z tego prawa, musi skorygować deklarację za styczeń i luty. Trzeciej części odliczenia może dokonać w deklaracji za maj lub dwa następne okresy rozliczeniowe.
Podstawa prawna:
• art. 21 ust. 1, art. 86 ust. 10, ust. 10b pkt 1, ust. 11, art. 106e ust. 1 pkt 16 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 615
Jakub Rychlik, doradca podatkowy