Właściciele aut dostawczych z podwójnymi rzędami siedzeń (tzw. dubel kabina) mogą odliczać cały VAT naliczony pod warunkiem, że:
- będzie prowadzona ewidencja przebiegu pojazdów, z której jednoznacznie będzie wynikało, iż samochód służy tylko i wyłącznie działalności gospodarczej (jest to inna, bardziej szczegółowa ewidencja niż ta, którą podatnicy prowadzą do celów podatku dochodowego) oraz
- przedsiębiorca powiadomi urząd skarbowy o fakcie używania takiego samochodu i odliczania 100% VAT (złoży informację VAT-26 nie później niż w ciągu 7 dni od daty, w której poniesiony zostanie pierwszy wydatek związany z pojazdem).
Prowadzenie ewidencji przebiegu jest uciążliwe dla firm. Stąd poseł Jacek Osuch zwrócił się 28 czerwca 2016 r. z interpelacją do ministra finansów z następującymi pytaniami:
1. Czy Ministerstwo Finansów planuje ujednolicenie przepisów umożliwiających pełne odliczenie podatku VAT dla samochodów ciężarowych z jednym rzędem siedzeń, jak i dwoma?
2. Jakie mechanizmy stosuje Ministerstwo Finansów w celu kontroli wykorzystywania pojazdów zgodnie z ich przeznaczeniem i prawidłowego odliczania podatku VAT?
Polecamy: Praktyczny leksykon VAT 2016
Polecamy: Biuletyn VAT
Odpowiedzi na te pytania udzielił 20 lipca 2016 r. (w imieniu ministra finansów) podsekretarz stanu Leszek Skiba.
Zdaniem MF, zgodnie z zasadami określonymi ustawą z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT) pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika m.in. w przypadku gdy konstrukcja pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.
W wyniku analiz przeprowadzonych przez resort finansów w trakcie prac związanych z wprowadzaniem obecnie obowiązujących zasad określony został katalog pojazdów, które dla celów podatku VAT uznawane są za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.
Wśród pojazdów wskazanych w ww. katalogu znajdują się co do zasady, pojazdy samochodowe mające jeden rząd siedzeń oraz niektóre pojazdy specjalne. Uznano bowiem, że tylko w przypadku takich pojazdów spełnione są wyżej wskazane kryteria, czyli konstrukcja tych pojazdów pozwala uznać, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą będzie praktycznie wykluczone bądź ich ewentualny użytek do celów prywatnych będzie nieistotny.
Podkreślić należy, że ww. analizą zostały objęte wszystkie pojazdy samochodowe dostępne na polskim rynku pod kątem możliwości uznania ich za pojazdy wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika przy jednoczesnym zapewnieniu realizacji celu uzyskanej przez Polskę w dniu 17 grudnia 2013 r. decyzji derogacyjnej (2013/805/UE). Wskazać bowiem należy, że decyzja ta została przyznana Polsce w celu uproszczenia poboru podatku od towarów i usług, jak również zapobieganiu niektórym formom uchylania się od opodatkowania lub unikania opodatkowania.
Zmierzając do realizacji ww. celu decyzji derogacyjnej postanowiono, że w przypadku pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony i mających więcej niż jeden rząd siedzeń przysługuje ograniczone do 50% prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z takimi pojazdami. Wskazać bowiem należy, że konstrukcja takich pojazdów co do zasady nie wyklucza ich użycia do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą oraz nie powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą można uznać za nieistotne. Zatem w przypadku wykorzystywania takich pojazdów może dochodzić do wystąpienia unikania lub uchylania się od opodatkowania. Jednocześnie uznano, że w przypadku pojazdów posiadających dwa rzędy siedzeń (czyli również tzw. dubel kabina), które są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej w celu umożliwienia pełnego odliczania podatku VAT w odniesieniu do tych pojazdów niezbędne jest wprowadzenie odpowiedniego systemu zabezpieczającego. Oznacza to, że prawo do pełnego odliczenia podatku VAT przysługuje, jeżeli zostanie złożona stosowna informacja o przeznaczeniu danego pojazdu wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika oraz prowadzona będzie ewidencja przebiegu takiego pojazdu, która potwierdzi jego wykorzystywanie wyłącznie do takich celów.
Mając na uwadze przedstawione powyżej okoliczności, MF nie planuje ujednolicenia przepisów umożliwiających pełne odliczenie podatku VAT od wydatków związanych z pojazdami z jednym rzędem siedzeń, jak i dwoma.
Zdaniem MF w przypadku pojazdów z dwoma rzędami siedzeń konstrukcja tych pojazdów nie pozwala bezdyskusyjnie wykluczyć ewentualnego użytku do celów prywatnych lub nie pozwala uznać, że ich użycie do tych celów jest nieistotne. W związku z tym przy pełnym prawie do odliczenia podatku VAT przy tego typu pojazdach niezbędne jest funkcjonowanie opisanego wyżej systemu zabezpieczającego.
W przypadku pojazdów z jednym rzędem siedzeń, biorąc pod uwagę konstrukcję takich pojazdów, można uznać, że ich użytek prywatny jest nieistotny. Pojazdy te co do zasady przeznaczone są bowiem do przewozu ładunków, a nie transportu ludzi.
MF podkreśla, że każdorazowe wykorzystanie pojazdów z jednym rzędem siedzeń do celów innych niż działalność gospodarcza (np. na cele prywatne) rodzi obowiązek rozliczenia z tego tytułu podatku VAT, oczywiście zakładając, że od wydatków związanych z takim pojazdem dokonano pełnego odliczenia. Resort finansów stara się aby wszelkie pojawiające się nieprawidłowości w stosowaniu obowiązujących przepisów były konsekwentnie na bieżąco eliminowane.
W odpowiedzi na drugie pytanie stwierdzono, że cele i zakres kontroli skarbowej zostały określone w ustawie z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz.U. z 2015 r. poz.553, z późn. zm.). Do zakresu kontroli skarbowej należy m.in. kontrola rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowość obliczania i wpłacania podatków. Zadanie to jest realizowane w toku postępowań kontrolnych, poprzez badanie wszystkich aspektów zachowań podatnika związanych z przestrzeganiem prawa podatkowego i mających wpływ na jego rozliczenia podatkowe.
Przepisy prawa podatkowego regulujące prawa i obowiązki podatników w zakresie wykorzystywania pojazdów zgodnie z ich przeznaczeniem i prawidłowego odliczenia VAT nie wymagają stosowania dedykowanych procedur lub mechanizmów w postępowaniach kontrolnych.
Opracowała Iga Kucharska