Można odliczać VAT wyłącznie z tych paragonów, które są jednocześnie fakturami, o ile dokumentują zakupy towarów i usług wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. W pozostałym zakresie odliczanie kwot VAT na podstawie paragonów nie jest możliwe. Odliczanie VAT z paragonu, na którym odręcznie dopisano NIP nabywcy, również jest ryzykowne. W takim wypadku zaleca się wystąpić do sprzedawcy o wystawienie faktury. Szczegóły poniżej.
Na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT podatnikom przysługuje prawo do obniżania kwot podatku należnego o kwoty podatku naliczonego w zakresie, w jakim nabywane towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Jest to tzw. prawo do odliczenia. Przy zakupach związanych z czynnościami zwolnionymi z VAT prawo do odliczenia nie przysługuje. Natomiast w odniesieniu do zakupów, które są związane z czynnościami zarówno zwolnionymi z VAT, jak i opodatkowanymi, podatnik może odliczyć VAT tylko w tej części, w jakiej odnoszą się one do czynności opodatkowanych.
Z kolei podstawą do odliczenia podatku naliczonego są, co do zasady, faktury dokumentujące zakupy towarów lub usług. Biorąc pod uwagę treść tych przepisów, należy stwierdzić, że paragony nie są dokumentami, z których wynikają kwoty podatku naliczonego. Prawo do odliczenia VAT dają dokumenty spełniające rolę faktury. Niekiedy jednak paragony są jednocześnie fakturami.
Faktura uproszczona
Sytuacja, z którą mamy do czynienia, gdy paragon staje się niejako fakturą, dotyczy paragonów zawierających NIP nabywcy, jeżeli kwota należności ogółem nie przekracza 450 zł albo 100 euro, jeśli kwota należności ogółem jest określona w euro. Takie paragony stanowią jednocześnie faktury uproszczone, o których mowa w art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT. Za takie są uznawane również przez organy podatkowe. Potwierdzeniem tego stanowiska jest przykładowo interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 26 kwietnia 2016 r. (sygn. IBPP2/4512-38/16/IK), w której czytamy:
Jak wskazują wyżej cyt. przepisy faktura uproszczona powinna uwzględniać dane zbliżone do tych, które musi zawierać paragon.
Regulacja zawarta w § 8 ust. 1 pkt 17 umożliwia podatnikom wystawienie za pomocą kasy paragonu, który pełniłby rolę tzw. „faktury uproszczonej”.
Jeżeli zgodnie z żądaniem nabywcy sprzedawca zamieści na paragonie jego NIP, a kwota transakcji nie przekracza kwoty 450 zł lub 100 euro, to paragon taki można uznać za fakturę uproszczoną stosownie do art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy oraz art. 106h ust. 4 ustawy).
Jednakże należy podkreślić, że dokumentem, na podstawie którego dokonuje się odliczenia VAT, jest zasadniczo faktura. Oznacza to, że tylko w sytuacji, gdy otrzymany paragon spełnia warunki uznania go za fakturę uproszczoną można będzie na jego podstawie dokonać odliczenia podatku naliczonego (jeżeli oczywiście dotyczy zakupów, które dają prawo do takiego odliczenia).
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
Faktury uproszczone, na takich samych zasadach jak zwykłe faktury, uprawniają nabywcę do odliczenia wykazanego w nich podatku naliczonego.
Paragon dokumentujący przejazd autostradą
Podstawę do odliczenia VAT, jeśli tylko wydatek jest związany z czynnościami opodatkowanymi, stanowią także paragony dokumentujące przejazdy autostradami płatnymi. Takie paragony zawierają dane wymagane przepisami § 3 pkt 4 rozporządzenia o fakturach, a w konsekwencji są fakturami.
Dokumenty inne niż faktury, z których można odliczyć VAT
|
Dokumenty uznawane za faktury, |
|
|
Faktura uproszczona |
Faktura dokumentująca przejazd autostradą |
|
1 |
2 |
|
Faktura uproszczona to specyficzny typ dokumentu sprzedażowego, w którym nie trzeba zawierać wszystkich informacji obowiązkowych przy fakturach. Faktura tego typu nie może dotyczyć kwoty wyższej niż 450 zł lub 100 euro. Faktura uproszczona nie musi zawierać: • imienia i nazwiska albo nazwy nabywcy towarów lub usług oraz jego adresu, • miary i ilości dostarczonych towarów lub zakresu wykonywanych usług, • ceny jednostkowej towaru lub usługi bez kwoty podatku (ceny jednostkowej netto), • wartości dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartości sprzedaży netto), • stawki podatku, • sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną z podatku, • kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku – pod warunkiem jednak że będą na niej zawarte dane, które pozwalają na określenie kwoty podatku dla poszczególnych stawek. |
Faktura (paragon) dokumentująca przejazd autostradą płatną lub przejazd na odległość nie mniejszą niż 50 km, wystawiana w formie biletu jednorazowego przez podatników uprawnionych do świadczenia usług polegających na przewozie osób: kolejami normalnotorowymi, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami, powinna zawierać: • numer i datę wystawienia, • imię i nazwisko lub nazwę podatnika, • numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, • informacje pozwalające na identyfikację rodzaju usługi, • kwotę podatku, • kwotę należności ogółem. |
|
Fakturą uproszczoną nie można dokumentować: • wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, • sprzedaży dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, • dostawy towarów i świadczenia usług, których miejscem świadczenia jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika, • sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju i sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju. |
|
Podsumowując, należy jeszcze raz podkreślić, że w zakresie, w jakim otrzymywane przez osobę fizyczną paragony są jednocześnie na podstawie wymienionych przepisów fakturami, osoba ta może odliczać kwoty podatku wskazane na tych paragonach, pod warunkiem że paragony te dokumentują zakupy towarów i usług wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. W pozostałym zakresie odliczanie kwot VAT na podstawie paragonów nie jest możliwe.
Polecamy: Biuletyn VAT
Bardzo ryzykowne wydaje się także odliczanie VAT z paragonu, który ma odręcznie dopisany numer NIP nabywcy. W takiej sytuacji zaleca się, aby nabywca wystąpił jednak o wystawienie faktury albo faktury uproszczonej. Organy podatkowe na pewno zakwestionują takie odliczenie. Ministerstwo Finansów zastrzegło już bowiem w broszurze informacyjnej „Zmiany w zakresie fakturowania”, że taki paragon nie daje podstaw do odliczenia, bo nie spełnia roli faktury uproszczonej. W cytowanej broszurze czytamy bowiem:
W tym miejscu należy wyjaśnić, iż odręczne dopisanie na paragonie fiskalnym numeru NIP nabywcy nie czyni zadość wymogom przewidzianym przepisami dla wystawiania faktur i tym samym tak sporządzony paragon nie może zostać uznany za fakturę uproszczoną.
Podstawa prawna:
• art. 86 ust. 1 i 2 oraz art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 710; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 60
• § 3 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur – Dz.U. z 2013 r. poz. 1485
Tomasz Krywan, doradca podatkowy