Wykreślenie podatnika VAT z rejestru - co mówią przepisy…
Zgodnie z przepisami art. 96 ust. 9 ustawy o VAT, naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podatników z rejestru podatników VAT bez konieczności informowania ich o tym, w następujących przypadkach:
- gdy podatnik nie istnieje;
- mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem ani pełnomocnikiem;
- dane w zgłoszeniu okażą się niezgodne z prawdą;
- podatnik (lub jego pełnomocnik) nie stawia się na wezwania organu podatkowego albo organu kontroli skarbowej;
- posiadane informacje wskazują na prowadzenie przez podatnika działań z zamiarem wykorzystania działalności banków lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi w rozumieniu działu III B Ordynacji podatkowej[1].
Ponadto, w myśl art. art. 96 ust 9a ustawy o VAT wykreśleniu z urzędu z rejestru podatników VAT podlega podatnik, który:
- zawiesił wykonywanie działalność gospodarczej na okres co najmniej 6 miesięcy;
- nie złożył deklaracji za 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały;
- składał zerowe deklaracje VAT przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały;
- wystawiał faktury lub faktury korygujące, dokumentujące czynności, które nie zostały dokonane;
- wiedział lub miał uzasadnione podstawy, aby przypuszczać, że uczestniczy w tzw. karuzeli podatkowej.
W powyższych przypadkach naczelnik urzędu skarbowego również nie ma obowiązku informowania takich podmiotów o ich wykreśleniu (choć przepis nie wskazuje tego wprost tak jak w ww. art. 96 ust 9 ustawy o VAT). Pomimo, że omawiane przepisy obowiązują 1 stycznia 2017 r., to jednak przy podejmowaniu decyzji o wykreśleniu organ może uwzględniać wcześniejsze okresy tj. np. podatnik mógł zaprzestać składania deklaracji VAT we wrześniu 2016 i przez kolejne miesiące nie złożył żadnej deklaracji – wówczas może zostać wykreślony z rejestru.
Z informacji uzyskanych w urzędzie skarbowym wynika jednak, że w przypadku, o którym mowa powyżej, w pierwszej kolejności wykreślane są podmioty, które już od dłuższego czasu (powyżej roku), nie składały deklaracji lub składały deklaracje „zerowe”. W rzeczywistości, przedsiębiorcy często w ogóle nie wiedzą, że stracili status podatnika VAT. Dowiadują się o tym najczęściej:
- od swoich kontrahentów, gdy urząd skarbowy odmawia im prawa do odliczenia podatku naliczonego (wówczas zaczynają się kłopoty zarówno dla tych kontrahentów, jak i dla wykreślonego podmiotu); lub
- od urzędu skarbowego, który wzywa ich do złożenia wyjaśnień o przyczynach złożenia deklaracji za dany miesiąc / kwartał – skoro podatnik nie widniał w tym okresie już w rejestrze VAT.
„Ratunek przed wykreśleniem” – specyfika prowadzonej działalności
W sytuacji gdy przyczyną wykreślenia ma być składanie tzw. deklaracji „zerowych” (art. 96 ust. 9a pkt 3 ustawy o VAT), naczelnik urzędu skarbowego odstępuje od wykreślenia zarejestrowanego podatnika jako podatnika VAT czynnego jeśli wykaże on, że składanie ww. deklaracji wynika ze specyfiki prowadzonej przez niego działalności.
Jednocześnie, jak pokazuje praktyka, przed wykreśleniem podatnika z rejestru VAT z ww. przyczyny, urząd skarbowy może wezwać go do złożenia ww. wyjaśnień. W przypadku ich nieotrzymania następuje wykreślenia podmiotu z rejestru. Natomiast w sytuacji otrzymania wyjaśnień już po wykreśleniu (np. w przypadku, gdy podatnik w rzeczywistości nie otrzymał ww. wezwania), urząd może nie uwzględnić wyjaśnień podatnika, co w konsekwencji oznacza konieczność ponownego składania zgłoszenia rejestracyjnego.
Ponadto, o tym czy i na jakich zasadach podatnik może wrócić do rejestru VAT uzależnione jest od powodu, dla którego urząd skarbowy usunął firmę z rejestru. W większości przypadków, w myśl art. 96 ust. 9a pkt 10 ustawy o VAT, podatnik nie ma obowiązku składać ponownie zgłoszenia rejestracyjnego, lecz powinien przekonać urząd, że jego decyzja była niewłaściwa. Dotyczy to m.in. podmiotów, które wykreślono, gdyż uznano, że nie istnieją lub nie można się było z nimi skontaktować.
Zgodnie z obowiązującym od 2018 roku przepisem art. 96 ust 9j ustawy o VAT, naczelnik urzędu skarbowego będzie mógł przywrócić zarejestrowanie podatnika, o którym mowa w art. 96 ust. 9 pkt 5, jako podatnika VAT czynnego bez konieczności składania zgłoszenia rejestracyjnego, jeżeli podatnik udowodni, że prowadzone przez niego działania nie są realizowane z zamiarem, o którym mowa w art. 96 ust. 9 pkt 5 albo wyjdą na jaw inne okoliczności lub dowody, z których wynikał brak tego zamiaru. Należy przyjąć, że podatnik omyłkowo wykreślony, który rzeczywiście prowadzi działalność gospodarczą łatwo to udowodni. Może to zrobić za pomocą dowolnych środków.
Polecamy: Biuletyn VAT
Czyżby szykowała się zmiana w podejściu organów…
Jak wynika z doniesień prasowych, biuro prasowe Krajowej Administracji Skarbowej poinformowało, że „dla przejrzystości obrotu gospodarczego istotnym jest, by takie zawiadomienie do podatnika zostało wystosowane, choć nie wynika to wprost z przepisu, nie jest także wskazana forma takiego zawiadomienia”. Tyle w teorii, bo w praktyce urzędy skarbowe co do zasady ww. zawiadomień nie wysyłają.
Należy jednak wyjaśnić, że w przypadku otrzymania ewentualnej informacji pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego dotyczącej wykreślenia, jako, że nie przybiera to formy decyzji administracyjnej podatnik nie może się od niej w żaden sposób odwołać.
Podsumowując, zgodnie z obowiązującymi przepisami, podatnik z dnia na dzień może się dowiedzieć, że został wykreślony z rejestru VAT – co w konwencji może przyczynić się do upadku jego biznesu, gdyż podmiot, którego nie ma w rejestrze, staje się niewiarygodny dla kontrahentów. Jednocześnie, jako że ww. zagadnienie jest wciąż szeroko komentowane/ krytykowane, nie można wykluczyć, że Ministerstwo Finansów przygotuje stosowne wytyczne dot. ww. przepisu. Jednak póki co rekomendowane jest regularne sprawdzanie, czy kontrahent (jak również sam podatnik) jest zarejestrowany jako podatnikiem VAT.
[1] Art. 96 ust. 9 pkt 5 został dodany ustawą z dnia 24.11.2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 2491), która weszła w życie 13.01.2018r.