Rozliczanie VAT należnego oraz VAT naliczonego jest dokonywane w okresach rozliczeniowych, w których nastąpiło uregulowanie należności z wystawionych lub otrzymanych przez małego podatnika faktur VAT.
O terminach rozliczenia VAT w przypadku stosowania kasowej metody rozliczeń decyduje przede wszystkim moment uregulowania należności.
Podatek należny
Zgodnie z brzmieniem art. 21 ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku kasowej metody rozliczania VAT, obowiązek podatkowy w podatku VAT powstanie z dniem uregulowania całości lub części należności (otrzymania zapłaty od klienta), nie później jednak niż 90. dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, przy czym w przypadku częściowego uregulowania należności przez kontrahenta, obowiązek podatkowy powstaje w odniesieniu jedynie do zapłaconej części należności.
Podatnik stosuje kasową metodę rozliczania VAT od I kwartału 2011 r. Fakturę dokumentującą sprzedaż towarów wystawiła w dniu 1 marca 2011 r. Nabywca uregulował część należności w tym samym miesiącu, natomiast pozostałą część należności zapłacił w lipcu 2011 r. Podatek należny wynikający z przedmiotowej transakcji Podatnik winien zarówno w deklaracji VAT-7K za I kwartał, jak i za II kwartał 2011 roku (w 90 dniu od dnia wydania towaru).
Podatnik stosuje kasową metodę rozliczania VAT od I kwartału 2011 r. Fakturę dokumentującą sprzedaż towarów wystawił w dniu 22 lutego 2011 r. Nabywca uregulował należność w dwu równych ratach. Pierwszą 20 marca, a drugą 22 kwietnia 2011 r. Wobec tego, należny VAT ww. podmiot wykaże zarówno w deklaracji VAT-7K za I kwartał (data zapłaty), jak i za II kwartał (data zapłaty) 2011 roku.
Podatek naliczony
Natomiast jak wskazuje art. 86 ust. 16 ustawy o VAT, obniżenia podatku należnego mali podatnicy mogą dokonać w rozliczeniu za kwartał, w którym:
- uregulowali całą należność wynikającą z otrzymanej od kontrahenta faktury dokumentującej nabyte towary i usługi,
- dokonali zapłaty podatku wynikającego z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji naczelnika urzędu celnego,
nie wcześniej jednak niż z dniem otrzymania faktury lub dokumentu celnego.
Powyższe oznacza, iż brak uregulowania należności wynikającej z faktury dokumentującej nabyte towary i usługi pozbawia podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego zawartego na tej fakturze, przy czym przez uregulowanie należności należy rozumieć wszelkie formy powodujące wygaśnięcie zobowiązania (np. rekompensata, potrącenie).
Spółka będąca małym podatnikiem nabyła w grudniu 2010 r. towar. Wraz z towarem ww. podmiot otrzymał fakturę VAT. Nabywca uregulował należność wynikającą z faktury w dniu 2 stycznia 2011 r. Niniejsze oznacza, iż podatek naliczony wynikający z faktury będzie mógł odliczyć w rozliczeniu za I kwartał 2011 r.
Podmioty, które wybrały kasową metodę rozliczeń mają obowiązek wybrać również kwartalny sposób składania deklaracji VAT. Wówczas bowiem kwartalne rozliczanie się z podatku VAT jest obowiązkowe (deklaracja VAT-7K).
Mały podatnik
Przy czym podkreślić należy, iż wskazaną formę opodatkowania może stosować wyłącznie podmiot posiadający status małego podatnika. Pod pojęciem małego podatnika, rozumie się podatnika podatku od towarów i usług:
- u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro,
- prowadzącego przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzającego funduszami inwestycyjnymi, będącego agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu - jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45 000 euro,
- rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdy przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, odpowiednio kwoty 1 200 000 euro lub 45 000 euro.
Przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1 000 zł (niniejsze zagadnienie - wraz z podaniem przykładów - zostało szerzej omówione w rozdziale o małym podatniku).
Limity obrotu małego podatnika VAT
Polecamy: Rozliczanie kosztów w czasie metodą kasową (uproszczoną) i metodą memoriałową
Polecamy: Spóźnione złożenie deklaracji VAT-7 nie zawsze skutkuje odpowiedzialnością karną skarbową
Obowiązki administracyjne
Aby rozliczać VAT metodą kasową, mały podatnik do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który zamierza stosować przedmiotową metodę powinien złożyć pisemne zawiadomienie do naczelnika urzędu skarbowego.
Decyzja o wyborze metody kasowej skutkuje jednocześnie obowiązkową zmianą okresu składania deklaracji podatkowych z miesięcznych (deklaracja VAT – 7) na kwartalne (deklaracja VAT - 7K). Za okresy kwartalne wpłacane jest wówczas także zobowiązanie podatkowe.
Podatnik rozliczający się metodą kasową jest zobowiązany do wystawiania faktur VAT oznaczonych zwrotem „FAKTURA VAT – MP” oraz dodatkowo do zamieszczania w jej treści terminu płatności.
Należy przy tym pamiętać, iż wykazany w takiej fakturze podatek nie będzie rozliczany w okresie jej wystawienia, lecz jak już nadmieniono w dacie uregulowania całości lub części należności (uregulowanie należności w części powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części), nie później jednak niż 90 dnia od dnia wydania towaru bądź wykonania usługi.
O ile sam wybór metody kasowej rozliczania VAT jest dobrowolny, to już rezygnacja z niego może nastąpić nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy. Winna ona nastąpić w formie pisemnego zawiadomienia złożonego w urzędzie skarbowym przed upływem kwartału za który stosowano metodą kasową. Utrata statusu małego podatnika jest powodem pozbawienia prawa do korzystania z omawianego sposobu rozliczania VAT.
Jakich transakcji nie można rozliczyć metodą kasową
Przy czym pamiętać należy, iż konstrukcja rozliczania podatku VAT przez małego podatnika w dacie otrzymania należności nie później niż 90 dnia od dnia wykonania usługi lub wydania towaru, nie znajduje zastosowania m.in. przy:
- opodatkowaniu towarów w ramach remanentu likwidacyjnego,
- imporcie towarów,
- otrzymaniu zaliczki na poczet eksportu,
- dostawy towarów za pośrednictwem automatu,
- świadczenia usług telekomunikacyjnych w systemie przedpłaconym (tzw. pre – paid),
- imporcie usług,
- dostawie towarów, dla których podatnikiem jest nabywca,
- otrzymania dotacji i subwencji oraz
- w transakcjach wewnątrzwspólnotowych (zob. art. 21 ust. 6 ustawy o VAT).
Tutaj obowiązek podatkowy - niezależnie od korzystania z metody kasowej - należy rozpoznać na zasadach przewidzianych dla tego typu transakcji.