Dostawa energii, usługi komunalne, najem, dzierżawa - obowiązek podatkowy w VAT w 2014 r.

Wyjaśnienia te dotyczą dostawy energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej, gazu przewodowego oraz świadczenia usług:

• telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,
• związanych z uzdatnianiem i dostarczaniem wody za pośrednictwem sieci wodociągowych (PKWiU 36.00.20.0),
• związanych z handlem wodą dostarczaną za pośrednictwem sieci wodociągowych (PKWiU 36.00.30.0),
• związanych z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków (PKWiU ex 37),
• związanych ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nadających się do recyklingu (PKWiU 38.11.1),
• związanych ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nienadających się do recyklingu (PKWiU 38.11.2),
• związanych z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów innych niż niebezpieczne (PKWiU 38.11.6),
• związanych ze zbieraniem odpadów niebezpiecznych (PKWiU 38.12.1),
• związanych z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów niebezpiecznych nadających się do recyklingu (PKWiU 38.12.30.0),
• związanych z obróbką odpadów innych iż niebezpieczne w celu ich ostatecznego usunięcia (PKWiU 38.21.10.0),
• związanych z usuwaniem odpadów innych niż niebezpieczne (PKWiU 38.21.2)
• związanych z przetwarzaniem pozostałych odpadów niebezpiecznych (PKWiU 38.22.19.0),
• związanych z unieszkodliwianiem odpadów promieniotwórczych i pozostałych odpadów niebezpiecznych (PKWiU ex 38.22.2), z wyłączeniem usług zagospodarowania odpadów promieniotwórczych (ponownego przetwarzania paliw i odpadów) (PKWiU es 38.22.21.0),
• związanych z odkażaniem i czyszczeniem (PKWiU 39.00.1),
• pozostałych związanych z rekultywacją oraz specjalistycznych w zakresie kontroli zanieczyszczeń (PKWiU 39.00.2),
• zamiatania śmieci i usuwania śniegu (PKWiU 81.29.12.0),
• pozostałych sanitarnych (PKWiU 81.29.13.0),
• najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
• ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
• stałej obsługi prawnej i biurowej,
• dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego.

W przypadku dostawy ww. towarów oraz świadczenia ww. usług na rzecz innego podatnika podatku VAT, podatku od wartości dodanej czy też podatku o podobnym charakterze lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą wystawienia faktury.

Faktura taka powinna być wystawiona najpóźniej z upływem terminu płatności.

Jeżeli podatnik nie wystawił w ww. terminie faktury lub wystawił ją z opóźnieniem obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminu na jej wystawienie, tj. upływem terminu płatności.  

Podstawa prawna: art. 19a ust. 5 pkt 4, ust. 7 i 8 oraz art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT 

Szczególny moment powstania obowiązku podatkowego przewidziany dla ww. usług nie znajdzie zastosowania w sytuacjach w których wystąpi import tych usług, tj. usługi te będą świadczone:

- przez podatników nieposiadających w Polsce siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, oraz

- na rzecz „polskich” podatników posiadających w Polsce siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej dla których te usługi są świadczone,

oraz do rozliczenia podatku będzie zobowiązany „polski” podatnik, będący usługobiorcą.

W takim przypadku obowiązek podatkowy będzie powstawał na zasadach ogólnych, tj. z chwilą wykonania tych usług lub – jeśli przed tym momentem otrzymano całość lub część zapłaty – z chwilą otrzymania zapłaty w odniesieniu do otrzymanej części.

Ponieważ ww. usługi:

• mogą być przyjmowane częściowo, dla której to części określono zapłatę, lub
• dla usług tych mogą być ustalane następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, lub
• usługi te mogą być świadczone w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok i w związku z ich dokonywaniem w danym roku mogą nie upływać terminy płatności

dla celów ustalenia momentu ich wykonania stosowane będą „umowne” zasady przewidziane ustawą o VAT (vide: zasady ogólne powstawania obowiązku podatkowego).

Podstawa prawna: art. 2 pkt 9, art. 17 ust. 1 pkt 4 i ust. 1a, art. 19a ust. 1-3, ust. 5 pkt 1 lit. d i ust. 8 oraz art. 28b ustawy o VAT  

Obowiązek podatkowy w VAT w 2014 r. - zasady ogólne

W przypadku dostawy ww. towarów oraz świadczenia ww. usług na rzecz pozostałych podmiotów niebędących podatnikami podatku VAT, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą:

• upływu terminu płatności, lub
• wystawienia faktury – jeśli podatnik zdecyduje się na wystawienie faktury takiemu podmiotowi (pomimo braku takiego obowiązku na gruncie przepisów o podatku VAT) i faktura ta zostanie wystawiona przed upływem terminu płatności. Wystawienie faktury po terminie płatności nie powoduje „ponownego” powstania obowiązku podatkowego.

Podstawa prawna: art. 19a ust. 5 pkt 4 i ust. 7 oraz art. 106b ust. 3 ustawy o VAT 

Jak już wyżej wskazano podatnik nie ma obowiązku wystawiania na gruncie przepisów o podatku VAT faktur dokumentujących dokonywanie ww. czynności na rzecz podmiotów niebędących podatnikami podatku VAT, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze, nawet w sytuacji gdy podmioty te zgłoszą takie żądanie. Brak obowiązku ich wystawiania nie oznacza jednak zakazu.

W konsekwencji faktury takie mogą być wystawiane, jeśli taka jest tylko wola podatnika.

Jeżeli podatnik zdecyduje się na wystawienie faktury powinna ona być wystawiona:

• jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone do końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę – nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę,
• jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszono po upływie tego miesiącu – nie później niż 15. dnia od dnia zgłoszenia żądania.

W pozostałym zakresie odpowiednie zastosowanie będą miały ogólne zasady dotyczące faktur.

Podstawa prawna: art. 106b ust. 3 pkt 1 i art. 106i ust. 6 ustawy o VAT

Otrzymanie przed dokonaniem dostawy ww. towarów lub wykonaniem ww. usług (niezależnie od tego na czyją rzecz – podatników lub „niepodatników”) całości lub części zapłaty nie powoduje powstania obowiązku podatkowego. Zasada opodatkowania płatności przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi została bowiem w tych przypadkach wyłączona.

Podstawa prawna: art. 19a ust. 8 ustawy o VAT

Opisane powyżej zasady znajdą zastosowanie również do usług telekomunikacyjnych świadczonych w systemie przepłaconym (tzw. pre-paid). Sprzedaż bowiem jednostek uprawniających do skorzystania z usług telekomunikacyjnych (niezależnie od miejsca podmiotu sprzedającego w łańcuchu dystrybucji usług telekomunikacyjnych) należy uznać za świadczenie usługi telekomunikacyjnej (vide: wyrok TSUE z dnia 3 maja 2012 r. w sprawie C-520/10 Lebara, pkt 42).

1) Podatnik wystawił w dniu 20 sierpnia fakturę za dostawę na rzecz Spółki energii elektrycznej za okres od 10 lipca do 9 sierpnia z terminem płatności do 20 września – obowiązek podatkowy powstanie w dniu 20 sierpnia.

2) Podatnik sprzedaje na rzecz konsumentów gaz przewodowy. Na początku roku wystawia 6 dokumentów rozliczeniowych (niebędących fakturami VAT) na zużycie prognozowane (na podstawie zużycia z okresów poprzednich) z terminami płatności do 20. każdego miesiąca. Ponieważ zużycie rzeczywiste w półroczu jest większe od prognozowanego podatnik w dniu 6 lipca wystawia fakturę rozliczeniową na kwotę dopłaty – obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z terminami płatności wyznaczonymi na dokumentach rozliczeniowych, tj. 20. każdego miesiąca oraz w części przekraczającej zużycie prognozowane w dniu wystawienia faktury, tj. 6 lipca.  

3) Podatnik wynajmuje lokal użytkowy Spółce na czas nieoznaczony. Podatnik wystawił fakturę za najem lokalu za okres od 1 lipca do 31 lipca. Fakturę wystawiono w dniu 5 sierpnia (wpłynęła ona do Spółki w dniu 22 sierpnia). Obowiązek podatkowy u podatnika powstanie w dniu w dniu 5 sierpnia.