Przedsiębiorcy powinni pamiętać, że transport towarów jest monitorowany, tj. powstają dokumenty transportowe (np. CMR czy komunikaty wywozowe), na podstawie których organy podatkowe mogą w prosty sposób ustalić zasady opodatkowania wykonanych usług.
Miejsce opodatkowania – B2B
Jednym z kluczowych elementów prawidłowego opodatkowania usług transportu jest ustalenie, dla jakiego podmiotu świadczone są usługi oraz miejsca, w jakim odbywa się transport. Co do zasady w sytuacji, gdy usługa transportu towarów jest świadczona pomiędzy dwoma podatnikami, zastosowanie znajdą ogólne zasady zawarte w art. 28b ustawy o VAT, tj. opodatkowanie nastąpi w kraju siedziby usługobiorcy. Istnieją jednak wyjątki od tej zasady, a szczegółowe uregulowania tego tematu można znaleźć w art. 28f ustawy o VAT.
Jeżeli kontrahent, na rzecz którego dokonywany jest transport, jest podatnikiem VAT posiadającym siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polski, a transport wykonywany jest poza terytorium Unii Europejskiej, wtedy miejscem świadczenia usługi transportu towarów jest terytorium poza Unią Europejską. Należy podkreślić, że przypadek ten dotyczy jedynie transportu wykonywanego w całości poza Unią Europejską. Jeżeli więc przykładowo rosyjska firma transportowa dokona na rzecz polskiego podatnika transportu towarów z Moskwy do Rygi, to powyższa zasada nie znajdzie zastosowania.
Z kolei, jeżeli podatnik, na rzecz którego wykonywany jest transport, posiada siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności, na rzecz którego wykonywany jest transport, poza terytorium Rzeczypospolitej Polski, a transport wykonywany jest na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wtedy usługa transportu towarów opodatkowana jest na terytorium kraju. Przykładowo więc, jeżeli polski przewoźnik dokona transportu na trasie Warszawa-Gdańsk na rzecz rosyjskiego podatnika, wtedy taka transakcja będzie opodatkowana w Polsce. Istotne jest, aby transport w całości był wykonany na terytorium Polski.
Miejsce opodatkowania – B2C
Inne zasady znajdują zastosowanie w przypadku świadczenia usług transportu towarów na rzecz „niepodatników”. W przypadku świadczenia usług transportu towarów na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT np. osób fizycznych należy je opodatkować w miejscu, gdzie odbywa się transport z uwzględnieniem pokonanych odległości, przy założeniu, że nie jest to transport wewnątrzwspólnotowy towarów. Oznacza to, że w przypadku transportu towarów z terytorium Polski na Białoruś będzie on opodatkowany w Polsce, polskim podatkiem od towarów i usług do granicy, a od granicy nie będzie już opodatkowany polskim podatkiem.
Ponadto w sytuacji, gdy transport wewnątrzwspólnotowy rozpoczyna się i kończy na terytorium dwóch państw członkowskich, miejscem opodatkowania usługi transportu towarów jest miejsce, gdzie transport się faktycznie rozpoczyna, niezależnie od pokonanej odległości do miejsca, gdzie znajdują się towary. Uproszczenie w tym zakresie wynika z potrzeby zwolnienia podatników z konieczności rejestrowania się w każdym kraju, przez który przechodzi transport.
Stawka podatku – B2B
Powyższe zasady dotyczące miejsca opodatkowania transportu towarów przekładają się na stosowane stawki. Należy więc uwzględnić nie tylko status podatkowy nabywcy usługi, lecz także rodzaj transportu.
W przypadku transportu krajowego towarów zastosowanie znajdzie stawka 23% lub 0% (§ 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie stawek). Nawet jeżeli usługobiorca posiada siedzibę na terytorium państwa trzeciego, to transport wykonywany jedynie na terytorium kraju powinien być rozliczony wg stawki 23% lub 0% (krajowej).
W sytuacji, gdy transport jest w całości wykonywany na terytorium kraju trzeciego, nie będzie on opodatkowany w Polsce i zastosowanie znajdzie odpowiednia stawka z kraju trzeciego.
W przypadku transportu międzynarodowego, tj. rozpoczynającego się w jednym z krajów UE, a kończącego się w kraju trzecim, zastosowanie znajdzie co do zasady stawka 0% w sytuacji, gdy nabywca jest podatnikiem z Polski oraz brak będzie opodatkowania w przypadku nabywcy z innego państwa.
Stawka podatku – B2C
Z kolei w przypadku „niepodatników” możemy mieć do czynienia z następującymi konfiguracjami:
- transport krajowy – możliwe stawki 0% i 23%;
- transport międzynarodowy – 0% w Polsce i brak opodatkowania poza Polską;
- transport wewnątrzwspólnotowy – 0% i 23%, jeżeli rozpoczyna się w Polsce albo brak opodatkowania, jeżeli rozpoczyna się poza Polską;
- transport poza terytorium Polski – zasadniczo nie podlega opodatkowaniu w Polsce.
Podsumowanie
Powyższe regulacje w zakresie miejsca opodatkowania oraz stawki są stosunkowo skomplikowane i mogą prowadzić do powstawania nieprawidłowości. Dlatego przed rozpoczęciem świadczenia usług transportu warto dokładnie przeanalizować, jak ma wyglądać biznes oraz skontaktować się z doradcą podatkowym.
Autor: radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec