Sprzedaż krajowa i zagraniczna często jest dokonywana z wykorzystaniem usług świadczonych przez pośredników. W niniejszym artykule omówione zostaną zasady, na jakich pośrednictwo w sprzedaży krajowej i zagranicznej jest opodatkowane VAT.
1. Definicja pośrednictwa
Pośrednictwem nazywamy wykonywanie czynności zmierzających do zawarcia przez inne osoby różnego rodzaju umów. Umowa pośrednictwa jest zatem umową, w której jedna strona (pośrednik) zobowiązuje się wobec drugiej doprowadzić do zawarcia określonej umowy. Jak czytamy w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05:
(…) pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy.
Umowa pośrednictwa nie jest przy tym umową nazwaną przepisami prawa cywilnego. Jednak często pośrednicy zobowiązują się do stałego pośredniczenia w określonym umową zakresie. Wówczas zawierana umowa jest umową agencyjną, o której mowa w art. 758 Kodeksu cywilnego.
|
DEFINICJA Umowa agencyjna - przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu. Do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń agent jest uprawniony tylko wtedy, gdy ma do tego umocowanie. |
Jak przy tym czytamy w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 października 2010 r. (sygn. akt I GSK 720/09):
(…) można wyróżnić dwa typy umów agencyjnych - agencji połączonej z pełnomocnictwem i agencji pośredniczej. W umowie typu przedstawicielskiego usługi agenta polegają na zawieraniu umów w imieniu dającego zlecenie i obejmują dokonywanie czynności prawnych. Agent jest umocowany do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie. W tym typie umowy agencyjnej czynnościom prawnym mogą towarzyszyć także czynności faktyczne. W drugim typie umowy agencyjnej - umowie o charakterze pośredniczym - usługi agenta sprowadzają się wyłącznie do czynności faktycznych polegających na pośredniczeniu.
Prowadzi to do wniosku, że pośrednictwo sensu stricto nie obejmuje zawierania umów w imieniu dającego zlecenie. W praktyce jednak pośrednikami są nazywane również osoby, które poza wykonywaniem czynności zmierzających do zawarcia określonej umowy są upoważnione do zawierania tych umów w imieniu dającego zlecenie. Dlatego na użytek niniejszego artykułu przez pośredników należy rozumieć również takie osoby.
2. Miejsce świadczenia usług pośrednictwa w sprzedaży
Z punktu widzenia ustalania miejsca świadczenia usługi pośrednictwa podzielić należy na:
- usługi pośrednictwa dotyczące nieruchomości,
- pozostałe usługi pośrednictwa świadczone na rzecz podmiotów niebędących podatnikami (w szczególności na rzecz osób prywatnych),
- pozostałe usługi pośrednictwa świadczone na rzecz podatników (tj. na rzecz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w rozumieniu VAT).
2.1. Pośrednictwo w obrocie nieruchomościami
Miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym między innymi usług pośredników w obrocie nieruchomościami, jest miejsce położenia nieruchomości (art. 28e ustawy o VAT). W konsekwencji usługi pośrednictwa w obrocie nieruchomościami są zawsze opodatkowane VAT w państwie położenia nieruchomości, której usługi te dotyczą.
Przykład
Polski podatnik pośredniczył w sprzedaży nieruchomości położonej w Hiszpanii. Miejsce świadczenia usługi pośrednictwa znajduje się w tej sytuacji w Hiszpanii (niezależnie od tego, kto jest nabywcą usługi), a więc jej świadczenie nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce.
(…)
Tomasz Krywan, doradca podatkowy
Fragment artykułu pochodzi z kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX. Zamów bezpłatny 14-dniowy dostęp do INFORLEX >> W INFORLEX znajdziesz wszystko o zmianach w prawie i podatkach >>