Nakłady najemcy na przedmiot najmu - rozliczenie VAT

Ważne!
W przedstawionej sytuacji konieczne jest wystawianie przez najemcę faktur co miesiąc. Wynajmującemu przysługuje prawo do odliczania VAT z tych faktur. Szczegóły poniżej.

Inwestycja w obcym majątku - sprzedaż towarów czy świadczenie usług?

Ustawa o VAT nie reguluje, czy zwrot wydatków poniesionych w związku z inwestycją w obcym majątku należy uznać za sprzedaż towarów czy świadczenie usług. Zdaniem organów podatkowych odpłatne zbycie nakładów, jako przekazanie za wynagrodzeniem ulepszeń na cudzą rzecz, stanowi odpłatne świadczenie usług i podlega VAT. Tak uznał m.in. Dyrektor KIS w interpretacjach indywidualnych z 22 września 2020 r. (sygn. 0114-KDIP4-2.4012.299.2020.1.WH) i z 2 sierpnia 2018 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.455.2018.1.JP). W pierwszej z nich czytamy:

(…) sprzedaż nakładów inwestycyjnych, polegających na modernizacji oraz rozbudowie istniejącego budynku produkcyjno-magazynowego - poniesionych w obcym środku trwałym, na przystosowanie zajmowanych pomieszczeń do prowadzenia w nich działalności polegającej na produkcji mebli - będzie stanowić odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 ww. ustawy. Dojdzie bowiem w tym przypadku do zbycia specyficznego prawa o charakterze majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego.

Także sądy potwierdzają, że gdy przeniesienie prawa do nakładów odbywa się za wynagrodzeniem, dochodzi do podlegającego opodatkowaniu VAT odpłatnego świadczenia usług (zob. przykładowo wyrok NSA z 22 kwietnia 2016 r., sygn. akt I FSK 1720/14).

Moment wykonania usługi przeniesienia prawa do nakładów

Skoro mamy do czynienia ze świadczeniem usługi, należy ustalić, kiedy dochodzi do powstania obowiązku podatkowego. Będą tutaj miały zastosowanie zasady ogólne. Obowiązek powstanie zasadniczo z chwilą wykonania usługi. Z wyjaśnień organów podatkowych wynika przy tym, że usługi takie stają się każdorazowo wykonane w określonym w umowie terminie wymagalności należności z tytułu rozliczenia nakładów. Tytułem przykładu wskazać można interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 3 lutego 2015 r. (sygn. ILPP1/443-1012/14-4/NS) czy interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 11 stycznia 2019 r. (sygn. 0111-KDIB3-2.4012.588.2017.2.MGO). Jak czytamy w drugiej z tych interpretacji:

(…) usługa związana z rozliczeniem nakładów stała się wykonana każdorazowo w określonym w umowie terminie wymagalności należności z tytułu rozliczenia nakładów. Usługa ta polega na przeniesieniu praw i uregulowaniu zobowiązania z tytułu nakładów. Tym samym wykonana została w momencie upływu terminu płatności określonej w umowie, gdyż z tym momentem wygasają roszczenia wynajmującego, przez co strony realizują zamierzony przez siebie cel.

Stanowisko to należy uznać za prawidłowe. W konsekwencji w przedstawionej sytuacji dochodzi do świadczenia przez najemcę na Pana rzecz szeregu usług, które stają się wykonane w momencie upływu terminu kolejnych częściowych płatności (potrącanych z czynszem najmu).

Fakturowanie poniesionych nakładów inwestycyjnych i czynszu za najem

Najemca powinien wystawiać faktury za każdy miesiąc, nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym minął termin płatności (art. 106i ust. 1 ustawy o VAT). Wyłącza to możliwość wystawienia przez najemcę jednej faktury na koniec obowiązywania umowy. Konieczne jest wystawianie przez najemcę faktur co miesiąc.

Natomiast wynajmujący wystawia fakturę na całą kwotę czynszu najmu, niezależnie od ustalonego sposobu rozliczenia nakładów poniesionych na ulepszenie.

Ważne!
Wynajmujący nie pomniejsza na fakturze należnego czynszu o nakłady inwestycyjne, zwracane najemcy w formie kompensaty wzajemnych rozliczeń.

Jak czytamy w wyroku WSA w Gdańsku z 22 maja 2018 r. (sygn. akt I SA/Gd 275/18):

(…) niezależnie od ustalonego przez strony umowy najmu sposobu rozliczenia poniesionych kosztów inwestycyjnych, wynajmujący wystawia fakturę na całą kwotę czynszu najmu - bez jej pomniejszania o koszty nakładów inwestycyjnych zwrócone najemcy w formie kompensaty.

Przykład
Spółka A wynajmuje magazyn spółce B. Miesięczny czynsz wynosi 12 300 zł brutto i jest płacony do ostatniego dnia miesiąca. Spółka B poniosła nakłady na ulepszenie budynku. Strony ustaliły, że spółka B będzie co miesiąc obciążała spółkę A kosztami tych wydatków w wysokości 6150 zł brutto. Za wrzesień spółka A wystawiła fakturę 13 września na kwotę netto 10 000 zł plus 2300 zł. VAT. Co oznacza, że w tym dniu powstał obowiązek podatkowy dla spółki A. Dla spółki B obowiązek podatkowy powstał 30 września. Spółka B musi wystawić fakturę na kwotę netto 5000 zł, VAT 1150 zł, do 15 października 2021 r.

Odliczanie VAT naliczonego z faktury wystawionej przez najemcę

Prawo do odliczenia przysługuje podatnikom VAT przede wszystkim w zakresie, w jakim nabywane przez nich towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Związek zakupów z wykonywaniem czynności opodatkowanych może mieć również charakter pośredni, gdy zakupów tych nie można wprawdzie przyporządkować do określonych transakcji opodatkowanych, jednak służą one opodatkowanej VAT działalności gospodarczej podatnika (zob. przykładowo wyrok NSA z 30 stycznia 2020 r., sygn. akt I FSK 1113/19).

W analizowanym stanie faktycznym nabywanie praw do nakładów adaptacyjnych jest związane ze świadczeniem przez Pana opodatkowanych VAT według stawki 23% usług wynajmu. Zatem przysługuje Panu prawo do odliczania VAT od otrzymywanych od najemcy faktur dokumentujących świadczenie usług przenoszenia praw do poniesionych nakładów.

Podstawa prawna:

• art. 8 ust. 1, art. 19a, art. 86 ust. 1 oraz art. 106i ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 685; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1626

  Autopromocja

  Rozliczamy najem. Przykłady, wypełnione druki

  Sprawdź

Powołane wyroki sądów administracyjnych:

• wyrok WSA w Gdańsku z 22 maja 2018 r. (sygn. akt I SA/Gd 275/18)
• wyrok NSA z 30 stycznia 2020 r. (sygn. akt I FSK 1113/19)
• wyrok NSA z 22 kwietnia 2016 r. (sygn. akt I FSK 1720/14)

Powołane interpretacje podatkowe:

• interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 3 lutego 2015 r. (sygn. ILPP1/443-1012/14-4/NS)
• interpretacja Dyrektora KIS z 11 stycznia 2019 r. (sygn. 0111-KDIB3-2.4012.588.2017.2.MGO)
• interpretacja Dyrektora KIS z 22 września 2020 r. (sygn. 0114-KDIP4-2.4012.299.2020.1.WH)
• interpretacja Dyrektora KIS z 2 sierpnia 2018 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.455.2018.1.JP)

Tomasz Krywan, doradca podatkowy