Refakturowanie podatku od nieruchomości na dzierżawcę lub najemcę

Tak uważają organy podatkowe, czego najnowszym przykładem jest interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 9 czerwca 2021 r. (sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.225.2021.2.ALN). Interpretacja ta dotyczyła umowy dzierżawy ale argumentacja w niej zastosowana ma także znaczenie dla innych umów (np. umowy najmu), gdzie koszt podatku od nieruchomości stanowi element kalkulacji ceny za usługę.

Autopromocja

Podstawa opodatkowania VAT - jak ustalić?

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania w tym podatku, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W szczególności, w myśl art. 29a ust. 6 ustawy o VAT, podstawa opodatkowania obejmuje:

1. podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
2. koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Przepis ten wskazuje jakie elementy podatnik VAT powinien uwzględnić przy ustalaniu wynagrodzenia, stanowiącego podstawę opodatkowania VAT i wymienia przykładowo kilka rodzajów kosztów mieszczących się w pojęciu podstawy opodatkowania. Dotyczy on kosztów bezpośrednio związanych z zasadniczą dostawą towarów lub usług, które zwiększają łączną kwotę należną z tytułu transakcji. Zatem każdy koszt bezpośrednio związany z dostawą towarów lub świadczeniem usług, którym dostawca obciążył nabywcę lub klienta, powinien być włączony do podstawy opodatkowania. Zasada włączenia tych świadczeń do podstawy opodatkowania oznacza, że wartości tego typu kosztów, których ciężar przerzucany jest na nabywcę, nie wykazuje się jako odrębnego świadczenia, lecz traktuje jako element świadczenia zasadniczego, z zastosowaniem stawki podatku właściwej dla świadczenia zasadniczego.

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

Natomiast, zgodnie z art. 29a ust. 7 ustawy o VAT, podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

1. stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
2. udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;
3. otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Umowa dzierżawy

Zgodnie z art. 693 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz (np. nieruchomość) do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. Czynsz może być zastrzeżony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju. Może być również oznaczony w ułamkowej części pożytków.

Dzierżawa jest więc umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną, odpowiednikiem świadczenia wydzierżawiającego polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie dzierżawcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu. A zatem, umówiony między stronami czynsz jest wynagrodzeniem za możliwość korzystania z cudzej rzeczy i stanowi świadczenie wzajemne należne za używanie pomieszczenia mieszkalnego lub lokalu użytkowego przez jego dzierżawcę. Podstawową usługą świadczoną na rzecz dzierżawcy jest natomiast usługa dzierżawy.

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Umowa najmu

Podobną usługą jest umowa najmu. Zgodnie bowiem z art.  659 Kodeksu cywilnego przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz (np. nieruchomość) do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz, który może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju. Najem różni się od dzierżawy tym, że przedmiot najmu jest oddany najemcy tylko do używania a nie do używania i pobierania pożytków.

Dyrektor KIS zwrócił uwagę, że z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wynika, że to nie odpłatność sama w sobie podlega opodatkowaniu VAT, a świadczenie, za które odpłatność przysługuje. Dotyczy to także podatku od nieruchomości, który nie stanowi dostawy towarów ani świadczenia usług w rozumieniu art. 7 i art. 8 ustawy o VAT. Zdaniem organu podatkowego podatek od nieruchomości nie może być przedmiotem sprzedaży lub innej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT i dlatego też nie podlega „refakturowaniu”.

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Podatek od nieruchomości zapisany w umowie dzierżawy

W stanie faktycznym, który był podstawą ww. interpretacji Dyrektora KIS czynny podatnik VAT zawarł (jako wydzierżawiający) umowę dzierżawy nieruchomości. W umowie tej zapisano, że dzierżawca oprócz zapłaty czynszu dzierżawnego zobowiązuje się do comiesięcznego zwrotu kosztów podatku od nieruchomości wg stawek ustalonych przez władze miejskie. Podatnik miał wątpliwości jak ująć na fakturze wartość podatku od nieruchomości.

Podatek od nieruchomości jako część składowa podstawy opodatkowania VAT w usłudze dzierżawy

Zobowiązanie podatkowe w podatku od nieruchomości ciąży na wydzierżawiającym, jako właścicielu i nie może być w drodze umowy przeniesione na osobę dzierżawcy ze skutkiem zwalniającym wynajmującego z obowiązku podatkowego. Jednak strony umowy dzierżawy (podobnie np. umowy najmu) mogą w ramach swobody umów, zawrzeć w umowie postanowienie co do zwrotu (refundacji) należności z tytułu ponoszonych przez dzierżawcę opłat lub kosztów związanych z utrzymaniem nieruchomości, a więc również z tytułu podatku od nieruchomości.

W takiej sytuacji, zdaniem Dyrektora KIS, niezależnie od tego, czy zwracana wydzierżawiającemu przez dzierżawcę kwota podatku od nieruchomości została włączona do czynszu i stanowi jego element kalkulacyjny, czy jest wyodrębniona z czynszu, zawsze jest należnością obciążającą wydzierżawiającego, wynikającą z odpłatnego świadczenia usługi dzierżawy. A wg Dyrektora KIS, koszty podatku od nieruchomości są należnościami bezpośrednio związanymi z odpłatnym świadczeniem usługi dzierżawy i podlegają opodatkowaniu VAT tak samo (i wg takiej samej stawki) jak czynsz.

Czy podatek od nieruchomości można refakturować na dzierżawcę?

Zdaniem organów podatkowych sam podatek od nieruchomości, jako że nie może być przedmiotem odsprzedaży, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Nie jest zatem dopuszczalne wystawianie przez wynajmującego faktury, na której jako przedmiot sprzedaży będzie wykazany sam „podatek od nieruchomości”.

Jeżeli jednak strony umowy dzierżawy postanowią, że wydzierżawiający „przerzuca” koszt podatku od nieruchomości na dzierżawcę, wówczas koszt ten stanowi element cenotwórczy usługi dzierżawy. W takim przypadku, przedmiotem opodatkowania jest całościowa usługa dzierżawy, a nie zbiór wyodrębnionych w jej ramach kosztów. Dlatego też, opodatkowaniu VAT w tym przypadku nie podlega podatek od nieruchomości, ale usługa dzierżawy, w której jako element kalkulacyjny ceny znajduje się koszt podatku od nieruchomości.

Zdaniem organów podatkowych umieszczenie na fakturze w osobnych pozycjach kilku różnych świadczeń może sugerować, że przedmiotem sprzedaży było kilka odrębnych świadczeń, a nie jedno kompleksowe.

Dlatego też, w wyżej opisanej sytuacji, wydzierżawiający powinien wystawić fakturę, w której podstawa opodatkowania składa się z usługi dzierżawy obejmującej koszt podatku od nieruchomości, zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT. Zdaniem Dyrektora KIS koszty podatku od nieruchomości nie mogą bowiem stanowić samodzielnego świadczenia, lecz są elementem podstawowej czynności, jaką jest dzierżawa nieruchomości, zatem co do zasady nie powinny być wykazywane na fakturze w odrębnej pozycji.

Organ wspomniał też, że kwotę podatku od nieruchomości wydzierżawiający może przedstawić w części informacyjnej faktury lub na oddzielnym załączniku do niej. Bowiem przepisy dot. wystawiania faktur nie ograniczają prawa podatnika do zamieszczania na fakturach dodatkowych informacji.

Dyrektor KIS przytoczył też analogiczną argumentację zaprezentowaną w wyroku WSA w Warszawie (sygn. III SA/WA 2954/12) z 17 maja 2013 r. W wyroku tym „Sąd podzielił w całości przedstawione przez organ interpretacyjny stanowisko, a w szczególności twierdzenie, że nie można sztucznie wyodrębniać z jednej kompleksowej dostawy, jaką stanowi sprzedaż nieruchomości, kwot odpowiadających określonym kosztom, jak np. części podatku od nieruchomości czy innych świadczeń publicznoprawnych bezpośrednio związanych z taką transakcją, w celu ich przeniesienia na nabywcę bez opodatkowania. Ustalone z uwzględnieniem odrębnych przepisów daniny publiczne stanowią element cenotwórczy kosztów posiadania nieruchomości, który w przypadku jej sprzedaży wpływa bezpośrednio na jej cenę (wartość rynkową). Dlatego też niezależnie czy wskazane składniki będą elementem umowy sprzedaży nieruchomości, czy też odrębnie wskazanym w umowie kosztem (świadczeniem) przenoszonym na nabywcę w związku z dokonaną transakcją, stanowią w istocie jedno niepodzielne świadczenie. Ich zapłata stanowi obrót w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy VAT i tym samym element podstawy opodatkowania dostawy towarów”.

Paweł Huczko