Problem pojawia się jednak w sytuacji, gdy faktury dokumentującej tego typu usługi nie wystawiono lub wystawiono ją z opóźnieniem. Wówczas, na podstawie przepisu art. 19a ust. 7 ustawy o VAT, podatnik powinien rozpoznać obowiązek podatkowy z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w ustawie.
I tak, na mocy art. 106i ust. 1 ustawy o VAT fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę. Przy czym, jak stanowi ust. 3 powołanego artykułu, w przypadku usług budowlanych i budowlano-montażowych fakturę należy wystawić nie później niż 30. dnia od dnia wykonania usług.
Powyższe oznacza, że maksymalny termin na wystawienie faktury z tytułu usług budowlanych i budowlano-montażowych został uzależniony od terminu wykonania tego typu usług. Trzeba jednak zwrócić uwagę, iż ustawodawca nie wskazał żadnych szczególnych kryteriów dotyczących tego, kiedy usługę należy uznać za wykonaną. Należy zatem przyjąć, iż chodzi tu o moment, w którym dana usługa została faktycznie wykonana, tj. chwilę, w której nastąpiła jej pełna realizacja.
Samochód w firmie 2015 – multipakiet
Zdarza się, iż w przypadku omawianych usług, strony wprowadzają do umowy postanowienia o uznaniu danego świadczenia za wykonane w określonym momencie, np. z chwilą podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego. Z najnowszych orzeczeń sądów administracyjnych oraz interpretacji organów podatkowych wynika jednak, iż tego typu rozwiązania nie mają jednak mocy wiążącej na gruncie podatku VAT.
Jak wskazał NSA w wyroku z 18.04.2013 r., sygn. akt I FSK 943/12: „W przepisach ustawy o VAT nie określono momentu wykonania usługi budowlanej dlatego też przyjąć należało, że momentem tym będzie zakończenie prac budowlanych. (…) należy, za Sądem pierwszej instancji zauważyć, że administracyjne prawo budowlane nie wskazuje wprost, jaką datę uznać należy za dzień wykonania usługi. Zważyć również należy, że brak protokołu zdawczo-odbiorczego w chwili wykonania usługi budowlanej nie świadczy o tym, że nie doszło (w ogóle lub w konkretnej dacie) do wykonania czynności. Protokół zdawczo-odbiorczy nie jest zatem dowodem konstytutywnym. Dlatego też wykonanie przedmiotowych usług może być udowodnione wszelkimi środkami dowodowymi”. Pogląd ten znajduje również poparcie w interpretacjach organów podatkowych, np. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 19.12.2014 r., sygn. IBPP2/443-926/14/WN czy Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawiez 21.01.2014 r., sygn. IPPP1/443-1190/13-2/IGo.
A zatem, w świetle powołanego wyroku i interpretacji, usługę budowlaną lub budowlano-montażową należy uznać za wykonaną z chwilą, gdy wykonano wszystkie czynności niezbędne do jej realizacji i osiągnięto skutek zgodnie ze złożonym zamówieniem.
500 pytań o VAT - odpowiedzi z interpretacjami MF
Biorąc pod uwagę przedstawione wyżej argumenty, należy stwierdzić, iż co do zasady obowiązek podatkowy dla usług budowlanych i budowlano-montażowych powstaje z chwilą wystawienia faktury. W przypadku jednak, gdy fakturę wystawiono z opóźnieniem (lub wcale jej nie wystawiono), obowiązek podatkowy należy rozpoznać najpóźniej 30. dnia od dnia faktycznego wykonania usługi.
Ewelina Kalita, Młodszy konsultant podatkowy w ECDDP Sp. z o.o.
Paweł Barnik, Kierownik Zespołu ds. Podatku VAT w ECDDP Sp. z o.o.