Opodatkowaniu podlegają odpłatnie świadczone usługi na terytorium kraju. Wynika to z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą.
Usługi zwolnione od podatku
Z przepisów podatkowych wynika, że aby świadczone usługi nie były opodatkowane, muszą zostać spełnione dwa warunki.
Po pierwsze, mają dotyczyć opieki medycznej w zakresie profilaktyki, zachowania, ratowania, przywracania i poprawiania zdrowia.
Usługi w zakresie opieki medycznej, które służą:
- profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz
- dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze lub świadczone na rzecz podmiotów leczniczych na terenie ich przedsiębiorstw, w których wykonywana jest działalność lecznicza, są zwolnione z podatku (art. 43 ust.1 pkt 18 i 18 a) ustawy o VAT).
Zwolnienie nie dotyczy świadczonych usług ściśle związanych z usługami podstawowymi, jeżeli nie są one niezbędne do wykonania usługi podstawowej bądź ich głównym celem jest osiągnięcie dodatkowego dochodu przez podatnika, przez konkurencyjne wykonywanie tych czynności w stosunku do podatników niekorzystających z takiego zwolnienia.
Czynności ściśle związane z opieką szpitalną i medyczną powinny dotyczyć tylko tych świadczeń, których realizacja jest niezbędna dla osiągnięcia celu terapeutycznego opieki szpitalnej i medycznej.
Polecamy: Badania dla kierowców objęte podatkiem
Polecamy: Czy kursy prawa jazdy będą opodatkowane VAT w 2011 roku
Po drugie, muszą być świadczone przez podmioty lecznicze lub w ramach wykonywania zawodów wymienionych w art. 43 ust.1 pkt 19.
Usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów:
a) lekarza i lekarza dentysty,
b) pielęgniarki i położne,
c) medycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654),
d) psychologa
podlegają zwolnieniu podatkowemu (art. 43 ust.1 pkt 19).
Zatem, podstawową kwestią jest to, aby celem wykonywanych usług była opieka medyczna służąca profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.
Pojęcie opieki medycznej
Opieka medyczna nie jest zdefiniowana w przepisach podatkowych. Opieka medyczna to zachowanie polegające na oddanym i troskliwym zajmowaniu się drugą osobą. Jest pewnym ciągiem czynności, którym celem jest utrzymanie lub przywrócenie dobrego stanu zdrowia. Czynności te polegają na obserwacji, badaniu, diagnozie, leczeniu.
Krzysztof Kłosowski i Karol Potocki w artykule ‘Zwolnienie od podatku od towarów i usług w zakresie usług opieki medycznej służących profilaktyce’ (Dor.Podat.2011.7-8.22) stwierdzają, że Zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług są usługi, których celem jest m.in. diagnoza stanu zdrowia, w celu ustalenia, czy pacjent nie wymaga opieki zdrowotnej.
W związku z tym, jeżeli osoba fizyczna poddaje się z własnej woli badaniom diagnostycznym (bez skierowania) i celem tego badania jest ustalenie stanu zdrowia, wówczas usługa taka korzysta ze zwolnienia z opodatkowania. Bez znaczenia pozostaje w tym zakresie fakt skierowania lekarskiego na badanie diagnostyczne.
Profilaktyka dotyczy działań podejmowanych wobec drugiego człowieka, które mają uniemożliwić wystąpienie negatywnych skutków, chorób, powikłań, chronić przed niepożądanym wpływem otoczenia. Istotą profilaktyki jest zapobieganie rozwojowi choroby poprzez wczesne jej wykrycie oraz obserwacja i badanie pacjenta.
Powyższe regulacje wynikają z prawa unijnego (Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r.- art. 132). Oznacza to, że we wszystkich państwach członkowskich zakres usług świadczonych w zakresie opieki medycznej, które są zwolnione z podatku VAT, jest taki sam. Skutkuje to tym, że i rozumienie pojęcia ‘opieki medycznej’ powinno być jednakowe.
Polecamy: Faktura VAT od A do Z
Polecamy: Kalkulator odsetek podatkowych
Mariusz Chudzik w komentarzu do ustawy o podatku od towarów i usług (wyd. LEX Wolter Kluwer business) wskazuje, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej usługami opieki medycznej nie są:
- usługi pobieranie próbek DNA i ich badania w celu ustalenia ojcostwa (wyrok w sprawie C-384/98 Dotter v. Willimaier),
- usługi wydawania zaświadczeń o stanie zdrowia dla celów uzyskania uprawnień rentowych, badania lekarskie wykonywane w celu ustalenia wielkości szkód na osobie, sprawozdania medyczne (opinie biegłych), badania lekarskie prowadzone w toku postępowania o błędy w sztuce (wyrok w sprawie C-307/01 Peter d'Ambrumenil, Dispute Resolution Services Ltd v. Commissioners of Customs and Excise);
– sporządzenie raportu medycznego oceniającego stan zdrowia osoby na potrzeby oceny zasadności roszczenia o wypłatę renty inwalidzkiej (wyrok w sprawie C-212/01 Margarete Unterpertinger v. Pensionsversicherungsanstalt der Arbeiter).
Wykonanie badań okulistycznych wymaganych dla wydania określonego zaświadczenia
Wydania danego zaświadczenia na żądanie osoby zainteresowanej może tylko w sposób pośredni przyczynić się do ochrony zdrowia np. poprzez wykrycie choroby, nieprawidłowego funkcjonowania organizmu czy uzupełnienie, modyfikację wcześniejszej diagnozy.
Podstawowym celem wydania takiego zaświadczenia jest realizacja jednego z warunków prawnych wymaganego przez inne podmioty, aby móc podjąć daną decyzję, np. wydać orzeczenie w zakresie zdolności do prowadzenia pojazdów.
Usługa medyczna tego typu nie realizuje podstawowego kryterium- nie ma cech opieki medycznej służącej profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Oznacza to, że nie może korzystać ze zwolnienia podatkowego.
Badania wykonywane po to, aby ocenić zdolności danej osoby do kierowania pojazdem mechanicznym nie służą ani profilaktyce, ponieważ nie zapobiega chorobie, ani zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu, poprawie zdrowia. Celem wykonywanej usługi jest wydanie zaświadczenia o stanie zdrowia, które jest koniecznym warunkiem do tego, aby inny podmiot mógł wydać decyzję pociągają za sobą pewne skutki prawne
Usług dotyczące przeprowadzania badań okulistycznych osób ubiegających się o prawo jazdy, majce na celu stwierdzenie istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem, są opodatkowane podatkiem VAT. Stawka wynosi 23 %.
W tej kwestii wypowiedział się Jacek Budziszewski, który w artykule „Podatki w praktyce” (Dor.Podat.2011.9.80) pisze, że Wszędzie tam, gdzie nie ma bezpośredniego związku z leczeniem, nie ma prawa do zastosowania zwolnienia z podatku od towarów i usług.[…]
Jeżeli usługa polega na wydaniu ekspertyzy lekarskiej, to chociaż wyniki tej usługi należą do kompetencji świadczącego usługi medyczne i mogą obejmować działania, które są typowe dla zawodów medycznych, to jednak, aby do takiego katalogu świadczeń zastosować przedmiotowe zwolnienie, muszą one służyć profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.
Tekst powstał na podstawie indywidualnej interpretacji podatkowej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 21 grudnia 2011 roku (nr IPTPP2/443-560/11-6/JS).