Chodzi o wyrok TSUE z 28 marca 2019 r., Milan Vinš, C- 275/18.
Eksport towarów zgodnie z zasadą neutralności powinien być co do zasady zwolniony z opodatkowania (opodatkowany stawką 0%). Zgodnie z polską ustawą o podatku od wartości dodanej (VAT) stosowanie tej stawki jest obwarowane spełnieniem wielu warunków dotyczących przede wszystkim właściwego dokumentowania i ewidencjonowania transakcji. Spełnienie warunków opisanych w ustawie ma gwarantować, że eksport zostanie opodatkowany w państwie nabywcy. Warunki, od których spełnienia uzależnione jest zastosowanie stawki 0%, są określone w art. 41 ustawy o VAT. W związku z powyższym transakcje eksportowe są przedmiotem licznych kontroli podatkowych. W szczególności fiskus interesuje się dokumentacją potwierdzającą, że towar wyjechał. Często dokumentacja posiadana przez podatników jest kwestionowana, co prowadzi do opodatkowania transakcji według stawek krajowych (23%). Orzecznictwo TSUE oraz sądów administracyjnych pokazuje jednak, że podatnicy nie powinni się w takich sytuacjach poddawać.
Dokumentacja potwierdzająca wywóz towaru
Podstawą do zastosowania stawki 0% VAT przy eksporcie jest potwierdzenie przebiegu transakcji odpowiednią dokumentacją. Należy więc zgromadzić odpowiednie dokumenty potwierdzające wywóz towaru. Ustawa o VAT nie przewiduje zamkniętego katalogu dokumentów potwierdzających wywóz towaru. Zgodnie z treścią art. 41 ust. 6a dokumentem potwierdzającym wywóz może być dokument w formie elektronicznej, otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych. Podatnicy dokonujący eksportu pośredniego, którzy nie mają możliwości otrzymania dokumentu w formie elektronicznej bezpośrednio z systemu teleinformatycznego, mogą posłużyć się dokumentem w formie elektronicznej pochodzącym z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, lecz otrzymanym poza tym systemem, jeśli zapewniona jest jego autentyczność pochodzenia względem „oryginału” dokumentu elektronicznego – podatnik otrzyma ten dokument drogą elektroniczną np. za pomocą poczty elektronicznej przy wykorzystaniu opcji „prześlij dalej”. Ponadto dokumentem wymienionym w tym przepisie jest dokument celny SAD.
Nie tylko IE599 czy SAD
W orzeczeniach sądów administracyjnych można spotkać się z podejściem, że nie tylko komunikat IE-599 czy SAD jest jedynym dowodem potwierdzającym wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej, zwłaszcza że niektóre państwa wyprowadzenia towaru mogą ich nie stosować (wyrok WSA w Łodzi z 23 czerwca 2016 r., I SA/Łd 437/16). Sądy zwracają uwagę, że jeśli okoliczność wywozu poza UE zostanie wykazana innymi dowodami, to organy podatkowe nie mogą tego pomijać, stosując do takiego wywozu stawkę jak dla obrotu krajowego (wyroki NSA: z 10 września 2014 r., I FSK 1304/13 oraz z 25 kwietnia 2013 r., I FSK 828/12).
Istotne, aby dokument, na który powołuje się podatnik, był wiarygodny, a więc miał postać oryginału lub kserokopii potwierdzonej za zgodność z oryginałem. Dokument taki musi również pozwalać na identyfikację wywiezionego towaru w taki sposób, aby możliwe było bez żadnych wątpliwości stwierdzenie, że dotyczy tego samego towaru, który został zgłoszony do procedury wywozu (wyrok NSA z 9 maja 2017 r., I GSK 975/15).
Również przepisy celne – podobnie jak regulacje dot. VAT, które się do nich odnoszą – nie zawierają zamkniętego katalogu dokumentów potwierdzających wywóz towarów do państwa trzeciego. Zgodnie z art. 335 ust. 4 rozporządzenia 2015/2447 dowodami świadczącymi o tym, że towary opuściły obszar celny Unii, mogą być przykładowo kopia potwierdzenia dostawy podpisana lub uwierzytelniona przez odbiorcę spoza obszaru celnego Unii czy dokument przetworzony przez organ celny państwa członkowskiego lub państwa trzeciego.
Stanowisko TSUE
Trybunał w wyroku wyrok z 28 marca 2019 r., Milan Vinš, C- 275/18, poszedł jeszcze dalej i wskazał, że wystarczający jest sam faktyczny wywóz towarów. TSUE wskazał, że Dyrektywa VAT nie przewiduje, aby towar musiał być objęty procedurą celną. Z punktu widzenia Dyrektywy VAT istotne jest fizyczne wywiezienie towarów poza terytorium Unii Europejskiej. Jest to jedyny warunek zwolnienia, który może być potwierdzony w dowolny sposób. Powyższy wyrok TSUE potwierdza podejście, że w przypadku eksportu towarów nie jest kluczowe posiadanie określonych dokumentów czy też objęcie towarów określoną procedurą, lecz sam fakt wywozu towarów poza granice Unii Europejskiej.
Polecamy: VAT 2019. Komentarz
Skutki wyroku TSUE
Wyrok TSUE jest kolejnym argumentem dla podatników prowadzących spór z urzędem w zakresie prawidłowości zastosowania stawki 0% w eksporcie towarów. Pomimo że TSUE i sądy administracyjne wypracowały już jednolitą i korzystną dla podatników linię orzeczniczą, to organy podatkowe często próbują kwestionować dokumentację potwierdzającą eksport, w szczególności w przypadku braku komunikatu IE599 czy dokumentu SAD z pieczęcią. Często organy kwestionują również te dokumenty, jeżeli są one nieprecyzyjne. W konsekwencji rekomendowane jest wcześniejsze przejrzenie posiadanej dokumentacji eksportowej. Należy także zastanowić się, czy potwierdza ona wywóz towaru poza UE i nie będzie kwestionowana przez urzędy. Przy tej okazji warto skorzystać z doświadczenia i wiedzy ekspertów.
radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec