Usługi świadczone na rzecz podatników oraz nie podatników VAT niemieckich z wyszczególnieniem usług wodno-kanalizacyjnych oraz usług związanych z nieruchomościami rodzą problemy związane z określeniem miejsca świadczenia usług. Czy polska firma usługowa powinna rejestrować się do VAT-u w Niemczech? Jakie faktury powinna wystawiać swoim niemieckim klientom?
- Miejsce świadczenia usług w VAT – zasady ogólne
- Miejsce świadczenia usług w VAT – zasady szczególne
- Miejsce świadczenia usług w VAT – Usługa wodno-kanalizacyjna świadczona na rzecz nie podatnika (B2C)
- Podsumowanie
Omawiany problem dotyczy firmy wykonującej usługi wodno-kanalizacyjne dla niemieckich klientów będących zarówno firmami jak i osobami fizycznymi, a wątpliwości dotyczą rejestracji do niemieckiego VAT-u.
Miejsce świadczenia usług w VAT – zasady ogólne
Kluczową informacją w tej kwestii jest to, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatników jest miejsce, w którym usługobiorca posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej (art. 28b ustawy o VAT). W naszym przypadku zarówno miejsce świadczenia usług jak i siedziba usługobiorców znajdują się właśnie w Niemczech.
Co do zasady podatnik z Polski nie ma obowiązku rejestrować się do VAT-u w Niemczech, ponieważ VAT rozlicza nabywca w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika z Niemiec. W związku z powyższym dla polskiego podatnika najlepiej będzie wystawić fakturę ze stawką NP oraz dopiskiem „odwrotne obciążenie”, dzięki czemu to niemiecki podmiot będzie rozliczał VAT od transakcji.
Warto wyjaśnić czym jest stawka Np; może zarejestrować zarówno czynny jak i zwolniony podatnik VAT w dwóch przypadkach:
- dostawy towarów/wykonania usług dla, których zobowiązanym do rozliczenia jest nabywca/usługobiorca.
- dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej, z którego dokonywane są te czynności, w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium:
- państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika,
- państwa trzeciego.
Warto podkreślić, że aby zastosować powyższe kryteria nasz podatnik musi mieć stałe miejsce siedziby w Polsce, gdyż gdyby były to Niemcy, miejscem prowadzenia usługi byłyby również Niemcy i w tym wypadku musiałby zapisać się do niemieckiego VAT-u i decydowałyby o tym wówczas przepisy niemieckie.
Posługując się zatem przykładem: podatnik, o którym mowa wynajmuje lokal w którym ma warsztat lub biuro, miał tam większość potrzebnych narzędzi pracy oraz swój personel, jego miejsce prowadzenia działalności zostałoby zakwalifikowane jako niemieckie, co wiązałoby się również z rejestracją do VAT w Niemczech i podleganiem niemieckim przepisom podatkowym.
Miejsce świadczenia usług w VAT – zasady szczególne
W rozpatrywanym przez nas przypadku – usługach wodno-kanalizacyjnych może zajść szczególna sytuacja. Należy wziąć pod uwagę, to jaki jest rodzaj i zakres wcześniej wspomnianych usług wodno-kanalizacyjnych, gdyż w niektórych przypadkach może to być częścią usług budowlanych, a co za tym idzie usług związanych z nieruchomościami (co za tym idzie opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług na zasadach szczególnych), więc każdy taki przypadek należy przeanalizować indywidualnie.
Budowa stałych struktur na terenie, jak również prace budowlane i rozbiórkowe dotyczące stałych struktur, takie jak systemy rurociągów gazowych, wodnych, kanalizacyjnych i podobnych uwzględnione zostały w katalogu usług związanych z nieruchomością.
Zgodnie z art. 28e ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług:
„Miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości”.
W związku z powyższym, w rozpatrywanym przez nas przypadku miejscem świadczenia usług mogą być Niemcy, z uwagi na fakt, iż w przypadku zakwalifikowania usług naszego klienta pod usługi związane z nieruchomościami, miejsce położenia nieruchomości będzie odgrywało kluczowe znaczenie. Dodatkowo, jeśli usługa będzie świadczona dla podatników, sytuacja z fakturą będzie podobna do tej, co na zasadach ogólnych – fakturę będzie trzeba wystawić z adnotacją NP. i dopiskiem „odwrotne obciążenie”.
Miejsce świadczenia usług w VAT – Usługa wodno-kanalizacyjna świadczona na rzecz nie podatnika (B2C)
W znacznej większości przypadków, co do zasady świadczenia na rzecz osób niebędących podatnikami miejscem świadczenia powinno być miejsce, w którym znajduje się siedziba. W takich przypadkach czynności są opodatkowane w Polsce, a nabywca otrzymuje faktur, bądź paragon z polską stawką podatku VAT. Nasz przypadek jednak, jak udało nam się wykazać wcześniej, jest jednak szczególny.
W sytuacji, gdy nasze usługi wodno-kanalizacyjne są związane z jakąś nieruchomością, ma miejsce szczególne miejsce opodatkowania takich usług, czyli Niemcy (decydujące jest miejsce położenia nieruchomości, której dotyczą usługi). W związku z powyższym: W przypadku, gdy nabywcą usług wodno-kanalizacyjnych, które dotyczą nieruchomości będzie konsument prywatny, to konieczna będzie rejestracja do VAT-u w państwie, na obszarze którego leży nieruchomość (w naszym wypadku – Niemcy). Kluczowe jest tutaj to, czy przekroczony został próg sprzedaży do konsumentów UE, który wynosi 42 000 zł. Alternatywne rozwiązanie, z którego również można skorzystać może być tutaj również VAT OSS. Dla przypomnienia: VAT OSS (one stop shop) – Jest to system, który zastąpił MOSS, dzięki któremu możemy w jednej deklaracji wykazać całą sprzedaż objętą zagranicznym podatkiem VAT, i odprowadzać go w kraju naszej rejestracji, czyli w Polsce.
Podsumowanie
Mimo, że przepisy wydają się z początku być dość jednoznaczne, zawsze należy rozpatrzyć każdy przypadek indywidualnie biorąc pod uwagę rodzaj usługi, który często okazuje się kluczowy. Ponadto zawsze warto brać pod uwagę, czy w świetle ustawy nasze miejsce działalności jest w państwie, którego przedrostek mamy przy numerze identyfikacyjnym VAT, bo jak wcześniej wykazaliśmy – nie zawsze tak jest. W związku z tym artykuł ten powinien być traktowany raczej jako wskazówka, niżeli kompleksowe wyjaśnienie problemu, gdyż każdy przypadek należy szczegółowo przeanalizować z osobna.