Częstą praktyką w restauracjach oraz barach jest pozostawianie przez klientów napiwków obsługującym ich pracownikom (np. kelnerom). Jak rozliczyć te napiwki na gruncie przepisów dot. VAT?
Dobrowolne napiwki a VAT
Rozważamy standardowy scenariusz, w którym napiwki mają charakter dobrowolny, a ich przyznanie i wysokości kwot zależą wyłącznie od uznania klienta oraz jego subiektywnej oceny nabytej usługi czy dobrej woli. W takim przypadku napiwki nie są automatycznie naliczane, jeżeli zostanie przekroczony limit gości przy jednym zamówieniu, a także punkt gastronomiczny nie pobiera na swoją rzecz części kwoty napiwku. Restauracja czy bar działa jedynie jako pośrednik przekazujący środki od klientów do pracowników.
Czym jest świadczenie usług w przepisach dot. VAT?
Przechodząc do meritum należy stwierdzić, iż zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej jako ustawa o VAT) opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Z kolei, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Tak więc, świadczenie usług zostało zdefiniowane na gruncie VAT w sposób negatywny – tj. wszystko co nie jest dostawą towarów stanowi świadczenie usług. Pojęcie świadczenia usług jest bardzo szerokie, jednak usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.
Podstawa opodatkowania VAT a napiwki
Przechodząc do właściwych rozważań należy wskazać, iż w myśl art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, co do zasady podstawą opodatkowania, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Przypomnijmy, podstawa opodatkowania to dana wielkość, najczęściej kwota, na podstawie której obliczana jest właściwa wysokość podatku. Tak więc, głównym przedmiotem analizy będzie, rozstrzygnięcie czy należy zaliczyć kwoty napiwku do podstawy opodatkowania.
Czy wręczenie napiwku jest zapłatą za świadczenie?
Aby odpowiedzieć na to pytanie należy przeanalizować czy przyznanie napiwku jest bezpośrednio związane z wyświadczoną usługą na rzecz klientów w punkcie gastronomicznym, wykonywaną w ramach umowy zobowiązaniowej, a co istotniejsze, czy otrzymanie napiwku wyraźnie stanowi ekwiwalent za konkretne świadczenie.
Tak więc, skoro podatnik prowadzący punkt gastronomiczny nie zawiera z klientem żadnej umowy wynikiem, której klient byłby zobowiązany dokonać zapłaty napiwku, nie można stwierdzić, iż istnieje bezpośredni i wyraźny związek wskazujący, że przekazanie napiwku następuje w zamian za dane świadczenie. Można to również stwierdzić przez fakt, iż przekazanie napiwku nie będzie w jakikolwiek sposób wpływało, na charakter usług, jak i również na ich jakość czy szybkość.
Przy czym warto zaznaczyć, iż taki warunek się nie ziści, jeżeli przykładowo procentowe kwoty napiwku są automatycznie doliczane do rachunku, będzie to przesłanka wykazująca, że klient zawarł z podatnikiem umowę, w ramach której napiwek stanowi, część zapłaty za usługę. Np. opłata serwisowa za obsługę kelnerską.
Reasumując, dobrowolne napiwki przekazywane przez klientów do pracowników za pośrednictwem podatnika prowadzącego punkt gastronomiczny, nie wejdą w do podstawy opodatkowania podatkiem VAT usług świadczonych przez punkt gastronomiczny, gdyż nie stanowią ekwiwalentnego wynagrodzenia za świadczone usługi.
Dominik Świercz w konsultant podatkowy TAXEO Komorniczak i Wspólnicy sp.k.