Proponowane przez kolegę rozwiązania nie należą do typowych ani najprostszych ale w większości są prawidłowe i dobrze pasują do omawianej sytuacji.
W pytaniu są poruszone trzy kwestie, które dla pełnej jasności sytuacji warto omówić osobno.
I. VAT marża
Jest to procedura szczególna, możliwa do zastosowania dla dostawy towarów używanych rozumianych jako towary nie nowe (wprowadzone do obrotu nie po raz pierwszy), które zostały nabyte w celu dalszej odprzedaży:
1) od osoby nie będącej podatnikiem podatku VAT, lub
2) od podatnika VAT, w sytuacji gdy towary te podlegały zwolnieniu przedmiotowemu lub gdy podatnik był zwolniony od VAT, lub
3) od podatnika VAT, który również korzysta ze szczególnej procedury pozwalającej na opodatkowanie marży.
Za podstawę opodatkowania należy w takim przypadku uznać różnicę pomiędzy nie zwróconą pożyczką a kwotą netto (cena pomniejszona o kwotę należnego podatku) sprzedaży.
Zatem zawsze w przypadku gdy towary w momencie nabycia (tu – przyjęcia w zastaw) nie były opodatkowane VAT (lub była opodatkowana tylko marża) będzie istniała możliwość opodatkowania przy sprzedaży tylko marży. To rozwiązanie będzie miało zastosowanie np. w stosunku do towarów używanych, które spółka przyjmie w zastaw od osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej - dostawa ta będzie mogła podlegać opodatkowaniu w systemie marży.
Do tego momentu sposób opodatkowania w systemie VAT marża nie jest skomplikowany i jest korzystny dla klienta. Nie zapłaci on podatku VAT od całej wartości netto kupowanego towaru, a jedynie od kwoty marży, jaką zatrzyma u siebie lombard.
Niestety na etapie dokumentowania sprawa robi się mniej przejrzysta. Dokładniej zagadnienie zostanie omówione w ostatniej części.
II. Sprzedaż wysyłkowa
W systemie podatku od towarów i usług do sprzedaży wysyłkowej stosuje się inne rozwiązania niż do sprzedaży zwykłej, np. w sklepach lub hurtowniach. Dotyczy to przede wszystkim momentu, w którym rozpoznaje się obowiązek podatkowy czyli konieczność zaewidencjonowania (i opodatkowania) sprzedaży. Moment powstania obowiązku podatkowego jest związany z otrzymaniem pieniędzy.
Z tego punktu widzenia odróżniamy dwie sytuacje:
1. Spółka dokona sprzedaży wysyłkowej za zaliczeniem, za pośrednictwem poczty lub kuriera. Listonosz lub kurier dostarczy towary do nabywcy, pobierając jednocześnie od niego zapłatę w gotówce. W takim przypadku obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania zapłaty, tj. wpływu do spółki (np. na rachunek bankowy) pieniędzy przekazanych przez pocztę lub firmę transportową.
Jeśli wraz z wydaniem towaru zostanie wystawiana faktura sprzedaży, to nie wywoła ona skutków podatkowych. Do chwili otrzymania zapłaty spółka nie wykaże obowiązku podatkowego wynikającego z wystawionej faktury, ponieważ on jeszcze nie powstanie. Gdy sprzedaż nie dojdzie do skutku, np. klient się rozmyśli i towar z fakturą wróci do sprzedawcy, fakturę należy anulować. Jeśli spółka będzie posiadała oryginał i kopię faktury, przekreślone jako anulowane, dokument nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego.
2. Spółka pobierze zapłatę przed wydaniem towaru. Zgodnie z tym co zostało napisane wcześniej wpływ pieniędzy do kasy lub na rachunek bankowy spółki spowoduje powstanie obowiązku podatkowego z chwilą otrzymania przedpłaty. Jeśli klient będzie miał prawo zmienić decyzję (np. w ciągu 3 dni), to zwrot będzie wymagał dokumentów korygujących. Zapewne z tego powodu większość aukcji internetowych jest opatrzona apelem o rozważne podejmowanie decyzji o zakupie.
III. Dokumentacja
Zasadą jest, że sprzedaż na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej nie musi być dokumentowana fakturą VAT. Wystawienie tej faktury ma miejsce tylko na żądanie nabywcy. Sprzedaż na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych powinna być fiskalizowana czyli dokumentowana paragonem z kasy rejestrującej.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, każdy podatnik (tu: spółka) powinien zainstalować kasy rejestrujące (fiskalne) w tych miejscach, gdzie prowadzona jest sprzedaż na rzecz w/w osób.
Jednak niewielki wyjątek przewidziany w § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2008 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, m.in. dla dostawy towarów w systemie wysyłkowym (pocztą lub przesyłkami kurierskimi) pozwoli spółce na uniknięcie fiskalizacji do 31 grudnia 2009 r. Skorzystanie ze zwolnienia jest możliwe ponieważ spółka będzie nowym podatnikiem VAT, który z pewnością nie dokonywał sprzedaży fiskalizowanej przed 1 stycznia 2009 r.
Trzeba jednak pamiętać, że możliwość skorzystania z wyjątku od zasady fiskalizacji nie dotyczy:
1) dostawy: silników spalinowych tłokowych, wewnętrznego spalania, typu stosowanego w pojazdach mechanicznych (PKWiU 34.10.1), nadwozi do pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep (PKWiU 34.2), części i akcesoriów do pojazdów mechanicznych i ich silników (PKWiU 34.3);
2) dostawy: sprzętu radiowego, telewizyjnego i telekomunikacyjnego, z wyłączeniem lamp elektronowych i innych elementów elektronicznych oraz części do aparatów i urządzeń do operowania dźwiękiem i obrazem, anten, (ex PKWiU 32),
3) dostawy: sprzętu fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego, (ex PKWiU 33.40.3);
4) dostawy wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, których sprzedaż nie może korzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy;
5) dostawie nagranych, z zapisanymi danymi lub zapisanymi pakietami oprogramowania komputerowego (w tym również sprzedawanymi łącznie z licencją na użytkowanie): płyt CD, DVD, kaset magnetofonowych, taśm magnetycznych (w tym kaset wideo), dyskietek, kart pamięci, kartridży;
6) dostawy wyrobów przeznaczonych do użycia, oferowanych na sprzedaż lub używanych jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych, bez względu na symbol PKWiU;
7) dostawy wyrobów tytoniowych (PKWiU 16.00), napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%, bez względu na symbol PKWiU.
Jednocześnie ważne jest, że zwolnienie z ewidencjonowania w kasie rejestrującej będzie dotyczyło tylko dostaw, za które zapłata w całości nastąpi za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek bankowy spółki. Dodatkowym warunkiem zwolnienia, jest prowadzenie szczegółowej ewidencji dowodów zapłaty, na podstawie których będzie można ustalić dane (w tym adres) odbiorców, na rzecz których dokonano wysyłki towarów.
Patrząc na ilość wyjątków od zwolnienia z obowiązku fiskalizacji nie sposób oprzeć się przekonaniu, że bezpieczniej i prościej jest jednak fiskalizować.
Zwolnienie z obowiązku rejestrowania sprzedaży w kasie fiskalnej nie oznacza konieczności wystawiania faktur VAT wszystkim odbiorcom. Jednak klient, który zechce dostać fakturę, powinien otrzymać dokument o nazwie FAKTURA VAT MARŻA. Na tych fakturach nie wykazuje kwot podatku. Wystawiając fakturę VAT marża, dokumentującą dostawę towarów używanych spółka wykaże całą należności brutto z tytułu dostawy, nie zaś samą kwotę marży. Uruchamiając od 1 stycznia 2010 ewidencję sprzedaży w kasie rejestrującej (fiskalnej) trzeba będzie stosować te same zasady.
Taki obowiązujący sposób wystawiania dokumentów sprzedaży ma tę zaletę, że klient nie ma wiedzy o wysokości marży sprzedawcy.
Oczywiście ma też wady:
- nabywca na podstawie faktury VAT marża nie może odliczyć podatku naliczonego, bo nie zna jego kwoty;
- sprzedawca dla celów ustalenia prawidłowej podstawy opodatkowania powinien prowadzić dodatkową ewidencję, z której będzie wynikała różnica pomiędzy ceną nabycia a ceną sprzedaży, pomniejszoną o kwotę należnego podatku. Wymogu prowadzenia dodatkowej ewidencji nie doszukamy się w przepisach wprost. Tym bardziej nie znajdziemy w nich konkretnych wskazówek, jakie warunki powinna spełniać. Jednak organy skarbowe zgodnym chórem wymagają ich od podatników, słusznie twierdząc że bez tego ustalenie prawidłowej podstawy opodatkowania nie jest możliwe.
Jeśli po przeczytaniu części dotyczącej dokumentacji, czuje się Pan zniechęcony do rozpoczęcia nowej działalności gospodarczej to proszę pamiętać, że opodatkowanie w systemie VAT marża podatnik wybrać może ale na szczęście nie musi.
Krystyna J. Ptasińska
doradca podatkowy nr 06349
www.ptasinska.pl