Takie stanowisko wyraził Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 29.09.2015 r., znak IBPP1/4512-531/15/AW. Sprawa dotyczyła gminy, która zwróciła się z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie opodatkowania jednorazowego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Gmina stwierdziła, że przez pewien czas z będącej jej własnością nieruchomości korzystano bez podstawy prawnej (nie została podpisana umowa dzierżawy), w związku z tym gmina zdecydowała się obciążyć korzystającego jednorazową opłatą za cały okres korzystania z nieruchomości. Organ podatkowy uznał, że działanie gminy należy uznać za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Uzasadniając swoje stanowisko organ wskazał, że pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie, jak i zaniechanie (nieczynienie lub tolerowanie). W myśl art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług przez świadczenie usług, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
Podkreślenia wymaga, że nie każde zaniechanie działania lub tolerowanie czynności powinno być uważane za świadczenie usług bowiem dla uznania, czy dana czynność albo brak podejmowania czynności stanowi podlegające opodatkowaniu świadczenie usług, należy ocenić przedmiotową sytuację w kontekście całego systemu podatku od towarów i usług oraz wszelkich okoliczności faktycznych sprawy.
Odsetki 2016 – rewolucyjne zmiany
Dla organu podatkowego (wydającego przywołaną na wstępie interpretację) kluczowa okazała się kwestia dorozumianej zgody gminy na bezumowne korzystanie z nieruchomości. Organ doszedł do wniosku, że jeśli gmina (pomimo braku wiedzy o zaistniałym stanie faktycznym) tolerowała korzystanie z jej własności przez pewien czas, po czym zdecydowała się wyegzekwować należne wynagrodzenie (rekompensatę) z tytułu bezumownego korzystania, to można (zdaniem organu) dopatrywać się w tej sytuacji domniemanej zgody gminy na korzystanie z tej nieruchomości. Skutkiem takiego stanowiska jest obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług przez gminę.
Polecamy: 500 pytań o VAT odpowiedzi na trudne pytania z interpretacjami Ministerstwa Finansów (PDF)
Polecamy: Przewodnik po zmianach w ustawie o rachunkowości 2015/2016 (PDF)
Zdaniem Autorki, nie można się zgodzić ze stanowiskiem organu w kwestii wystąpienia w tym przypadku dorozumianej zgody na bezumowne korzystanie. Zaniechanie działania wynikające z braku wiedzy odnośnie danego stanu faktycznego nie powinno być traktowane jako dorozumiana zgoda.
Jednocześnie, w przypadku gdy wystąpi dorozumiana zgoda podatnika (fakt ten nie budzi wątpliwości) na bezumowne korzystanie z jego nieruchomości, wówczas podatnik musi liczyć się z obowiązkiem zapłaty podatku. Przykładowo, jeżeli podatnik posiadał wiedzę w zakresie bezumownego korzystania przez inny podmiot z jego nieruchomości, przy czym nie dążył w żaden sposób do uregulowania prawnego takiej sytuacji (np. nie żądał podpisania umowy dzierżawy), wówczas można uznać, że w sposób dorozumiany wyraził zgodę na takie korzystanie. W takim przypadku wystąpi po jego stronie obowiązek zapłaty podatku od całej wartości wynagrodzenia (rekompensaty) otrzymanej z tytułu bezumownego korzystania.
Monitor Księgowego – prenumerata
Małgorzata Lehmann-Ziaja
Konsultant podatkowy, ECDDP Sp. z o. o.