Pracodawcy, prowadząc działalność socjalną, nierzadko udzielają pracownikom dofinansowania z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS) na wczasy. Dofinansowanie to może dotyczyć usług nabywanych od podmiotów trzecich bądź też usług świadczonych w ramach ośrodków wypoczynkowych należących do pracodawcy.
Zasady działania ZFŚS
Na podstawie art. 1 ustawy z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. 1994 Nr 43 poz. 163) środki ZFŚS mogą zostać przeznaczone przykładowo na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z ZFŚS. Zgodnie zaś z art. 2 pkt 1 tejże ustawy, działalność socjalna to usługi świadczone przez pracodawców m.in. na rzecz różnych form wypoczynku.
Natomiast, przez osoby uprawnione do korzystania z ZFŚS należy rozumieć pracowników i ich rodziny, emerytów i rencistów – byłych pracowników i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał, w regulaminie, o którym mowa w art. 8 ust. 2, prawo korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z ZFŚS (art. 2 pkt 5 ww. ustawy). Ja wynika z art. 10 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, pracodawca administruje środkami ZFŚS. Pracodawca działa przy tym jako podmiot administrujący środkami ZFŚS (art. 10 ww. ustawy), który realizuje nałożony przez ustawę obowiązek.
Interpretacja ogólna Ministra Finansów
W interpretacji ogólnej z 27.05.2013 r. nr PT1/033/20/831/KSB/12/RD-50859 w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług świadczeń finansowanych w całości lub w części ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych Minister Finansów zaprezentował stanowisko zgodnie, z którym pracodawca nie wykonuje działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT w przypadku gdy finansuje w całości lub w części świadczenia nabywane przez pracowników od podmiotów trzecich. Tym samym finansując (współfinansując) wczasy pracowników w hotelach i tym podobnych placówkach nienależących do pracodawcy, pracodawca nie działa jako podatnik VAT. W sytuacji jednak gdy pracodawca finansuje ze środków ZFŚS czynności, które realizuje samodzielnie jako przedsiębiorca, wówczas należy uznać, że pracodawca ten działa jako podatnik prowadzący samodzielną działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.
Jak wskazał Minister Finansów: „Zatem, gdy pracodawca działa jako administrator Funduszu i dokonuje zakupów towarów i usług, które następnie przekazuje nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie pracownikom albo innym osobom upoważnionym do korzystania z Funduszu, czynności te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Powyższe wyjaśnienia nie dotyczą czynności pracodawcy podejmowanych przez niego w ramach jego aktywności jako przedsiębiorcy – podatnika VAT, a polegających np. na świadczeniu przez pracodawcę, w związku z organizacją wycieczki na rzecz pracowników, usługi transportowej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, finansowanej ze środków Funduszu (w całości lub części). Tego rodzaju czynności są bowiem rozliczane przez pracodawcę (podatnika VAT),zgodnie z zasadami ogólnie obowiązującymi w podatku od towarów i usług”.
Zasady rozliczeń wczasów finansowanych z ZFŚS na gruncie VAT
Biorąc pod uwagę stanowisko zaprezentowane przez Ministra Finansów, należy stwierdzić, że w związku z finansowaniem wczasów ze środków ZFŚS może dojść do dwóch sytuacji, rodzących różne konsekwencje na gruncie podatku VAT:
- jeżeli pracodawca finansuje usługi nabyte od innych podmiotów, wówczas nie działa jako podatnik podatku VAT, a zatem czynność ta pozostaje poza zakresem opodatkowania VAT,
- w przypadku zaś gdy pracodawca finansuje (współfinansuje) wczasy w ośrodku wypoczynkowym należącym do niego, tj. usługę wykonywaną przez pracodawcę w ramach działalności gospodarczej, podmiot ten działa jako podatnik i wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu VAT.
Powyższe znajduje potwierdzenie również w interpretacjach indywidualnych. Przykładowo, w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 11.09.2014 r. sygn.IPTPP1/443-444/14-2/MW stwierdzono: „Jeśli pracodawca dokonuje zakupu towarów i usług o charakterze socjalnym ze środków ZFŚS i przekazuje je swoim pracownikom, wówczas nie działa jako podatnik podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy, a jedynie jako podmiot administrujący środkami Funduszu. W takim przypadku nie występuje więc podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług dla pracowników, ani podatek należny przy przekazaniu tych towarów i usług pracownikom. Jeśli jednak pracodawca, jak w sprawie będącej przedmiotem niniejszej interpretacji, samodzielnie świadczy usługi na rzecz pracowników i osób uprawnionych do korzystania z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych i koszty świadczenia tych usług pokrywane są w części ze środków ZFŚS a w części przez te osoby, to w ocenie tut. Organu, są to usługi świadczone przez podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy i są to usługi świadczone za wynagrodzeniem, w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. y”.
Ewelina Kalita, Konsultant podatkowy
ECDDP Sp. z o.o.