Stanowisko to zostało wyrażone w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 21 marca 2011 roku (sygnatura ITPP1/443-16/11/DM).
Badania kliniczne są realizowane przez szpital kliniczny (ośrodek kliniczny), który aby je przeprowadzić zawiera umowę trójstronną z badaczem i sponsorem. Sponsor zleca wykonanie badania, badacz je przeprowadza a ośrodek kliniczny udostępnia urządzenia, personel, pomieszczenia, za co otrzymuje wynagrodzenie od sponsora.
Aby wyżej opisana usługa mogła podlegać zwolnieniu od opodatkowania podatkiem VAT musi spełniać pewne kryteria.
Zgodnie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r (Dz.U.04.54.535 z późniejszymi zmianami), od podatku VAT zwolnione są
1) usługi w zakresie opieki medycznej służące
- profilaktyce,
- zachowaniu,
- ratowaniu,
- przywracaniu,
- poprawie zdrowia,
2) dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane przez zakłady opieki zdrowotnej.
Przepis ten został wydany na podstawie regulacji unijnych, stanowiących że „zwolnieniu od podatku przez państwa członkowskie podlegają opieka szpitalna i medyczna oraz ściśle z nimi związane czynności podejmowane przez podmioty prawa publicznego lub, na warunkach socjalnych porównywalnych do stosowanych w odniesieniu do instytucji prawa publicznego, przez szpitale, ośrodki medyczne i diagnostyczne oraz inne odpowiednio uznane placówki o podobnym charakterze” (art. 132 ust. 1 lit. b) Dyrektywy 2006/112/WE Rady) .
Które usługi medyczne są zwolnione z VAT?
Z powołanych przepisów wynika, że czynności wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT muszą być ściśle powiązane z opieką medyczną. Pojęcie „opieki medycznej” dostarcza pewnych problemów, ponieważ nie jest zdefiniowane w ustawie. Aby móc prawidłowo je interpretować należy sprawdzić znaczenie tego sformułowania w słowniku języka polskiego.
Zatem: - „Opieka- troskliwe zajmowanie się kimś, dbanie o kogoś”, - „Profilaktyka- wszelkie działania podejmowane w celu zapobieżenia czemuś; ochrona przed niepożądanym skutkiem czegoś ”. Współczesny słownik języka polskiego (Wydawnictwo Langenscheidt, Warszawa 2007 r. tom II str. 1119 oraz 1391).
Problem rozumienia tych sformułowań obecny jest także w sprawach rozpatrywanych przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Wskazuje on w swoich orzeczeniach, że pojęcia „opieki medycznej” oraz „świadczeń opieki medycznej” odnoszą się do świadczeń, które służą diagnozie i opiece oraz, w miarę możliwości leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia.
Pojęć tych nie rozumieć tak, że dotyczyć będą świadczeń medycznych, które są wykonywane w innym celu niż postawienie diagnozy, udzielenie pomocy medycznej oraz, w zakresie, w jakim jest to możliwe, leczenie chorób lub zaburzeń zdrowotnych (sprawy o sygnaturach C-106/05, pkt 27, C-307/01, pkt 57).
Także Rzecznik Generalny w sprawie przed Trybunałem Sprawiedliwości UE o sygn. C-262/08 podkreślił, że Cel usługi medycznej określa, czy powinna ona korzystać ze zwolnienia podatkowego. Jeżeli z kontekstu wynika, że jej głównym celem nie jest ochrona, utrzymanie bądź przywrócenie zdrowia, lecz inny cel, to wówczas zwolnienie nie będzie miało zastosowania.
Badania kliniczne to każde badanie prowadzone z udziałem ludzi w celu
- odkrycia lub potwierdzenia klinicznych, farmakologicznych, w tym farmakodynamicznych skutków działania jednego lub wielu badanych produktów leczniczych, lub w celu zidentyfikowania działań niepożądanych jednego lub większej liczby badanych produktów leczniczych,
- lub śledzenia wchłaniania, dystrybucji, metabolizmu i wydalania jednego lub większej liczby badanych produktów leczniczych, mając na względzie ich bezpieczeństwo i skuteczność (art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (t.j. z 2008 r. Dz. U. Nr 45, poz. 271 ze zm.)).
Sponsor odpowiedzialny jest za podjęcie, prowadzenie i finansowanie badania klinicznego.
Wykonanie badań klinicznych będzie zatem usługą świadczoną na rzecz sponsora w celu odkrycia lub potwierdzenia skutków działania badanych produktów leczniczych i oceny ich bezpieczeństwa.
Wynika z tego, że badania te nie mają na celu profilaktyki, zachowania, ratowania, przywracania i poprawy zdrowia. Ponadto w trakcie obowiązywania umowy trójstronnej na przeprowadzenie badań klinicznych szpital ma obowiązek posiadać polisę ubezpieczeniową związaną z badaniami.
Biorąc pod uwagę powyższe przepisy, badania kliniczne nie spełniają wymogów zawartych w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku od towarów i usług. Nie podlegają zatem zwolnieniu z tego podatku.
Polecamy: Czy lekarstwa dla zoz-ów są zwolnione z VAT?