Stawka VAT przy transakcji sprzedaży udziałów do 31 grudnia 2010 r.
Do 31 grudnia 2010 r. co do zasady przyjmowano, iż w przypadku gdy transakcja sprzedaży udziałów stanowi czynność opodatkowaną VAT, czynność ta jest zwolniona z VAT.
Takie stanowisko potwierdził na przykład Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z dnia 19 lutego 2009 r. (sygn. ILPP1/443-1119/08-4/AK) stwierdzając, że czynność polegająca na sprzedaży udziałów korzysta ze zwolnienia od podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT) jako usługa wymieniona w poz. 3 załącznika nr 4 do tej ustawy, o ile została prawidłowo sklasyfikowana przez wnioskodawcę na podstawie PKWiU jako czynność pośrednictwa finansowego.
Stawka VAT przy sprzedaży udziałów od 1 stycznia 2011 r.
Dnia 1 stycznia 2011 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o VAT, na mocy której modyfikacji uległ między innymi katalog usług zwolnionych z VAT.
Ustawodawca zdecydował o likwidacji załącznika 4 do ustawy zawierającego katalog finansowych i ubezpieczeniowych usług zwolnionych z VAT, zastępując go katalogiem wprowadzonym bezpośrednio do treści ustawy.
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy nowelizującej, zmiany spowodowane były faktem, iż przy określaniu zakresu zwolnień, odstąpiono od ich identyfikacji przy pomocy klasyfikacji statystycznych, określając ich zakres m.in. w oparciu o treść zapisów prawa unijnego.
Polecamy: Czy usługi zabezpieczenia medycznego imprez i zgromadzeń masowych są zwolnione z VAT?
W odniesieniu do usług, zgodnie z uzasadnieniem do zmiany ustawy, klasyfikacje statystyczne nie pozwalały na określenie zakresu zwolnień od VAT w sposób gwarantujący, że zakres zwolnień, określony w załączniku nr 4 do ustawy, jest zgodny z przepisami Dyrektywy 2006/112/WE.
Z uzasadnienia można więc wnioskować, iż wprowadzona od 1 stycznia 2011 r. modyfikacja katalogu finansowych i ubezpieczeniowych usług zwolnionych z VAT nie powinna skutkować zmianą zakresu usług objętych tym zwolnieniem, a jedynie jego dostosowaniem do przepisów Dyrektywy 2006/112/WE.
W tym miejscu należy zauważyć, iż mimo wskazanych wyżej motywów przeprowadzenia nowelizacji, katalog finansowych i ubezpieczeniowych usług zwolnionych z VAT do 31 grudnia 2010 r., nie jest identyczny z katalogiem finansowych i ubezpieczeniowych usług zwolnionych z VAT obowiązującym od 1 stycznia 2011 r.
Ustawa o VAT w brzmieniu od 1 stycznia 2011 r. nie przewiduje na przykład zwolnienia dla transakcji polegającej na sprzedaży udziałów.
Co prawda zwolnieniem z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy objęto usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. Niemniej jednak analiza przepisów ustawy o obrocie instrumentami finansowymi prowadzi do wniosku, iż udziały (w przeciwieństwie do akcji) nie stanowią instrumentów finansowych w rozumieniu tej ustawy.
Takie stanowisko potwierdzone zostało również w indywidualnej interpretacji prawa podatkowego wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy dnia 15 marca 2011 r. (ITPP1/443-1186/10/AJ).
Polecamy: Czy usługi dentystyczne są opodatkowane VAT?
Opodatkowanie VAT sprzedaży udziałów w świetle Dyrektywy 2006/112/WE
Zgodnie z art. 135 ust. 1 pkt f) Dyrektywy 2006/112/WE „państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje (...) łącznie z pośrednictwem, jednakże z wyłączeniem przechowywania i zarządzania, których przedmiotem są akcje, udziały w spółkach lub związkach, (…) z wyłączeniem dokumentów ustanawiających tytuł prawny do towarów, oraz praw lub papierów wartościowych, o których mowa w art. 15 ust. 2.”
Oznacza to więc, iż w świetle przepisów Dyrektywy 2006/112/WE, transakcje (z wyłączeniem przechowywania i zarządzania), których przedmiotem są udziały (w tym także sprzedaż) powinny podlegać zwolnieniu z VAT.
Podsumowanie
Z powyższego wynika, iż mimo że celem polskiego ustawodawcy było dostosowanie przepisów ustawy o VAT w zakresie katalogu usług zwolnionych z VAT do brzmienia przepisów Dyrektywy 2006/112/WE, dostosowanie to przeprowadzone zostało w sposób, który może skutkować zmianą traktowania wskazanych usług począwszy od 1 stycznia 2011 r.
Literalne brzmienie ustawy o VAT w brzmieniu od 1 stycznia 2011 r. wskazuje bowiem, iż opodatkowaniu VAT podlegają niektóre transakcje, które do 31 grudnia 2010 r. podlegały zwolnieniu z VAT. Taka interpretacja przepisów stoi w sprzeczności z intencją ustawodawcy, który wskazywał, iż nowelizacja nie miała na celu zmiany zakresu usług zwolnionych z VAT.
Co więcej taka interpretacja stoi w sprzeczności z Dyrektywą 2006/112/WE, wskazującą, iż transakcje których przedmiotem są udziały (z wyłączeniem przechowywania i zarządzania) podlegają zwolnieniu z VAT.
Należy więc przypuszczać, iż kwestia stawki VAT przy sprzedaży udziałów w spółkach będzie przedmiotem wielu sporów podatników z organami podatkowymi, a być może również kolejnej nowelizacji ustawy o VAT mającej na celu dostosowanie jej przepisów dotyczących analizowanej kwestii do Dyrektywy 2006/112/WE.