Pośrednictwo w zawieraniu umów o zarządzanie PPK a VAT
Sprawa dotyczyła spółki prowadzącej działalność ubezpieczeniową i reasekuracyjną. Spółka postanowiła nawiązać współpracę z Towarzystwem Funduszy Inwestycyjnych (TFI) w zakresie pośrednictwa w sprzedaży PPK oferowanego przez fundusz inwestycyjny. Usługi świadczone przez spółkę miały na celu doprowadzenie do sytuacji, w której fundusz inwestycyjny będzie świadczył usługi polegające na gromadzeniu środków PPK na rzecz osób zatrudnionych i podmiotu zatrudniającego pracowników. TFI zobowiązało się wypłacić spółce wynagrodzenie pod warunkiem, że usługi pośrednictwa doprowadzą do skutecznego zawarcia umów o zarządzanie PPK oferowanych przez fundusz inwestycyjny, w następstwie czego dojdzie do zawarcia umów o prowadzenie PPK. Tym samym, warunkiem koniecznym dla dystrybucji PPK było zawarcie umowy o zarządzanie PPK.
W celu świadczenia wskazanych wyżej usług, spółka zawarła umowę o pośredniczeniu przy zawieraniu umów o zarządzanie PPK z funduszem zarządzającym i TFI. W ramach umowy spółka zobowiązała się do podejmowania czynności faktycznych mających na celu doprowadzenie do zawierania umów o zarządzanie PPK między funduszem inwestycyjnym i podmiotem zatrudniającym pracowników oraz do zawierania umów o zarządzanie PPK w imieniu funduszu inwestycyjnego i odbierania dla niego oświadczeń. Jednocześnie jednak spółka nie była upoważniona do przyjmowania jakichkolwiek wpłat lub dokonywania wypłat w imieniu funduszu inwestycyjnego lub TFI.
Na tym tle spółka zapytała Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, czy usługi pośrednictwa w zakresie sprzedaży PPK, realizowane zgodnie z umową, podlegają zwolnieniu od podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.
Zdaniem spółki, usługi pośrednictwa w zakresie sprzedaży PPK podlegają zwolnieniu od podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT. Usługi takie, jak wskazuje ich nazwa, polegają bowiem na pośredniczeniu w sprzedaży PPK, a więc na działalności związanej z pośredniczeniem w dystrybucji jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego stanowiącego instrument finansowy w rozumieniu ustawy o instrumentach finansowych. Z tytułu wykonania usług pośrednictwa spółka otrzyma wynagrodzenie tylko i wyłącznie wówczas, gdy doprowadzi do skutecznego zawarcia umowy o zarządzanie PPK, co z kolei doprowadzi do zawarcia umowy o prowadzenie PPK, a więc umowy o świadczenie usług w zakresie instrumentów finansowych. Usługi takie korzystają ze zwolnienia z podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT. Tym samym, przepis ten powinien znaleźć zastosowanie w niniejszej sprawie.
Polecamy: VAT 2020. Komentarz
Polecamy: Biuletyn VAT
Nie ma zwolnienia z VAT zdaniem Dyrektora KIS
Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Wskazał, że funkcjonowanie PPK opiera się na dwuetapowym procesie.
W pierwszej kolejności zawierana jest umowa o zarządzanie PPK między podmiotem zatrudniającym pracowników a instytucją finansową. Następnie zawierana jest umowa o prowadzenie PPK, której stronami są osoba zatrudniona oraz instytucja finansowa, natomiast podmiot zatrudniający pracowników działa w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych. Rola spółki w niniejszej sprawie sprowadza się do doprowadzenia do zawarcia umowy o zarządzanie PPK między podmiotem zatrudniającym a instytucją finansową.
Zdaniem organu, elementy przedmiotowej umowy nie wskazują na to, by jej przedmiotem były instrumenty finansowe. Umowa o zarządzanie PPK jest bowiem umową ramową, określającą pewne szczegóły współpracy między podmiotem zatrudniającym pracowników a instytucją finansową. A skoro tak, to nie można zgodzić się ze spółką, że - świadcząc usługi pośrednictwa w zakresie sprzedaży PPK - będzie mogła skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT. Stosownie do tego przepisu, zwolnieniu z podatku podlegają wyłącznie usługi w zakresie zarządzania PPK w rozumieniu ustawy o PPK. Jednocześnie, ustawodawca nie przewidział w ustawie o VAT zwolnienia z podatku dla usług pośrednictwa w zakresie zawierania umów o zarządzanie PPK. A skoro tak, to czynności podejmowane przez spółkę będą opodatkowane 23% VAT.
WSA w Warszawie po stronie podatnika i za zwolnieniem z VAT
Sprawa trafiła do WSA w Warszawie, który przychylił się do stanowiska spółki i - w konsekwencji - uchylił zaskarżoną interpretację. Sąd wskazał, że Dyrektor KIS, określając pojęcie instrumentów finansowych, niesłusznie odniósł się wyłącznie do literalnego brzmienia art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT oraz art. 10 ustawy o PPK, pomijając stanowisko akcentowane przez stronę, z którego wynika, że doprowadzenie do zawarcia umowy o prowadzenie PPK poprzedza zawarcie umowy o zarządzanie PPK. Jak wskazała spółka, samo funkcjonowanie PPK opiera się na procesie dystrybucji PPK. Zawarcie umowy o zarządzanie PPK stanowi jedynie pierwszy etap tego procesu i jest konieczne do tego, żeby przejść do zawarcia umowy o prowadzenie PPK.
Rozpoznając niniejszą sprawę, sąd podkreślił, że w rzeczywistości to pracodawca decyduje o wyborze instytucji, która będzie świadczyła usługi w zakresie PPK. A skoro tak, to tylko podmiot zatrudniający pracowników może zawrzeć umowę o prowadzenie PPK na rzecz osoby zatrudnionej. Tym samym, aby doprowadzić do zawarcia umowy o prowadzenie PPK, w pierwszej kolejności należy doprowadzić do zawarcia umowy o zarządzanie PPK. W konsekwencji, spółka pełni rolę pośrednika nie tylko w zawieraniu umów o zarządzanie PPK, ale także w zawieraniu umów o prowadzenie PPK. A skoro tak, to należy uznać, że czynności pośrednictwa w zarządzaniu PPK również korzystają ze zwolnienia z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.
Wybór przepisów:
Art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT
„1. Zwalnia się od podatku:
41) usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 2286, z późn. zm.), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.”
Katarzyna Narejko, Associate, PwC Polska
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 30 czerwca 2020 r., sygn. III SA/Wa 2161/19.