Jak się rozlicza kontrakty menedżerskie

Czym jest kontrakt menedżerski? Czy usługi menedżerskie to działalność gospodarcza? Czy można wybrać 19-proc. stawkę liniową? Jakie koszty można odliczyć przy kontrakcie? Kto pobiera zaliczki na podatek? Czy menedżer płaci VAT?

SPIS TREŚCI

Rozliczenie menedżera

PORADY PRAWNE

Pojęcie kontraktu menedżerskiego
Zarobki z tytułu kontraktu menedżerskiego
Opodatkowanie menedżerów podatkiem VAT

AKTY PRAWNE

Ustawy

Przychody z działalności wykonywanej osobiście przez menedżera

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; dalej ustawa o PIT) za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej – z wyjątkiem przychodów, o których mowa w art. 13 pkt 7 ustawy o PIT (przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych).

Zgodnie z ustawą o PIT przez pozarolniczą działalność gospodarczą rozumie się działalność zarobkową wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły, prowadzoną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9 ustawy o PIT.

Przychody z działalności wykonywanej osobiście przez menedżera powstają w wyniku wykonywania pracy. Warto jednak podkreślić, że ta praca nie będzie miała charakteru pracy najemnej, lecz będzie pracą wykonywaną przez podatnika na własny rachunek.

Definicja kontraktu

Kontrakt menedżerski jest typem umowy nienazwanej, opartej zgodnie z art. 750 kodeksu cywilnego na umowie zlecenia. Krótko mówiąc, przez zawarcie kontraktu menedżerskiego przyjmujący zlecenie zobowiązuje się za wynagrodzeniem do stałego wykonywania czynności zarządu (zarządzania przedsiębiorstwem) zleceniodawcy w jego imieniu i na jego rzecz.

Kontrakt menedżerski w praktyce powoduje wiele problemów podatkowych, zwłaszcza w zakresie ustalania dochodu, uwzględniania kosztów uzyskania przychodów czy też opodatkowania tych umów VAT.

WAŻNE

Źródłem przychodów jest m.in. działalność wykonywana osobiście. Przychodem otrzymywanym z tytułu zawarcia kontraktu menedżerskiego jest wartość wypłacanego wynagrodzenia.

Koszty jak z umowy o pracę

Przepisy ustawy o PIT nie dają menedżerom dużej swobody co do rozliczania uzyskanych dochodów. Zostały m.in. ograniczone prawa zaliczania do kosztów uzyskania przychodów ponoszonych wydatków.

Osoby zatrudnione na podstawie kontraktów menedżerskich mogą pomniejszać swoje przychody o koszty uzyskania przychodów. Jednak menedżerowie mogą jedynie w swoich rozliczeniach uwzględniać zryczałtowane koszty takie same, jak w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umów o pracę.

Menedżerom będą zatem przysługiwały koszty podatkowe określone w art. 22 ust. 9 pkt 5 ustawy o PIT w wysokości:

• 102,25 zł miesięcznie, a za rok podatkowy nie więcej niż 1227,00 zł,

• rocznie nie więcej niż 1840,77 zł, jeżeli podatnik uzyskuje przychody z tego samego rodzaju działalności wykonywanej osobiście, od więcej niż jednego płatnika.

Jednak osoby uzyskujące przychody z działalności wykonywanej osobiście nie mają prawa do podwyższania kosztów uzyskania przychodów, jeżeli miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika położone jest poza miejscowością, w której znajduje się miejsce pracy, a podatnik nie otrzymuje dodatku za rozłąkę.

Zaliczki pobierze płatnik

Należności wypłacane z tytułu działalności wykonywanej na podstawie kontraktów menedżerskich opodatkowane są na zasadach ogólnych. Od przychodu uzyskanego na podstawie umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktu menedżerskiego lub umowy o podobnym charakterze pobierana jest zaliczka na podatek, zgodnie z zasadami określonymi w art. 41 ust. 1 ustawy o PIT.

Podmioty zawierające z podatnikami kontrakty menedżerskie będą płatnikami dla tych menedżerów.

Zatem płatnicy (osoby fizyczne będące przedsiębiorcami oraz osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej) dokonujący wypłaty są zobowiązani do poboru zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 19 proc. należności pomniejszonej o:

• koszty uzyskania przychodów,

• składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe.

Wartość wypłaconego świadczenia, koszt uzyskania przychodów oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych należy wykazać w informacji o dochodach i pobranych zaliczkach – PIT-4. Podobnie jak pracodawcy zatrudniający pracowników na umowę o pracę, również osoby zatrudniające menedżerów muszą do końca lutego roku następującego po roku podatkowym sporządzić informację o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-11/8B) i przekazać je menedżerowi.

Menedżer a VAT

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.; dalej ustawa o VAT) podatnikami podatku od towarów i usług są osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Samodzielna działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

Natomiast art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT wskazuje, iż za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się m.in. czynności, jeżeli z tytułu ich wykonania osoby je wykonujące są związane ze zlecającym prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności. Ten przepis – po spełnieniu pewnych warunków wyłącza określone czynności z opodatkowania VAT. Dotyczy to m.in. usług świadczonych na podstawie kontraktów menedżerskich.

Zatem, aby osoba zatrudniona na podstawie kontraktu menedżerskiego nie stała się podatnikiem VAT zawarta umowa musi spełniać trzy warunki: musi określać warunki wykonania czynności, powinna określać wynagrodzenie, w umowie musi znaleźć się zapis, że zlecający wykonanie czynności menedżerowi ponosi za nie odpowiedzialność wobec osób trzecich. Jeśli kontrakt menedżerski nie będzie zawierał tych warunków, osoby zatrudnione na jego podstawie będą podatnikami VAT. W takiej sytuacji usługi świadczone przez menedżerów podlegają opodatkowaniu według 22-proc. stawki VAT.

Oczywiście menedżerowi, który będzie podatnikiem podatku od towarów i usług, przysługuje zwolnienie od tego podatku. Zgodnie z art. 113 ustawy o VAT zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 10 000 euro (w 2006 roku 39 200 zł). Jeżeli wartość sprzedaży przekroczy tę kwotę, zwolnienie traci moc w momencie przekroczenia limitu. Po przekroczeniu limitu zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług menedżer zobowiązany jest zarejestrować się jako podatnik VAT.

WAŻNE

Usługi zarządzania podlegają opodatkowaniu według 22-proc. stawki VAT.

Ewa Matyszewska

Gazeta Prawna Nr 80/2006 [Dodatek: Księgowość i Podatki] z dnia 2006-04-24

- ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.)

- ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.)

W zależności od jego szczegółowych postanowień, kontrakt menedżerski najczęściej przyjmie formę umowy o pracę lub umowy zlecenia. Może zostać zawarty zarówno przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej jak i osobę, która nie zarejestrowała się jako indywidualny przedsiębiorca. Istotą kontraktu menedżerskiego jest, najogólniej rzecz biorąc, powierzenie określonemu podmiotowi (osobie fizycznej) zarządzania przedsiębiorstwem. Konsekwencje zawarcia takiej umowy w sferze prawa podatkowego budzą jednak szereg wątpliwości, a wszystko za sprawą niejasnych przepisów.

Autopromocja

W świetle art. 13 pkt 9 ustawy o PIT przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze (w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej) stanowią przychody z działalności wykonywanej osobiście. Przepis ten jest niekorzystny dla menedżerów. W praktyce powoduje bowiem, że nawet jeśli zarejestrują własną działalność gospodarczą, nie będą mogli korzystać z szeregu uprawnień przysługujących innym przedsiębiorcom. Zakwalifikowanie przychodów uzyskiwanych na podstawie kontraktów menedżerskich do przychodów z działalności wykonywanej osobiście powoduje, że nawet w przypadku zarejestrowania własnej działalności gospodarczej menedżer nie będzie mógł m.in. wybrać opodatkowania liniową, 19-proc. stawką podatku. Możliwość wyboru opodatkowania metodą liniową zarezerwowana jest wyłącznie dla dochodów osiąganych z pozarolniczej działalności gospodarczej. Tą zaś nie jest świadczenie usług na podstawie kontraktu menedżerskiego, nawet wówczas, gdy menedżer zawiera umowę w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego. W dodatku menedżer nie będzie uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów ponoszonych przez siebie wydatków związanych z realizacją usług (np. kosztów podróży służbowych).
Zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 5 ustawy o PIT koszty uzyskania przychodu w przypadku kontraktów menedżerskich ustala się na tym samym poziomie co w przypadku umów o pracę. Zatem menedżerowie z podatkowego punktu widzenia są dyskryminowani. W efekcie przedsiębiorca świadczący usługi doradcze skorzysta z dobrodziejstwa 19-proc. stawki liniowej podatku, podczas gdy menedżer świadczący usługi zarządcze już nie.

Od 1 czerwca 2005 r. zgodnie z art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o PIT, jeżeli w związku z wykonywaniem tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie tych czynności, i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie wobec osób trzecich.
Jeśli czynności wykonywane na podstawie kontraktów menedżerskich nie zostaną uznane za działalność wykonywaną samodzielnie, w konsekwencji menedżer nie będzie uznany za podatnika VAT. Tym samym w świetle art. 106 ustawy o VAT nie będzie miał prawa wystawiania faktur VAT za świadczone usługi. Stanowisko takie zajął np. Urząd Skarbowy w Tychach w piśmie z 1 sierpnia 2005 r. (nr NUS/PP/443/55/2005/Asz). Uznanie, że menedżer nie jest podatnikiem VAT, spowoduje również brak prawa do odliczania podatku naliczonego wynikającego z otrzymywanych przez niego faktur dokumentujących zakupy towarów i usług związanych z wykonywanymi czynnościami.
Część organów podatkowych uważa, że członkowie zarządów oraz kierownicy przedsiębiorstw państwowych z racji specyfiki zajmowanego stanowiska są jednak podatnikami VAT.
Jak wspomniano, warunkiem uznania, że czynności przez nich świadczone nie podlegają VAT jest m.in. to, aby zlecający ponosił odpowiedzialność względem osób trzecich. Tymczasem członkowie zarządów w pewnym zakresie nie mogą przerzucić swojej odpowiedzialności na spółkę. Dotyczy to np. zaległości podatkowych, odpowiedzialności majątkowej w przypadku nieskutecznej egzekucji w odniesieniu do majątku spółki itp. Ich odpowiedzialność wobec osób trzecich wynika z przepisów prawa i nie da się jej wyłączyć na mocy umowy (zwraca na to uwagę m.in. Urząd Skarbowy Warszawa-Praga w piśmie z 15 listopada 2005r., nr 1434/PV/443-171/05/ABS). Zatem ten sam przepis może być interpretowany w skrajnie odmienny sposób.

Autopromocja

Ordynacja podatkowa, NIP 2024

Sprawdź