Jestem podatnikiem VAT niekorzystającym ze zwolnienia, prowadzącym podatkową księgę przychodów i rozchodów. Czy przychody z najmu składników majątku firmy podlegających amortyzacji (art. 14 ust. 1e updof) należy ewidencjonować w kolumnie 7 czy 8 podatkowej księgi przychodów i rozchodów? Czy w tym wypadku ma znaczenie zgłoszenie lub nie najmu do zakresu prowadzonej działalności gospodarczej? Czy w opisanym przypadku można stosować zasadę określoną w art. 14 ust. 1f wymienionej ustawy (przychód wykazywać w dacie wystawienia faktury), czy tylko i wyłącznie stosować ust. 1e (dzień, na który stają się wymagalne)? Co, jeśli w umowie lub na fakturze nie określono terminu płatności?
RADA
Zakładając, iż świadczona usługa najmu nie jest przedmiotem działalności podatnika, powinien on uzyskiwane przychody z najmu składników majątku związanych z działalnością gospodarczą księgować do kolumny 8 księgi przychodów i rozchodów. Nie musi zgłaszać tego we wpisie do ewidencji działalności gospodarczej. Natomiast przychód z tego tytułu powinien zarachować w chwili, kiedy należność za świadczony najem stanie się wymagalna, czyli w terminie zapłaty, wynikającym z zawartej umowy najmu.
UZASADNIENIE
Najem składników majątku związanych z działalnością podlega wpisowi do ewidencji działalności gospodarczej, jeżeli jest podstawowym lub jednym z podstawowych przedmiotów działalności gospodarczej podatnika. Jeśli jest źródłem dodatkowych przychodów (często jest to wynajem okresowy), nie ma obowiązku zgłaszania go w tej ewidencji. Z powyższego wynika odpowiedź na pytanie, do której kolumny należy księgować przychody z tytułu najmu posiadanych składników majątku. Mianowicie to kolumna 7 księgi przeznaczona jest do ewidencjonowania osiąganych przychodów ze sprzedaży towarów i usług z podstawowego przedmiotu działalności gospodarczej. Pozostałe (dodatkowe) przychody osiągane w wykonywanej działalności podlegają wpisaniu do kolumny 8 księgi.
Czytelnik pyta, czy może datę powstania przychodu określić na podstawie art. 14 ust. 1f updof. Przepis ten pozwala podatnikom podatku od towarów i usług prowadzącym podatkową księgę przychodów i rozchodów na ewidencjonowanie osiąganych przychodów w dacie wystawienia faktury (oczywiście jeśli została wystawiona w terminie określonym przez przepisy). Nie ma on jednak zastosowania do osiąganych przychodów z tytułu najmu. Dla tych przychodów (również z tytułu dzierżawy, leasingu i innych o podobnym charakterze) moment ten określono inaczej. Mianowicie, należności z tytułu tych umów stają się przychodami należnymi w momencie, kiedy stają się wymagalne. Inaczej mówiąc, jest to dzień ustalony przez strony jako termin zapłaty czynszu. W przypadku jeśli umowa najmu nie przewidywałaby terminu zapłaty, należałoby się posiłkować zasadami wynikającymi z Kodeksu cywilnego. Ogólna zasada brzmi, iż strony mogą dowolnie ustalić termin zapłaty za czynsz. Jeśli zaś tego nie uczynią, czynsz powinien być płacony z góry do 10. dnia każdego miesiąca dla umowy trwającej dłużej niż 1 miesiąc (również zawartej na czas nieokreślony) oraz jednorazowo za cały okres najmu, jeśli umowa została zawarta na jeden miesiąc.
Przykład
Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą (w zakresie handlu materiałami budowlanymi) wynajmuje część budynku, który jest środkiem trwałym firmy, na okres 1 roku. Kwota comiesięcznego czynszu zgodnie z umową wynosi 600 zł netto.
1) Umowa przewiduje opłatę z góry za każdy miesiąc do 5. dnia miesiąca, więc termin zapłaty za fakturę będzie np. 5 czerwca 2005 r. Podatnik zaksięguje kwotę 600 zł do przychodów do kolumny 8 księgi przychodów i rozchodów w czerwcu 2005 r., gdyż moment wymagalności czynszu za najem powstał 5 czerwca 2005 r.
2) Umowa nie przewiduje terminu zapłaty czynszu. Podatnik zaksięguje kwotę 600 zł do przychodów (kolumna 8) 10 czerwca 2005 r. zgodnie z ogólnymi zasadami.
• art. 14 ust. 1e i 1f ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 102, poz. 852
• art. 669 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny – Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 281, poz. 2783
Katarzyna Okuniewska
specjalista w zakresie księgowości, ekonomista