Spółka jawna prowadzi działalność w zakresie wynajmu powierzchni biurowych. Podstawowym majątkiem spółki są dwa budynki przeznaczone na wynajem. Jednak w ostatnim czasie - ze względu na brak najemców - wynajęte jest tylko około 70 proc. ich powierzchni. Czy w związku z tym spółka ma prawo dokonywać odpisów amortyzacyjnych od całości wartości początkowej budynków? Czy taka sytuacja w jakikolwiek sposób wpłynie na stawki amortyzacyjne?
Zgodnie z art. 22 ust. 8 ustawy o p.d.o.f. kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywane zgodnie z art. 22a–22o. Należy także pamiętać o ograniczeniach przewidzianych w art. 23 ustawy o p.d.o.f., stanowiącym katalog wydatków nie uznawanych za koszty uzyskania przychodów.
Zgodnie z ogólną zasadą zawartą w art. 22a ustawy o p.d.o.f. amortyzacji podlegają stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
• budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
• maszyny, urządzenia i środki transportu,
• inne przedmioty
– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.
Wyjątki od tej zasady określone zostały w art. 22c ustawy o p.d.o.f. W myśl tego przepisu amortyzacji nie podlegają:
1) grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów,
2) budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami lub lokale mieszkalne służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy, jeżeli podatnik nie podejmie decyzji o ich amortyzowaniu,
3) dzieła sztuki i eksponaty muzealne,
4) wartość firmy, jeżeli wartość ta powstała w inny sposób niż określony w art. 22b ust. 2 pkt 1 u.p.d.o.f. (czyli w drodze kupna lub leasingu finansowego),
5) składniki majątku, które nie są używane na skutek zaprzestania działalności, w której te składniki były używane; w tym przypadku składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaprzestano tej działalności.
Sytuacja opisana w pytaniu nie spełnia żadnego z powyższych warunków. W związku z tym należy uznać, że fakt wynajmowania tylko części powierzchni biurowej nie ma wpływu na dokonywanie odpisów amortyzacyjnych. Z niewykorzystywaniem składników majątku związany jest obowiązek zaprzestania amortyzacji tylko w przypadku, jeśli jest ono skutkiem zaprzestania działalności, w której te składniki były używane (pkt 5). W sytuacji opisanej w pytaniu mamy natomiast do czynienia z częściowym niewykorzystaniem środka trwałego z uwagi na brak kontrahentów, czyli zupełnie odmienną sytuację.
Fakt niewykorzystywania w pełni środka trwałego nie powoduje również konieczności zmniejszenia stawki amortyzacyjnej. Warto jednak przypomnieć, że podatnicy mają taką możliwość. Wynika ona z brzmienia art. 22i ust. 5 u.p.d.o.f. W myśl tego przepisu podatnicy mogą obniżać podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych (bez żadnych dodatkowych warunków, czyli wedle ich uznania). Zmiany stawki dokonuje się, począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. O obniżeniu stawek amortyzacyjnych warto pomyśleć w sytuacji, gdy podatnik przez kilka lat z rzędu ponosi stratę. W takim przypadku może bowiem nie być możliwości jej rozliczenia dochodami z kolejnych 5 lat.
Konrad Piłat
Podstawa prawna:
art. 22a i art. 22c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn.zm.).