Jestem właścicielem nieruchomości, którą nabyłem w 2001 r. W jej skład wchodzi grunt oraz budynki, które w momencie zakupu były zwolnione od podatku od towarów i usług (towary używane). Po nabyciu nieruchomości poniosłem nakłady na wykonanie pomiarów, projektów i przeróbek na tym terenie. Z faktur wystawionych przez wykonawców przysługiwało mi odliczenie podatku VAT. Moja wątpliwość dotyczy ustalenia stawki podatku w przypadku sprzedaży tej nieruchomości. Czy powinienem zastosować:- dla budynków stawkę zwolnioną i jednocześnie nie wyodrębniać wartości gruntu z podstawy opodatkowania;- dla budynków stawkę zwolnioną, a dla gruntu stawkę 22%;- do całej sprzedaży stawkę 22%?
Towary używane: Podatnik sprzedaje nieruchomość ze stawką 22%, jeśli wcześniej poniósł wydatki zakwalifikowane jako ulepszenie budynku, przekraczające 30% jego wartości początkowej i dokonał odliczenia podatku naliczonego od tych wydatków, a jednocześnie używał nieruchomości do celów działalności opodatkowanej przez okres krótszy niż 5 lat.
Sprzedaż gruntu w myśl obecnej ustawy o podatku od towarów i usług jest objęta zakresem opodatkowania tak jak inne towary (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT).
Jeżeli sprzedajemy nieruchomość, w skład której wchodzą budynki oraz grunt, trzeba mieć na uwadze art. 29 ust. 5 ustawy, zgodnie z którym w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale związanych z gruntem albo części takich budynków, z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu. Oznacza to, że grunt będzie opodatkowany tą samą stawką VAT, co znajdujący się na nim budynek.
Nieruchomości zabudowane, inne niż związane z budownictwem mieszkaniowym, są opodatkowane według stawki podstawowej 22%, chyba że korzystają ze zwolnienia z opodatkowania jako towar używany.
Zgodnie bowiem z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT zwolniona z opodatkowania jest dostawa towarów używanych, pod warunkiem że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zwolnienie dotyczy również używanych budynków i budowli lub ich części, będących przedmiotem umowy najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze.
Towary używane zostały zdefiniowane w art. 43 ust. 2 ustawy jako:
1) budynki i budowle lub ich części – jeżeli od końca roku, w którym zakończono budowę tych obiektów, minęło co najmniej 5 lat,
2) pozostałe towary, z wyjątkiem gruntów, których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku.
Zgodnie z art. 43 ust. 6 ustawy zwolnienia nie stosuje się do budynków i budowli, jeżeli przed wprowadzeniem ich do ewidencji środków trwałych lub w trakcie użytkowania wydatki poniesione przez podatnika na ich ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej, a podatnik:
1) miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych wydatków,
2) użytkował te towary w okresie krótszym niż 5 lat w celu wykonywania czynności opodatkowanych.
Definicję ulepszenia zawiera art. 22g ust. 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 16g ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W świetle tych przepisów środki trwałe uważa się za ulepszone, gdy suma wydatków poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w danym roku podatkowym przekracza 3500 zł i wydatki te powodują wzrost wartości użytkowej w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania.
Aby więc ocenić, czy sprzedaż nieruchomości korzysta ze zwolnienia z opodatkowania, należy określić, czy w tym przypadku będzie miało zastosowanie wyłączenie określone w art. 43 ust. 6 ustawy o VAT.
Z treści pytania wynika, że podatnik po nabyciu nieruchomości dokonywał wydatków, które mogłyby być zakwalifikowane jako ulepszenia nieruchomości, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Podatnikowi przysługiwało również prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z tymi wydatkami.
Jeżeli zatem podatnik poniósł wydatki zakwalifikowane do ulepszeń, które przekroczyły 30% wartości początkowej budynku i od których przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku naliczonego, a jednocześnie budynek był użytkowany przez podatnika w okresie krótszym niż 5 lat w celu wykonywania czynności opodatkowanych – to nie przysługuje mu zwolnienie z podatku. Tak więc sprzedaż całej nieruchomości powinna zostać opodatkowana według stawki 22%.
Przykład
Podatnik sprzedaje nieruchomość zakwalifikowaną jako towar używany:
– poniósł wcześniej wydatki zakwalifikowane do ulepszeń budynku, które nie przekroczyły 30% wartości początkowej budynku,
– nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego od tych wydatków,
– podatnik używał nieruchomości do celów działalności opodatkowanej przez okres co najmniej 5 lat.
Sprzedaż nieruchomości będzie zwolniona z VAT.
Należy zauważyć, że w przypadku nieruchomości zabudowanej kilkoma budynkami możemy mieć do czynienia z sytuacją, w której np. tylko jeden budynek będzie spełniał warunki do zwolnienia z podatku VAT, natomiast pozostałe będą opodatkowane według stawki 22%. Wówczas do podstawy opodatkowania każdego z budynków podatnik powinien przypisać wartość gruntu proporcjonalnie do zajmowanej powierzchni.
Tomasz Maj
Podstawa prawna
• ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 14, poz. 113