Jak rozliczyć podróż służbową do Chin prezesa zarządu zatrudnionego w spółce z o.o. na podstawie kontraktu menedżerskiego? Prezes prowadzi własną działalność gospodarczą. Czy powinien rozliczyć koszty podróży we własnym zakresie i odpowiednio obciążyć spółkę fakturą, czy spółka bezpośrednio może pokryć te koszty? Podróż odbyła się częściowo samolotem i własnym samochodem osobowym.
Jeżeli podróż prezesa zarządu zaangażowanego na podstawie umowy menedżerskiej jest związana z działalnością gospodarczą spółki oraz można wykazać choćby pośredni związek z możliwością osiągnięcia przychodów, to spółka może koszty tej podróży zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów.
O tym, kiedy mamy do czynienia z podróżą służbową, stanowią przepisy prawa pracy. I tak, podróż służbowa jest podróżą podjętą w celu wykonywania przez pracownika określonego zadania we wskazanym przez pracodawcę miejscu. Przy czym zlecone przez pracodawcę zadania służbowe wykonywane są poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałym miejscem pracy pracownika. Przepisy określają również wysokość należności, które przysługują pracownikom z tytułu odbytej podróży służbowej. W przypadku zagranicznej podróży służbowej należności te określono w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju.
Jednak wszystkie te przepisy dotyczą podróży służbowej rozumianej jako odbywana przez pracownika na zlecenie pracodawcy. W przypadku podróży odbywanych przez osoby niebędące pracownikami nie można więc mówić o podróżach służbowych. W związku z tym przyznanie świadczeń podobnych do tych, które przysługują pracownikom z tytułu odbytej podróży służbowej, osobom niebędącym pracownikami nie wynika z przepisów prawa pracy i nie jest obowiązkowe. Zwrot należności z tytułu odbytej podróży osoby zaangażowanej na podstawie umowy cywilnoprawnej (w tym kontraktu menedżerskiego) powinien mieć zatem swoją podstawę w umowie. Również ze względu na możliwość zaliczenia wydatków z tego tytułu do kosztów zawarcie postanowień związanych z podróżami w kontrakcie jest istotnym elementem. Zwrot taki może stanowić koszt uzyskania przychodu – jeśli podróż odbyła się w związku z działalnością spółki. NSA w wyroku z 11 czerwca 1996 r. (sygn. akt SA/Sz 3298/95) podkreślił, że:P
ogląd organów podatkowych, iż kosztami uzyskania przychodów są wyłącznie wydatki związane z delegacjami osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, rażąco narusza art. 742 Kodeksu cywilnego oraz art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
WAŻNE!
Aby zwrot kosztów podróży odbytej przez osobę zaangażowaną na podstawie kontraktu menedżerskiego stanowił koszt uzyskania przychodu, musi mieć związek z możliwością uzyskania przychodu i nie może być wyłączony z kosztów na podstawie innego przepisu.
Wydatki poniesione na członków zarządu nie podlegają ograniczeniom, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 38a updop. Na podstawie tego przepisu nie stanowią kosztu uzyskania przychodu wydatki poniesione na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych, z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji. Zarząd nie jest organem stanowiącym, więc przepis ten nie znajdzie zastosowania. Kosztem będzie używanie samochodu, ale tylko do limitu określonego w art. 16 ust. 1 pkt 51 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
W związku z tym kosztem uzyskania przychodu Państwa spółki będzie koszt przelotu samolotem oraz używania własnego samochodu (jednak tylko do wysokości limitu), a także inne wydatki zwrócone w pełnej wysokości. Chyba że są to koszty, które należy postrzegać jako koszty reprezentacji (tj. kolacje z kontrahentami) – podlegają one limitowi z art. 16 ust. 1 pkt 28 updop.
Warto również przypomnieć, iż na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16 updof wolne od podatku są diety i inne należności za czas:
a) podróży służbowej pracownika,
b) podróży osoby niebędącej pracownikiem
– do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju.
Należy jednocześnie podkreślić, iż na podstawie art. 13 updof za przychody z działalności wykonywanej osobiście uznaje się między innymi przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej, z wyjątkiem przychodów otrzymywanych z tytułu członkostwa w zarządzie, radzie nadzorczej, komisji lub innym organie stanowiącym osoby prawnej.
Nawet jeżeli prezes prowadzi działalność gospodarczą, to przychody uzyskiwane z tytułu kontraktu menedżerskiego podlegają rozliczeniu tak jak przychody z tytułu działalności wykonywanej osobiście. W związku z tym koszty uzyskania przychodu z tytułu kontraktów menedżerskich ustalane są na zasadach obowiązujących wobec pracowników.
• art. 15 ust. 1, art. 16 ust. 1 pkt 28, 38a i 51 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 57, poz. 491
• art. 13 pkt 9, art. 22 ust. 9 pkt 5 i ust. 11a, art. 27 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 25, poz. 202
Marta Balcer
prawnik