Kiedy należy wykazać w deklaracji podatkowej VAT-7 podatek VAT naliczony od zakupu materiałów i usług stanowiących środki trwałe w budowie - w momencie zakupu czy w momencie przyjęcia środka trwałego do używania? Obecnie VAT od zakupionych materiałów i usług, które są środkami trwałymi w budowie, "zbieram" w oddzielnym rejestrze i zamierzam go rozliczyć po przyjęciu środka trwałego do używania, wykazując w deklaracji VAT-7 w poz. 41 i 42. Tak postępuję już czwarty miesiąc. Czy jest to prawidłowe? Jeśli nie, to jak należy prawidłowo postąpić w tym przypadku?
Na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT w zakresie, w jakim nabywane przez niego towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Prawo to przysługuje również wówczas, gdy podatnik nabywa towary i usługi służące do wytworzenia środków trwałych, które będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (por. pismo naczelnika Urzędu Skarbowego w Olecku z 21 grudnia 2004 r., nr US.VIII/443/43/04; publikowane na stronach internetowych Ministerstwa Finansów http://sip.mf.gov.pl/).
Podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT związanego z nabyciem towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności opodatkowanych.
Odliczeniu nie stoi na przeszkodzie przepis art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy, który wyłącza prawo do odliczenia w przypadku nabycia towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Stosownie bowiem do art. 88 ust. 3 pkt 1 ustawy przepis ten nie dotyczy wydatków związanych z nabyciem towarów i usług, o których mowa w art. 87 ust. 3 ustawy, a więc towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz wydatków związanych z nabyciem gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów.
Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 czerwca 2002 r. (sygn. akt I SA/Łd 802/02; Prz. Podat. 2003/4/63) przez wydatki związane z nabyciem towarów i usług, o których mowa w art. 87 ust. 3, należy rozumieć nie tylko wydatki na nabycie środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, ale również wydatki na ich wytworzenie we własnym zakresie oraz ulepszenie.
Dlatego też w omawianym przypadku prawo do odliczenia powstaje na zasadach ogólnych (najczęściej w momencie otrzymania faktur dokumentujących nabycie towarów i usług). Nie ma zatem potrzeby czekania do momentu oddania środka trwałego do użytku. Należy jednak zauważyć, że można się spotkać z odmiennym poglądem (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 23 listopada 2004 r., sygn. akt III SA 319/03, niepubl.).
Co więcej – prawo do odliczenia VAT w omawianym przypadku przysługuje w krótszym, 60-dniowym terminie. Jest to konsekwencją przyjęcia stanowiska (za Naczelnym Sądem Administracyjnym w przytoczonym wyroku z 5 czerwca 2002 r.), że przez wydatki związane z nabyciem towarów i usług, o których mowa w art. 87 ust. 3 ustawy o VAT, uważa się zarówno wydatki na nabycie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, jak i wydatki na ich wytworzenie i ulepszenie.
Reasumując, należy stwierdzić, że prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabywanymi towarami i usługami służącymi wytworzeniu przedmiotowych środków trwałych powstaje na zasadach ogólnych, najczęściej w momencie otrzymania faktur dokumentujących nabycie towarów i usług (art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy). Już w tym miesiącu podatnik może wykazać podatek naliczony w pozycjach 41 i 42 deklaracji VAT-7, a jednocześnie kwota tego podatku powiększy kwotę różnicy podatku naliczonego nad należnym podlegającą zwrotowi w terminie 60 dni.
Tomasz Krywan
Podstawa prawna
• ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. Nr 90, poz. 756