Jestem osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą - czynnym podatnikiem VAT. Podpisałam umowę-zlecenia na wykonanie usługi, która nie jest objęta przedmiotem prowadzonej przez mnie działalności gospodarczej. Czy ta umowa zlecenia, z racji prowadzenia przeze mnie działalności gospodarczej, objęta jest podatkiem od towarów i usług?
Dla oceny skutków podatkowych umowy-zlecenia zawartej przez osobę fizyczną, prowadzącą działalność gospodarczą i będącą podatnikiem VAT, miarodajny będzie przepis art. 15 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Przez pojęcie działalności gospodarczej należy rozumieć wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. A zatem posiadanie statusu podatnika determinowane jest przez rodzaj prowadzonej przez podatnika działalności i wykonywanie w jej ramach czynności podlegających opodatkowaniu, o których mowa w art. 5 ustawy o VAT, tj. odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług na terytorium Polski, eksportu i importu towarów, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT) za wynagrodzeniem na terytorium Polski oraz wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT).
Jednakże na mocy art. 15 ust. 3 ustawy o VAT, za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 1, nie uznaje się czynności:
1) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1–6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: u.p.d.o.f.),
2) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2–9 u.p.d.o.f., jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
Przepis ten wyłącza z samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej czynności wykonywane na podstawie umów-zleceń i o dzieło, o których mowa w art. 13 pkt 8 u.p.d.o.f. i z tytułu których przychody uzyskiwane są wyłącznie od:
a) osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
b) właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora, o ile podatnik wykonuje te usługi wyłącznie na potrzeby związane z tą nieruchomością.
Dodatkowym warunkiem, aby skorzystać z wyłączenia, o którym mowa w art. 15 ust. 3 ustawy o VAT, jest wymóg związania zleceniobiorcy i zleceniodawcy więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy nimi co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego ich wykonanie wobec osób trzecich.
Jeżeli więc w przedstawionym stanie faktycznym podatnik VAT, który zawarł umowę-zlecenia niejako poza prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą, spełnia warunki określone w art. 15 ust. 3 ustawy o VAT, wówczas należy przyjąć, iż wykonanie tych czynności nie będzie powodowało konieczności objęcia ich podatkiem od towarów i usług, z zastrzeżeniem zwolnienia podmiotowego, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT. Przykładem może być sytuacja, gdy radca prawny będący jednocześnie pracownikiem naukowym zawiera umowę cywilnoprawną, której przedmiotem jest przeprowadzenie wykładów poza działalnością radcy prawnego.
Przemysław Piszcz
pracownik urzędu skarbowego
Podstawa prawna:
art. 15 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.).