Czy spółka cywilna lub jawna, której wspólnikiem jest cudzoziemiec, może prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów?
Zanim zostanie udzielona odpowiedź na zadane powyżej pytanie, należy przede wszystkim ustalić, czy dany cudzoziemiec zalicza się do kręgu tzw. osób zagranicznych oraz czy jest uprawniony do prowadzenia na terytorium Polski działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej lub jawnej.
Pierwszą z tych kwestii rozstrzyga art. 5 pkt 2 lit. a) ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Zgodnie z jego treścią, osobą zagraniczną jest osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania za granicą i nieposiadająca obywatelstwa polskiego.
Z kolei, w myśl art. 13 ust. 1 i ust. 2 powołanej wyżej ustawy:
• osoby zagraniczne z państw członkowskich Unii Europejskiej i państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, a także
• obywatele innych państw, którzy otrzymali zezwolenie na osiedlenie się w Polsce, zgodę na pobyt tolerowany, status uchodźcy nadany w Polsce lub korzystają z ochrony czasowej na jej terytorium,
mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Polski na takich samych zasadach jak obywatele polscy.
Natomiast inne niż wymienione wyżej osoby zagraniczne mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki: komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej, a także do przystępowania do takich spółek oraz obejmowania bądź nabywania ich udziałów lub akcji, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej (art. 13 ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej).
Zgodnie z powyższym cudzoziemiec może zostać wspólnikiem spółki cywilnej lub jawnej, jeżeli:
– ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski (tzn. nie jest osobą zagraniczną) albo
– jest osobą zagraniczną, ale spełnia kryteria swobodnego podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Polski – na podstawie art. 13 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 24a ust. 1 ustawy o p.d.o.f. osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie wykonujące działalność gospodarczą są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami.
Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy osób fizycznych i spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości – przeliczonej na walutę polską według średniego kursu ogłaszanego przez NBP, obowiązującego w dniu 30 września roku poprzedzającego rok podatkowy (art. 24a ust. 4 i 6 ustawy o p.d.o.f.).
Z zacytowaną normą koresponduje przepis art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości, z którego wynika, że księgi rachunkowe powinny prowadzić m.in. spółki cywilne osób fizycznych i spółki jawne osób fizycznych, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800 000 euro.
Jednocześnie pkt 6 cytowanego wyżej przepisu stanowi, że obowiązek stosowania się do reguł określonych ustawą o rachunkowości mają – bez względu na wielkość przychodów – zagraniczne osoby fizyczne, prowadzące na terytorium Polski działalność osobiście, przez osobę upoważnioną lub przy pomocy pracowników.
W świetle przedstawionych wyżej przepisów, należy zatem uznać, że jeżeli cudzoziemiec będący wspólnikiem spółki cywilnej lub jawnej:
• ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, to spółka do końca roku obrotowego, w którym osiągnie obroty stanowiące co najmniej równowartość 800 000 euro, może ewidencjonować zdarzenia dotyczące prowadzonej działalności gospodarczej w podatkowej księdze przychodów i rozchodów,
• jest osobą zagraniczną (nie posiada miejsca zamieszkania w Polsce), to spółka, od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej, jest obowiązana prowadzić księgi rachunkowe.
Małgorzata Rymarz
Podstawa prawna:
• art. 5 pkt 2 lit. a, art. 13 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807 z późn.zm.),
• art. 24a ust. 1, 4 i 6 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn.zm.),
• art. 2 ust. 1 pkt 2 i pkt 6 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.).