Jesteśmy firmą deweloperską, spółką cywilną. Budujemy i sprzedajemy mieszkania w budynku wielorodzinnym oraz garaże - w tym budynku i wolnostojące. Cena określona jest za m2 za mieszkanie i od sztuki za garaż. W ofercie mamy upust, polegający na przekazaniu garażu gratis przy jednorazowej wpłacie wartości mieszkania. Czy takie przekazanie obniża podstawę opodatkowania?
RADA
Biorąc pod uwagę orzecznictwo sądów administracyjnych i praktykę organów podatkowych w przypadku przekazania tzw. rabatu towarowego (naturalnego), podatnik nie ma prawa do obniżenia o ten rabat podstawy opodatkowania, lecz zobowiązany jest opodatkować dostawę nieodpłatnie przekazanych towarów.
UZASADNIENIE
Co do zasady, podstawą opodatkowania jest obrót, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Podlegający opodatkowaniu obrót zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont) oraz o wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze – a także kwot wynikających z dokonanych korekt faktur (art. 29 ust. 4 ustawy).
Gdy Czytelnik przy wpłacie jednorazowej wartości mieszkania udziela klientowi rodzaju rabatu w postaci przekazania garażu gratis, należy zastanowić się, czy jest to pomniejszający obrót rabat, o którym mowa w art. 29 ust. 4 ustawy o VAT.
W tym celu należy przede wszystkim powołać się na często przywoływany przez organy podatkowe wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 listopada 1997 r. (SA/Bk 1453/96). Zgodnie z nim, rabaty podobne do rabatów udzielanych przez Czytelnika mogą zostać uznane za tzw. rabaty towarowe lub naturalne, polegające na dodatkowym, bezpłatnym dostarczeniu kupującemu pewnej ilości towarów tytułem swoistej premii za dokonanie zakupu. Sąd w przedstawionym wyroku stwierdził, że: takie bezpłatnie dostarczone towary nie mieszczą się w prawnym pojęciu rabatu w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy z 1993 r. o VAT, podobnie jak też w użytych w art. 12 ust. 3 ustawy z 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych określeniach „bonifikat i skont”.
WAŻNE
Sąd stwierdza, że jako rabat powinna być rozumiana jedynie zniżka ceny, udzielona kupującemu przez sprzedawcę. Przy rabacie towarowym, jak stwierdził NSA: nie dochodzi do obniżenia ceny, lecz do bezpłatnego przekazania pewnej ilości towarów. Takie przekazanie z punktu widzenia prawa stanowi darowiznę. Nie zmienia tego fakt, iż z ekonomicznego punktu widzenia u podłoża tej darowizny leży zamiar zyskania sobie klienta.
Powyższe stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego potwierdzają również interpretacje wydawane przez organy podatkowe. Między innymi, w wyjaśnieniu z 22 listopada 2004 r. (PP I 443/2900/345/BN/04) w stanie faktycznym, polegającym na przekazywaniu przez podatnika klientowi przy zakupie przez niego sześciu palet towaru dodatkowej palety innego towaru za złotówkę, Naczelnik Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego stwierdził, że: nieodpłatnie przekazane towary, określane jako tzw. rabaty towarowe, nie są rabatami w rozumieniu art. 29 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług. Rabat towarowy nie tylko nie zmniejsza podstawy opodatkowania, lecz jego udzielenie stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Niemniej jednak, organ podatkowy stwierdza, że z rabatem obniżającym podstawę opodatkowania podatnik będzie miał do czynienia między innymi w sytuacji, gdy w zamian za zakup określonej ilości towaru nabywca otrzymuje rabat, polegający na prawie do zakupu innego towaru po obniżonej cenie. Ponadto organ zauważa, że aby rabat obniżał podstawę opodatkowania, musi być udokumentowany. Fakt jego udzielenia powinien być potwierdzony dokumentem, np. mającym postać umowy lub aneksu do umowy.
W przedstawionej sytuacji z rabatem uregulowanym w art. 29 ust. 4 ustawy o VAT mógłby Czytelnik mieć do czynienia wówczas, gdyby w zamian za zakup mieszkania i jednorazową zapłatę kwoty z tytułu jego zakupu klient otrzymywał prawo do zniżki w cenie garażu. W sytuacji natomiast, gdy klient otrzymuje garaż nieodpłatnie, bez względu na podstawę takiego otrzymania, Czytelnik będzie zobowiązany do uznania, iż dokonał nieodpłatnej dostawy towarów.
WAŻNE
Nieodpłatne przekazanie będzie podlegać opodatkowaniu VAT pod warunkiem, że podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z tymi czynnościami. Przekazanie to powinno być udokumentowane fakturą wewnętrzną. Podstawą opodatkowania tego przekazania będzie cena nabycia towarów – a gdy cena nabycia nie istnieje, koszt wytworzenia, określony w momencie dostawy tych towarów (art. 29 ust. 10 ustawy).
W przypadku więc, gdy Czytelnik wybudował garaże w ramach prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa, podstawą opodatkowania nieodpłatnego przekazania będzie koszt ich wytworzenia, jaki Czytelnik poniósł na ich wybudowanie. Jednocześnie należy zauważyć, że garaże będące przedmiotem dostawy, jako obiekty budownictwa niemieszkalnego, opodatkowane będą stawką 22%.
• art. 29 ust. 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 143, poz. 1199
Marcin Sikora
specjalista w zakresie VAT, prawnik