Jak zaksięgować odszkodowanie z PZU za naprawę samochodu, gdy zakład płaci tylko VAT? Jak ująć w rejestrze VAT naliczony, jeżeli nie mamy podstawy naliczenia?
RADA
Podstawą do ustalenia podatku naliczonego jest dla Państwa faktura VAT, którą firma dokonująca naprawy samochodu powinna wystawić w całości na Waszą firmę.
UZASADNIENIE
Odszkodowania otrzymane za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowią przychód podatkowy (art. 12 ust. 1 pkt 1 updop oraz art. 14 ust. 1 pkt 12 updof). Datą powstania przychodu podatkowego będzie dzień faktycznego otrzymania odszkodowania, a więc dzień, w którym pieniądze zostały przekazane do kasy firmy lub wpłynęły na rachunek bankowy przedsiębiorcy.
Natomiast szkody poniesione w składnikach majątku objętych ubezpieczeniem stanowią generalnie koszt uzyskania przychodu. Wyjątkiem są szkody dotyczące samochodów nieobjętych ubezpieczeniem dobrowolnym. Za koszty uzyskania przychodów nie uważa się bowiem (art. 16 ust. 1 pkt 50 updop oraz art. 23 ust. 1 pkt 48 updof) strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym.
Należy zwrócić uwagę na uregulowania ustawy o VAT, w których wskazuje się (art. 88 ust. 1 pkt 2), że obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w myśl przepisów o podatku dochodowym.
WAŻNE!
Nie podlega odliczeniu VAT naliczony w związku z naprawą samochodu nieobjętego ubezpieczeniem dobrowolnym. Natomiast gdy szkoda powstała w samochodzie objętym ubezpieczeniem dobrowolnym, wydatki na jej usunięcie stanowią koszt uzyskania przychodu, a VAT naliczony w związku z naprawą samochodu podlega odliczeniu (przy założeniu, że zakupy mają związek ze sprzedażą opodatkowaną).
Jeżeli ubezpieczony jest podatnikiem VAT, ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie w kwocie netto wynikającej z faktury za naprawę. W kwestii, czy zakład ubezpieczeń powinien wypłacić odszkodowanie w kwocie netto (bez VAT), czy też brutto, wypowiedział się Sąd Najwyższy w uchwale z 22 kwietnia 1997 r., sygn. akt III CZP 14/97, w której orzekł:
Odszkodowanie za szkodę poniesioną przez podatnika podatku VAT na skutek zniszczenia rzeczy, ustalone według ceny rzeczy, nie obejmuje podatku VAT mieszczącego się w tej cenie, w zakresie, w jakim poszkodowany może obniżyć należny od niego podatek o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu rzeczy.
Jeżeli więc w umowie ubezpieczeniowej brak jest w tym zakresie odrębnych uregulowań – w sytuacji gdy poszkodowanym jest podatnik VAT korzystający z odliczeń podatku naliczonego – odszkodowanie wypłacane jest w kwocie netto (bez podatku). Jeżeli natomiast poszkodowanym jest podatnik korzystający ze zwolnienia od VAT, a więc nieodliczający podatku naliczonego przy zakupie – odszkodowanie wypłacane jest w kwocie brutto.
Często stosowaną praktyką przez ubezpieczycieli jest przekazywanie kwoty ubezpieczenia bezpośrednio do zakładu dokonującego naprawy.
Jeżeli więc jesteście Państwo podatnikami VAT, firma dokonująca naprawy wystawia na Was fakturę VAT. Ubezpieczyciel przelewa kwotę netto wynikającą z faktury na rachunek warsztatu dokonującego naprawy, a Państwo płacicie tylko VAT wynikający z faktury, który następnie ujmujecie w rejestrze zakupów i dokonujecie jego odliczenia od VAT należnego. Może to nastąpić oczywiście pod warunkiem, że samochód był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem AC. W przeciwnym razie koszt naprawy powypadkowej nie stanowi kosztu uzyskania przychodów, a VAT nie podlega odliczeniu.
Księgowania związane z odszkodowaniem za naprawę samochodu powinny przebiegać następująco:
1. Faktura VAT za naprawę samochodu:
a) wartość w cenie zakupu (bez VAT)
Wn konto 300 „Rozliczenie zakupu”,
b) VAT naliczony według stawki 22%
Wn konto 223 „Rozliczenie podatku VAT naliczonego”,
c) łączna kwota zobowiązania
Ma konto 202 „Rozrachunki z dostawcami”.
2. PK – zarachowanie kosztu w kwocie netto wynikającej z faktury:
Wn konto 765 „Pozostałe koszty operacyjne”,
Ma konto 300 „Rozliczenie zakupu”.
3. PK – decyzja ubezpieczyciela o przyznaniu odszkodowania (zgodnie z umową w wysokości kwoty netto):
Wn konto 240 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce „Rozrachunki z ubezpieczycielem”),
Ma konto 760 „Pozostałe przychody operacyjne”.
4. PK – zarachowanie wierzytelności od ubezpieczyciela na zaspokojenie zobowiązania wobec warsztatu naprawczego – w kwocie netto:
Wn konto 202 „Rozrachunki z dostawcami”,
Ma konto 240 „Pozostałe rozrachunki” (w analityce „Rozrachunki z ubezpieczycielem”).
5. WB – zapłata pozostałej części zobowiązania (podatek VAT) wobec warsztatu naprawczego:
Wn konto 202 „Rozrachunki z dostawcami”,
Ma konto 130 „Bieżący rachunek bankowy”.
• •art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 143, poz. 1199
• •art. 14 ust. 1 pkt 12, art. 23 ust. 1 pkt 48 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 143, poz. 1199
• •art. 12 ust. 1 pkt 1, art. 16 ust. 1 pkt 50 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U z 2005 r. Nr 143, poz. 1199
Halina Kędziora
doradca podatkowy