Firma w 2003 r. jako mały podatnik rozliczała się z VAT metodą kasową kwartalną. Po roku zrezygnowała z tego typu rozliczenia. Jednak w 2003 r. zostały zaewidencjonowane zakupy, które do obecnego momentu nie zostały zapłacone. Kiedy firma będzie mogła odliczyć podatek od tych faktur - czy tylko wtedy, kiedy ureguluje całe zobowiązanie, czy gdy zobowiązanie ulegnie przedawnieniu?
RADA
Nie mogą Państwo odliczyć VAT naliczonego od faktur niezapłaconych dopóty, dopóki nie zostanie dokonana za nie zapłata.
UZASADNIENIE
Podatnicy prowadzący samodzielnie działalność gospodarczą, u których wartość sprzedaży brutto nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 800 000 euro, mogą rozliczać się z budżetem z tytułu VAT na zasadach ogólnych lub tzw. metodą kasową.
Wybór tej metody rozliczeń pociąga za sobą określone następstwa zarówno w sferze podatku należnego, jak i naliczonego.
Metoda kasowa oznacza w szczególności przesunięcie w stosunku do ogólnych zasad momentu powstania obowiązku podatkowego z racji:
• rozliczeń kwartalnych, do których zobowiązany jest podatnik rozliczający się metodą kasową,
• wyznaczenia obowiązku podatkowego na moment uregulowania przez kontrahenta należności za sprzedany towar czy usługę, a w przypadku braku zapłaty na 90. dzień od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.
Przykład
Podatnik rozliczający się metodą kasową wydał towar 10 lipca 2005 r., zapłatę otrzymał odpowiednio:
• 10 sierpnia 2005 r. – obowiązek podatkowy powstaje 10 sierpnia 2005 r., przy czym sprzedaż powinna być rozliczona w deklaracji za III kwartał 2005 r., składanej do 25 października 2005 r., albo
• 10 grudnia 2005 r. – obowiązek powstał 90. dnia od dnia wydania towaru tj. 8 października 2005 r., przy czym sprzedaż powinna być rozliczona w deklaracji kwartalnej za IV kwartał 2005 r., składanej do 25 stycznia 2005 r.
Korzystnemu dla podatnika przesunięciu obowiązku podatkowego w tej metodzie towarzyszą jednak określone zasady rozliczenia podatku naliczonego. Podatnicy rozliczający się tą metodą mogą bowiem obniżyć podatek należny w rozliczeniu za kwartał, w którym:
• uregulują całą należność wynikającą z otrzymanej od kontrahenta faktury,
• dokonają zapłaty podatku wynikającego z dokumentu celnego, z uwzględnieniem kwot wynikających z decyzji celnych,
– nie wcześniej jednak niż z dniem otrzymania faktury lub dokumentu celnego.
Przykład
Podatnik rozliczający się metodą kasową otrzymał fakturę zakupu towarów 10 lipca 2005 r. i zapłacił za nią odpowiednio:
• 10 września 2005 r. – odliczenia może dokonać w rozliczeniu za III kwartał, albo
• 10 grudnia 2005 r. – odliczenia dokonuje dopiero w rozliczeniu za IV kwartał 2005 r.
Podatnik rozliczający się metodą kasową może jednak zrezygnować z takiego sposobu rozliczeń. Rezygnacja ta może nastąpić jednak nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy, w trakcie których rozliczał się tą metodą. Wymagane jest wtedy uprzednie pisemne zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego do końca kwartału, w którym podatnik stosował tę metodę. W stosunku do czynności wykonanych w okresie, kiedy podatnik stosował tę metodę, obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z regułami obowiązującymi w tej metodzie. W przedstawionym stanie faktycznym taka właśnie sytuacja ma miejsce.
Kwotę podatku naliczonego wynikającą z faktur lub dokumentów celnych otrzymanych w okresie, kiedy podatnik rozliczał się metodą kasową, i nieodliczoną od kwoty podatku należnego do końca tego okresu można zatem odliczyć od podatku należnego w okresie rozliczeniowym, w którym podatnik:
• uregulował kontrahentowi całą należność wynikającą z otrzymanych faktur,
• dokonał zapłaty podatku w przypadku podatku wynikającego z dokumentów celnych lub decyzji celnej.
Należy zauważyć, iż pomniejszenie podatku należnego może być dokonane, co do zasady, w ściśle określonym okresie rozliczeniowym. Jednak w sytuacji gdy podatnik w danym okresie nie wykonał czynności podlegających opodatkowaniu, kwotę podatku naliczonego za ten okres przenosi się do rozliczenia na następny okres rozliczeniowy.
Zagrożenia
Brak zapłaty za faktury otrzymane w okresie rozliczeń według metody kasowej oznacza brak możliwości odliczenia zawartego w nich podatku.
• art. 21, art. 86 ust. 16, 18, 19 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1484
Iwona Skrok
ekspert w zakresie VAT, prawnik