Świadczę usługi budowlane na terenie Niemiec. W Polsce zgłosiłem działalność do ZUS oraz zamierzam rozliczać się na podstawie ryczałtu 5,5%. Nie zarejestrowałem się natomiast jako czynny podatnik VAT (nie wypełniłem druków VAT-R oraz VAT-R/UE) ze względu na brak takiej pozycji w tych deklaracjach. W jaki sposób będę rozliczał podatek VAT? Czy przy wystawieniu faktury muszę posiadać NIP z oznaczeniem PL? Jaką stawkę VAT zastosować na fakturach? W jaki sposób rozliczać się z przychodu w Polsce, skoro ustawa o VAT nie definiuje pojęcia "eksport usług"?
Brak rejestracji w zakresie VAT: Jeżeli polski podatnik nie zarejestrował się w podatku VAT w Polsce, natomiast prowadzi działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług budowlanych na nieruchomościach w innym niż Polska państwie członkowskim, powinien zarejestrować się jako podatnik w tym państwie.
Świadczone przez podatnika usługi podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT w Niemczech. Miejscem ich świadczenia, jako usług związanych z nieruchomościami, jest miejsce położenia nieruchomości, których dotyczą (por. art. 27 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług). W konsekwencji usługi te nie podlegają opodatkowaniu w Polsce, lecz w Niemczech.
W tej sytuacji możliwe są dwa scenariusze. Po pierwsze, podatnik może świadczyć swoje usługi wyłącznie na rzecz niemieckich podatników, tj. podmiotów zdolnych do rozliczania podatku w ramach importu usług. W takim przypadku wystawiane przez polskiego podatnika faktury powinny być fakturami uproszczonymi, a więc bez stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem. Podatnik świadczący usługi budowlane na rzecz zagranicznych kontrahentów nie rejestruje się jako podatnik VAT UE.
Po drugie, podatnik może świadczyć swoje usługi nie tylko na rzecz niemieckich podatników, ale również na rzecz niepodatników, w szczególności osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Oznaczałoby to, że jest obowiązany do rejestracji jako podatnik w Niemczech i rozliczania w tym państwie VAT z tytułu świadczonych przez siebie usług. Faktury wystawiane przez podatnika powinny być w takim przypadku fakturami niemieckimi (dotyczy to usług wykonywanych zarówno na rzecz niemieckich podatników, jak i niepodatników) i zawierać przyznany mu niemiecki numer VAT.
Faktury uproszczone nie zawierają stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności z podatkiem.
Jednocześnie należy zauważyć, że rejestracji jako podatnik VAT w Polsce należy dokonać przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce (por. art. 96 ust. 1 ustawy o VAT). Skoro podatnik wykonuje wyłącznie czynności podlegające opodatkowaniu w Niemczech, nie jest obowiązany do rejestracji w Polsce. Niemniej jednak warto dokonać takiej rejestracji, gdyż pozwoli ona na zwrot polskiego podatku związanego z usługami świadczonymi w Niemczech (por. art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy).
Tomasz Krywan
odpowiadamy na pytania: www.infor.pl/pytaniasfk
Podstawa prawna
• ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1484