Jeśli podatnik (niebędący podatnikiem VAT, bo nie złożył deklaracji VAT-R) zawiesza działalność gospodarczą i po 10 miesiącach nieuzyskiwania żadnego przychodu zdecydował, że chce zamknąć działalność, powinien złożyć deklaracje VAT-Z (wykreślenie z rejestru), pomimo że nie jest VAT-owcem? Jaką deklarację powinien złożyć i co z remanentem likwidacyjnym?
RADA
Skoro firma nie została zarejestrowana jako podatnik VAT, to przy likwidacji działalności nie musi składać zawiadomienia na druku VAT-Z ani w innej formie. Nie ma również obowiązku sporządzenia remanentu likwidacyjnego posiadanych towarów na dzień likwidacji.
UZASADNIENIE
Obowiązek zgłoszenia o zaprzestaniu prowadzenia działalności do naczelnika urzędu skarbowego dotyczy podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT. Co do zasady, podmioty wymienione w art. 15 ustawy VAT (podmioty wykonujące czynności podlegające opodatkowaniu VAT) zobowiązane są przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu złożyć zgłoszenie rejestracyjne dla celów VAT. Do celów tych przeznaczony jest druk VAT-R. Obowiązek ten odnosi się do podmiotów, które chcą być „czynnymi” podatnikami VAT, rozliczającymi podatek od towarów i usług.
Inaczej jest w przypadku przedsiębiorców dokonujących wyboru zwolnienia podmiotowego. Mają oni możliwość postąpienia na dwa różne sposoby. Na tę grupę podatników przepisy nie nakładają obowiązku zawiadamiania urzędu skarbowego o wyborze zwolnienia. Mogą z niego korzystać na podstawie regulacji art. 113 ustawy po spełnieniu określonych w nim warunków. Zwolnienie podmiotowe jest skuteczne obligatoryjnie, bez konieczności zawiadamiania czy składania deklaracji o jego wyborze w urzędzie skarbowym. W takiej sytuacji przedsiębiorca może albo w ogóle nie składać żadnego zgłoszenia rejestracyjnego na potrzeby VAT i traktować siebie jako podatnika zwolnionego z opodatkowania tak długo, dopóki obrót ze sprzedaży oraz rodzaj wykonywanych czynności uprawniają go do tego statusu. Może również złożyć zgłoszenie rejestracyjne na druku VAT-R, deklarując w nim wybór zwolnienia podmiotowego w VAT. W tym przypadku urząd skarbowy rejestruje przedsiębiorcę jako „podatnika VAT zwolnionego”.
Podatnicy ci zostają również zarejestrowani jako podatnicy VAT, tyle że posiadający status podatników zwolnionych, tak samo jak ci, którzy zgłoszenia nie złożyli i korzystają ze zwolnienia na podstawie przepisu.
WAŻNE
Jeżeli przedsiębiorca złoży zgłoszenie rejestracyjne z informacją o wyborze zwolnienia podmiotowego, to przy likwidacji działalności obowiązek zawiadomienia o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego, określony przepisem art. 96 ust. 6 ustawy, będzie miał do niego zastosowanie. W przeciwieństwie do tych przedsiębiorców, którzy takiego zgłoszenia nie złożyli.
Jeżeli zatem firma nie złożyła zgłoszenia rejestracyjnego (co wynika z pytania) przy rozpoczęciu działalności na druku VAT-R, z zaznaczeniem opcji wyboru zwolnienia, to również przy likwidacji działalności nie musi zawiadamiać o tym naczelnika urzędu skarbowego na druku VAT-Z. Informacja złożona na tym druku skutkuje wykreśleniem podatnika VAT z rejestru. Skoro jednak firma nie została zarejestrowana, bo nie złożyła druku VAT-R, to również nie musi być z tego rejestru wykreślana.
Podobna sytuacja będzie miała miejsce w przypadku remanentu likwidacyjnego.
Obowiązek sporządzenia remanentu likwidacyjnego odnosi się do podatników „czynnych VAT”, którzy w dniu likwidacji posiadają towary, które nie były przedmiotem dostawy, a od których przysługiwało odliczenie podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. Przepis nie ma zastosowania do przedsiębiorców korzystających ze zwolnienia podmiotowego na podstawie przepisu art. 113 ust. 1 i 9 ustawy, czyli takich jak firma.
Oznacza to, że obowiązek sporządzenia remanentu likwidacyjnego posiadanych towarów w dniu likwidacji działalności nie dotyczy podatników zwolnionych, ze względu na fakt, że nie mają oni ani obowiązku opodatkowania tych towarów, ani też nie przysługiwało im prawo odliczenia podatku przy nabyciu tych towarów – i z prawa tego nie korzystali.
W przypadku firmy przepisy o VAT nie nakładają przedstawionych w pytaniu obowiązków.
• art. 96 ust. 1, 3, 4, 6, art. 14 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U z 2005 r. Nr 179, poz. 1484
Mariusz Darecki
specjalista w zakresie VAT