Spółka - podatnik VAT - otrzymała od kontrahenta z Niemiec fakturę wartości netto 46,50 euro za prenumeratę roczną czasopisma. Znajduje się na niej numer VAT UE dostawcy, ale nie ma numeru VAT UE nabywcy (jest jedynie nasz adres). Wobec tego nie może to być traktowane jako nabycie wewnątrzwspólnotowe. Jak należy opodatkować tę transakcję, żeby była zgodna z polskimi przepisami ustawy o VAT, i gdzie będzie miejsce świadczenia usługi w tym przypadku?
Spółka powinna potraktować powyższą transakcję jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów i opodatkować ją polskim VAT. Wynika to z tego, że spełnione są warunki uznania tej transakcji za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. W tym samym miesiącu podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego na zasadach ogólnych.
Czasopisma są towarami wymienionymi w PKWiU w podsekcji DE w dziale 22 „Druki i zapisane nośniki informacji”. Miejsce dostawy zależy jednak od tego, z jakim rodzajem transakcji mamy do czynienia, a więc czy będzie to wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, czy dostawa towarów dokonana w Niemczech.
Biorąc pod uwagę przepisy ustawy o VAT, z wewnątrzwspólnotowym nabyciem towaru (dalej „WNT”) mamy do czynienia w przypadku nabycia przez polskiego podatnika prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium kraju (np. Polski) innego niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki (np. Niemiec) lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz. Warunkiem jednak jest to, żeby nabywcą był podatnik VAT, a nabywane towary służyły czynnościom wykonywanym przez ten podmiot lub przez osobę prawną niebędącą podatnikiem. Dokonującym dostawy powinien być podatnik VAT.
Warto też zauważyć, że w przeciwieństwie do przepisów dotyczących wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów polska ustawa o VAT nie zawiera regulacji, która nakazuje potraktować nabycie przez polskiego podatnika towarów od niemieckiego dostawcy jako WNT jedynie pod warunkiem, że numer VAT UE polskiego nabywcy jest zawarty na fakturze. W przypadku odwrotnym, czyli gdyby polski dostawca dokonywał dostawy towarów na rzecz niemieckiego nabywcy, brak numeru VAT UE niemieckiego nabywcy spowodowałby, że transakcja ta musiałaby być uznana za dokonaną w Polsce. Wówczas polski dostawca powinien opodatkować taką transakcję polskim VAT i wystawić fakturę VAT z kwotą brutto.
Analogicznego przepisu brak jednak w przypadku WNT, co z kolei może oznaczać, że brak na fakturze numeru VAT UE polskiego nabywcy nie zmienia faktu, że transakcja ta jest nadal WNT, a polski nabywca powinien ją opodatkować z tego tytułu. Jedynym warunkiem uznania transakcji za WNT jest bowiem to, aby nabywcą był polski podatnik VAT. O prawidłowości takiego rozumowania świadczyć może także ogólna reguła, zgodnie z którą miejscem opodatkowania przy transakcjach wewnątrzwspólnotowych jest miejsce, gdzie w chwili zakończenia wysyłki lub transportu znajdował się towar. Dodatkowo, w przypadku gdy nabywcą w WNT jest podatnik lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, która nie podała, choć była do tego zobowiązana, numeru identyfikacji podatkowej poprzedzonej kodem PL (numeru VAT UE), WNT uznaje się za dokonane na terytorium Polski.
Jak rozumiem, w przypadku opisanym powyżej mamy do czynienia z transakcją polegającą na tym, że niemiecki dostawca będący podatnikiem (niemieckiego) VAT wysyła prenumerowane czasopisma do spółki. Dostawca, co z kolei wynika z faktury, jest podatnikiem VAT zarejestrowanym dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych w Niemczech.
Po stronie podatnika niemieckiego brak podania na fakturze numeru VAT UE polskiego nabywcy będzie oznaczał brak możliwości zastosowania przepisów dotyczących transakcji wewnątrzwspólnotowych. Spowoduje to opodatkowanie transakcji w Niemczech stawką właściwą dla dostawy na terytorium Niemiec. Dopiero ewentualne podanie numeru VAT UE przez polską spółkę nabywcy umożliwiłoby niemieckiemu dostawcy zastosowanie przepisów dotyczących wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (i zastosowanie stawki 0%).
Spółka powinna potraktować powyższą transakcję jako WNT i opodatkować ją polskim VAT, ponieważ z punktu widzenia polskiej ustawy o VAT spełnione są warunki uznania tej transakcji za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. W tym samym miesiącu podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Na zakończenie warto zwrócić uwagę, że przepisy ustawy o VAT nie przewidują wprost, że brak zarejestrowania się przez podatnika VAT czynnego dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych (a ściślej WNT) uniemożliwia mu odliczenie podatku naliczonego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Jednakże w praktyce niektóre organy podatkowe uzależniają prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego od tego, czy spółka w chwili powstania obowiązku podatkowego z tytułu WNT była podatnikiem VAT czynnym zarejestrowanym dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych.
• art. 9 ust. 1, art. 13 ust. 2 pkt 1 i ust. 6, art. 15 ust. 1, art. 25 ust. 1, art. 26 ust. 1 pkt 2, art. 86 ust. 1 i 2 pkt 4, art. 88 ust. 4 w zw. z art. 96 oraz art. 97 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535
Bartosz Iljin
doradca podatkowy