W grudniu 2005 r. sprzedałam z zyskiem kupione na giełdzie obligacje (jako prywatny inwestor, osoba fizyczna). Jednocześnie w trakcie 2005 r. otrzymałam dwukrotnie odsetki z tytułu posiadania tych obligacji. Czy zysk z odsetek trzeba zsumować z zyskiem ze sprzedaży obligacji i wykazać w PIT-38?
RADA
Nie. Zysk z odsetek nie jest wykazywany w PIT-38. W zeznaniu rocznym za 2005 r. wykaże Pani tylko zysk ze sprzedaży obligacji w grudniu 2005 r. Jeżeli sprzedała Pani kilkuletnie obligacje, warto sprawdzić, czy nie przysługuje Pani zwolnienie z opodatkowania. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Zysk z odsetek
Zysk, jaki przynoszą odsetki z posiadanej przez podatnika obligacji, oraz zyski ze sprzedaży obligacji są opodatkowane według odmiennych zasad. Zysk z odsetek podlega opodatkowaniu w sposób zryczałtowany, według reguł określonych przez art. 30a updof. Przepis ten obejmuje dochody z odsetek, jakie przyniosły papiery wartościowe. Podstawą zastosowania art. 30a updof jest wykazanie, że obligacja jest papierem wartościowym. Artykuł 4 ust. 1 ustawy o obligacjach stanowi, że obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Przez obligacje emitowane w serii rozumie się papiery wartościowe reprezentujące prawa majątkowe podzielone na określoną liczbę równych jednostek.
Przypomnijmy też, że „papier wartościowy” to dokument, który daje jego posiadaczowi (obligacja na okaziciela) lub osobie wymienionej w treści dokumentu (obligacja imienna) określone uprawnienia. W przypadku obligacji jest to przede wszystkim prawo do otrzymania zwrotu kapitału zainwestowanego w obligacje i – w zależności od typu obligacji – odsetek albo dyskonta. Są też obligacje o bardziej skomplikowanej konstrukcji (dają jej posiadaczowi prawo do zamiany obligacji na akcje).
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Papierami wartościowymi są również akcje i obligacje notowane na giełdzie, które mają postać zapisów elektronicznych, a nie papierowego dokumentu.
Odsetki z obligacji są przez przepisy podatkowe traktowane podobnie jak odsetki od oszczędności ulokowanych na rachunkach bankowych czy dywidendy wypłacane przez spółki kapitałowe. Wynika to z tego, że są to dochody, które mają wspólną cechę – można je otrzymywać okresowo, o ile kontynuuje się inwestycję. Podatek jest tu pobierany przez płatnika. Osoba fizyczna nie składa w związku z tym żadnych deklaracji (czymi to bank, biuro maklerskie). Wymienione dochody podlegające art. 30a updof nie są wykazywane w zeznaniu rocznym.
(-) Przy obliczaniu podatku od odsetek z tytułu obligacji nie uwzględnia się kosztów uzyskania przychodów.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
W zeznaniu rocznym wykazuje się kwoty zryczałtowanego podatku od odsetek uzyskanych poza granicami Polski.
Zysk ze sprzedaży obligacji
Dochody ze sprzedaży obligacji podlegają art. 30b updof i są wykazywane w PIT-38 składanym w tym samym terminie co zeznanie roczne za 2005 r.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Zeznanie roczne i PIT-38 są zeznaniami składanymi niezależnie od siebie. PIT-38 nie jest załącznikiem do PIT-36, PIT-37 ani PIT-36L.
W pytaniu nie przekazała Pani informacji, kiedy obligacje zostały nabyte, ani też kim był ich emitent. Informacje te są potrzebne, aby dokonać oceny, czy sprzedaż obligacji jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych.
(+) Opodatkowaniu nie podlegają dochody uzyskane po 31 grudnia 2003 r. z odpłatnego zbycia nabytych przed 1 stycznia 2003 r. obligacji Skarbu Państwa wyemitowanych po 1 stycznia 1989 r. oraz obligacji wyemitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego po 1 stycznia 1997 r.
Zwolnienia nie stosuje się do odpłatnego zbycia papierów wartościowych, dokonywanego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Podobne zwolnienie przysługuje przy dochodach osiągniętych wskutek odpłatnego zbycia obligacji nabytych na giełdzie przed 1 stycznia 2004 r.
Przykład
Joanna K. w październiku 2005 r. kupiła na giełdzie 1000 obligacji Skarbu Państwa, płacąc 101 zł za 100 zł wartości nominalnej. Poniosła koszt prowizji w wysokości 800 zł na rzecz biura maklerskiego, które pośredniczyło w transakcji. Biuro maklerskie pobrało też 80 zł rocznej opłaty za prowadzenie rachunku inwestycyjnego. W grudniu 2005 r. Joanna K. sprzedała obligacje po 104,2 zł za 100 zł wartości nominalnej, zapłaciła też prowizję w wysokości 950 zł. W 2005 r. kupno i sprzedaż tych obligacji były jej jedynymi transakcjami na giełdzie w Warszawie. W 2006 r. pani Joanna złoży PIT-38 uwzględniający koszty uzyskania przychodu w wysokości 102 830 zł (prowizja od kupna i sprzedaży obligacji – 1750 zł, wartość nabycia obligacji – 101 000 zł, roczna opłata za prowadzenie rachunku inwestycyjnego – 80 zł). Po stronie przychodów w PIT-38 zostanie wykazana wartość 104 200 zł, bez uwzględnienia odsetek otrzymanych przez Joannę K. w trakcie 2005 r. Mimo że Joanna K. nie osiągnęła w 2005 r. żadnych innych dochodów, zapłaci podatek od dochodu – 1370 zł, gdyż w PIT-38 nie stosuje się kwoty wolnej od podatku (przykładowo wypełniony PIT-38 na str. 54–55).
• art. 30a, art. 30b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538
• art. 4 ustawy z 29 czerwca 1995 r. o obligacjach – j.t. Dz.U. z 2001 r. Nr 120, poz. 1300; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 184, poz. 1539
• art. 19 ustawy z 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw – Dz.U. Nr 202, poz. 1956; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 263, poz. 2619
Tomasz Król
specjalista w zakresie podatków dochodowych
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.