Zawarliśmy z osobą fizyczną umowę o dzieło. Osoba ta ma opracować materiały szkoleniowe i przeprowadzić szkolenie, które będzie się odbywać w różnych miejscowościach. Czy możemy zastosować 50% koszty uzyskania przychodów, a także zwrócić koszty dojazdu i noclegu wykonawcy dzieła, jeśli zobowiązaliśmy się do tego w umowie? Czy koszty te nie będą stanowiły naszego kosztu uzyskania przychodu i czy powinny być doliczone do przychodu wykonawcy dzieła i opodatkowane?
RADA
Jeśli umowa o dzieło jest przedmiotem prawa autorskiego, można zastosować koszty uzyskania przychodów w wysokości 50%. Fakt, że przedmiotem zawartej umowy jest korzystanie z praw autorskich, powinien być wyraźnie wskazany w tej umowie. Zwrot kosztów dojazdów związanych w wykonaniem umowy będzie korzystał ze zwolnienia od podatku dochodowego. Należy jednak pamiętać, że zasady rozliczania należności umownych powinny być określone w umowie.
UZASADNIENIE
Wspomniane w pytaniu koszty uzyskania przychodów w wysokości 50% przysługują m.in. z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych lub rozporządzania przez nich tymi prawami.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Przedmiotem prawa autorskiego jest utwór, czyli każdy przejaw działalności twórczej mający indywidualny charakter i ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Utworem nie są np. akty normatywne, dokumenty i materiały urzędowe, opublikowane opisy patentowe i proste informacje prasowe.
Przysługujące twórcy prawa autorskie mogą być przeniesione przez niego na podstawie zawartej umowy. Będzie to wówczas, wspomniane wcześniej, rozporządzenie prawem uzasadniające zastosowanie kosztów uzyskania przychodów w wysokości 50%.
W związku z tym prowadzone na podstawie zawartej umowy o dzieło szkolenie będzie mogło być uznane za przejaw działalności twórczej, czyli oryginalnej i kreatywnej działalności intelektualnej twórcy, jeśli zostaną spełnione wspomniane wcześniej przesłanki określone w prawie autorskim. Chodzi tu przede wszystkim o indywidualny i niepowtarzalny charakter rezultatu działalności twórcy, czyli stworzonego przez niego dzieła.
Dla zakwalifikowania konkretnego szkolenia jako utworu nie ma znaczenia jego przedmiot (poruszane w jego trakcie zagadnienia), ale czy dane szkolenie rzeczywiście przybiera w praktyce formę autorskiego, twórczego wykładu, przygotowanego przez prowadzącego szkolenie na indywidualne zamówienie (postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdańsku z 25 maja 2005 r., sygn. WP/415/058/05).
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Podatnik zlecający wykonanie dzieła powinien zdecydować, czy przedmiot zawartej umowy podlega prawu autorskiemu. Natomiast z umowy powinno wynikać, czy jej przedmiotem jest korzystanie z praw autorskich. W tym przypadku można zastosować koszty uzyskania przychodów w wysokości 50%.
Przykład
Podatnik zawarł umowę o dzieło, na podstawie której zlecił przeprowadzenie szkolenia osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.
Osoba ta stworzyła materiał szkoleniowy na określony w umowie temat (w formie tekstowej i elektronicznej) oraz zobowiązała się do prezentacji materiału w trakcie szkolenia. Twórca przekazał również prawa autorskie do przygotowanych materiałów, w wyniku czego podatnik otrzymał prawo do powielania przygotowanych materiałów szkoleniowych, obrotu nimi, prawo ich rozpowszechniania i prezentacji w Internecie.
W tym przypadku doszło do rozporządzenia prawem autorskim, w związku z czym można zastosować koszty uzyskania przychodów w wysokości 50%.
W odniesieniu do zwrotu kosztów przejazdu przypomnijmy, że wolne od podatku dochodowego są diety i inne należności za czas podróży osoby niebędącej pracownikiem – do wysokości diet pracowników państwowej lub samorządowej jednostki sfery budżetowej (art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b) updof). Zwolnienie to można zastosować, gdy otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów i poniesiono je w celu osiągnięcia przychodów (art. 21 ust. 13 pkt 1 ustawy).
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Zwolnienie dotyczy osób niebędących pracownikami, może więc odnosić się również do kosztów przejazdu zwracanych osobie „zatrudnionej” na podstawie umowy o dzieło, jeśli wydatków tych nie zaliczono do kosztów podatkowych, zmniejszając tym samym dochód do opodatkowania.
Podstawą rozliczeń w omawianym przypadku będzie zawarta umowa o dzieło, której przedmiotem jest organizacja i przeprowadzenie szkolenia. W związku z tym powinna być w niej określona również należność z tytułu podróży odbytej w ramach wykonania umowy, a także zwrot innych kosztów, np. noclegów.
• art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b), ust. 13, art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538
• art. 1 ust. 1, art. 8 ust. 1 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 904; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1365
Sławomir Liżewski
konsultant podatkowy