Zakupiony przez nas towar sprzedaliśmy zagranicznemu kontrahentowi. Niestety, mimo wezwań do zapłaty, do 31 grudnia 2005 r. faktura nie została uregulowana. Kontrahent nie potwierdził również salda. Dlatego dokonaliśmy odpisu aktualizującego należności w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. Jak należy zaewidencjonować różnice kursowe powstałe przy tej transakcji?
RADA
Na dzień bilansowy należności wyceniamy po średnim kursie NBP. Powstałe niezrealizowane ujemne różnice kursowe obciążają pozostałe koszty operacyjne przy jednoczesnym zmniejszeniu stanu rozrachunków. Natomiast niezrealizowane dodatnie różnice kursowe zwiększają pozostałe przychody operacyjne i stan rozrachunków. Jeżeli zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości jednostka dokonała odpisów aktualizujących wartość tych należności, odpisy te muszą obejmować również związane z nimi różnice kursowe.
UZASADNIENIE
Transakcje zawierane z kontrahentami zagranicznymi są wyrażane w walutach obcych. Zgodnie jednak z przepisami ustawy o rachunkowości księgi rachunkowe prowadzi się w języku polskim i w walucie polskiej. Wobec tego wszystkie transakcje zagraniczne trzeba przeliczyć na złote polskie.
Główne zasady wyceny należności i zobowiązań wyrażonych w walutach obcych są następujące:
• Wyrażone w walutach obcych należności i zobowiązania ujmujemy w księgach rachunkowych po średnim kursie NBP z dnia ich przeprowadzenia, chyba że w zgłoszeniu celnym lub innym wiążącym dokumencie został ustalony inny kurs.
• W momencie zapłaty należności bądź zobowiązań zagranicznych wyceniamy je po kursie kupna lub sprzedaży walut stosowanym przez bank, z którego usług jednostka korzysta. W przypadku należności stosujemy kurs kupna banku, a w przypadku zobowiązań – kurs sprzedaży.
• W wyniku uregulowania należności lub zobowiązań zagranicznych powstają zrealizowane (ujemne lub dodatnie) różnice kursowe, które ostatecznie wpływają na wynik finansowy.
• Na dzień bilansowy należności i zobowiązania, jak również pozostałe aktywa i pasywa wyrażone w walutach obcych wyceniamy po średnim kursie NBP ustalonym dla danej waluty. Mówimy wówczas o niezrealizowanych różnicach kursowych. Niezrealizowane różnice kursowe można:
– wyksięgować w pierwszym dniu nowego roku i w ten sposób wykazać w księgach wartość historyczną należności i zobowiązań, lub
– pozostawić w nowym roku (nie wyksięgowywać), natomiast w chwili zapłaty ustalić in plus bądź in minus dodatkowe różnice,
– wyksięgować w momencie uregulowania rozrachunków i w tym samym momencie rozliczyć różnice kursowe zrealizowane według ogólnych zasad.
Przykład
1. Jednostka zakupiła towar w celu dalszej odsprzedaży (dla uproszczenia pomijamy VAT):
Koszt zakupu towaru 5000 szt. × 2,60 zł = 13 000 zł
Wn konto 300 „Rozliczenie zakupu” 13 000
Ma konto 201 „Rozrachunki z dostawcami krajowymi” 13 000
2. Do ceny zakupu towaru doliczono koszty transportu 1000 zł i inne koszty dotyczące zakupu towarów 3200 zł:
Wn konto 300 „Rozliczenie zakupu” 4200
Ma konto 201 „Rozrachunki z dostawcami krajowymi” 4200
3. Na podstawie dokumentu PZ przyjęto towar do magazynu:
Wn konto 330 „Towary” 17 200
Ma konto 300 „Rozliczenie zakupu” 17 200
4. Nastąpiła częściowa sprzedaż towaru kontrahentowi zagranicznemu (z 5000 szt. sprzedano 2500 szt.):
wartość faktury wynosi 2500 euro,
średni kurs NBP z dnia sprzedaży 1 euro = 4,20 zł
(2500 euro × 4,20 zł = 10 500 zł)
Wn konto 202 „Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi” 10 500
Ma konto 730 „Sprzedaż towarów” 10 500
5. Zaksięgowanie kosztu własnego sprzedanych towarów:
2500 szt. × 3,44 zł = 8600 zł
Wn konto 731 „Koszt własny” 8600
Ma konto 330 „Towary” 8600
6. Wpłynęła zapłata od odbiorcy zagranicznego w wysokości 2100 euro (zakładamy, że jednostka posiada rachunek bankowy w euro):
a) kurs kupna banku 1 euro = 4,40 zł
2100 euro × 4,40 zł = 9240 zł – wpływ na konto
Wn konto 130 „Rachunek bankowy – walutowy” 9240
Ma konto 202 „Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi” 9240
b) wycena z dnia sprzedaży według kursu historycznego:
2100 euro × 4,20 zł = 8820 zł
Na transakcji powstały dodatnie zrealizowane różnice kursowe w wysokości 420 zł
Wn konto 202 „Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi” 420
Ma konto 750 „Przychody finansowe – różnice kursowe” 420
7. Na koniec roku obrotowego pozostała nieuregulowana część należności w kwocie 400 euro × 4,20 zł = 1680 zł według kursu historycznego
Kontrahent nie odpowiada na wezwania do zapłaty, dokonano zatem odpisu aktualizującego od całości należności i zaliczono go w pozostałe koszty operacyjne:
Wn konto 761 „Pozostałe koszty operacyjne” 1680
Ma konto 280 „Odpisy aktualizujące rozrachunki” 1680
8. Wycena należności na 31.12.2005 r.:
średni kurs NBP 1 euro = 4,65 zł
400 euro × 4,20 zł = 1680 zł według kursu historycznego
400 euro × 4,65 zł = 1860 zł według kursu średniego NBP na dzień bilansowy
a) Aktualizacja wyceny należności:
Wn konto 202 „Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi” 180
Ma konto 750 „Pozostałe przychody operacyjne” 180
b) Korekta odpisów aktualizujących:
Wn konto 761 „Pozostałe koszty operacyjne” 180
Ma konto 280 „Odpisy aktualizujące” 180
9. Wycena na dzień 31.12.2005 r. środków zgromadzonych na rachunku bankowym walutowym:
2100 euro × 4,40 zł = 9240 zł według kursu historycznego
2100 euro × 4,65 zł = 9765 zł według kursu średniego NBP
Powstały dodatnie różnice kursowe w wysokości 525 zł:
Wn konto 130 „Rachunek bankowy – walutowy” 525
Ma konto 750 „Przychody finansowe różnice kursowe” 525
W przypadku gdy jednostka nie posiada rachunku bankowego w walutach obcych, wycena środków pieniężnych nastąpi w dniu zapłaty według kursu kupna banku.
Ustalenie wyniku finansowego uzyskanego na przedstawionych operacjach
Przychody
Przychody ze sprzedaży 10 500
Zrealizowane różnice kursowe 420
Niezrealizowane różnice kursowe 525
Pozostałe przychody 180
Koszty
Koszt własny 8600
Pozostałe koszty 1680
Pozostałe koszty 180
Wynik finansowy
11 625 (przychody) – 10 460 (koszty) = 1165
Wioletta Chaczykowska
księgowa, licencja MF
• art. 30, art. 35b ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252