Skierowaliśmy sprawę do sądu o zaległe należności. W trakcie sporu została podpisana ugoda. Dłużnik zobowiązał się do zapłaty 70% należnej kwoty. Jak należy zaksięgować tę ugodę i pozostałą niezapłaconą część?
RADA
Odpisanie należności należy zaksięgować w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. Koszty te można uznać za koszty uzyskania przychodów, jeżeli tylko nie są wskazane w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
W przypadku gdy wierzytelności odpisane jako nieściągalne stanowią koszty uzyskania przychodów, podatnik może skorygować podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju po spełnieniu warunków wymienionych w art. 89a ust. 2–7 ustawy o VAT.
UZASADNIENIE
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości do pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych zalicza się między innymi koszty i przychody związane z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem należności i zobowiązań o charakterze publicznoprawnym nieobciążających kosztów.
Przykład
Należności z tytułu dostaw towarów od odbiorcy X wynoszą: 128 600
W związku z brakiem zapłaty należności skierowano pozew do sądu. W trakcie sporu została podpisana ugoda. Dłużnik zobowiązał się do zapłaty 70% należnej kwoty, tj.: 90 020
Kwota należności, którą należy odpisać (128 600 zł – 90 020 zł) wynosi: 38 580
Ewidencja w księgach rachunkowych:
1. Odpisanie części należności odbiorcy X
Wn konto 762 „Pozostałe koszty operacyjne” 38 580
Ma konto 202 „Rozrachunki z odbiorcami” 38 580
2. Zapłata przelewem pozostałej części należności przez odbiorcę X
Wn konto 131 „Rachunek bieżący” 90 020
Ma konto 202 „Rozrachunki z odbiorcami” 90 020
Odpisane w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych należności można uznać za koszty uzyskania przychodów. Należy jednak pamiętać, że:
• nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione,
• nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio zostały zarachowane jako przychody związane z działalnością gospodarczą i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2 updop.
W przypadku gdy wierzytelności odpisane jako nieściągalne stanowią koszty uzyskania przychodów, podatnik może skorygować podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju po spełnieniu warunków wymienionych w art. 89a ust. 2–7 ustawy o VAT.
Korektę podatku (dotyczącą kwoty podatku przypadającej na część wierzytelności odpisanej jako nieściągalna) przeprowadza się w przypadku, gdy spełnione są warunki z art. 89a ust. 2 ustawy o VAT. Korekta podatku należnego może być dokonana w rozliczeniu za okres rozliczeniowy następujący po miesiącu, w którym dłużnik otrzymał zawiadomienie od wierzyciela o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnych.
W przypadku gdy po dokonaniu korekty podatku należnego od towarów i usług należność została uregulowana w jakiejkolwiek formie, podatnik dokonujący korekty jest obowiązany zwiększyć podatek należny w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana. W przypadku częściowego uregulowania należności podatek należny zwiększa się w odniesieniu do tej części.
UWAGA!
Podatnik jest obowiązany wraz z deklaracją podatkową, w której dokonuje korekty podatku należnego, zawiadomić o korekcie właściwy dla siebie urząd skarbowy wraz z podaniem kwot korekty podatku należnego.
W ciągu 7 dni od dnia dokonania korekty podatku należnego podatnik jest obowiązany również zawiadomić dłużnika o tej czynności. Kopia zawiadomienia jest przesyłana do właściwego dla podatnika urzędu skarbowego.
Przepisów dotyczących korekty podatku należnego od wierzytelności odpisanych jako nieściągalne nie stosuje się, jeżeli między kontrahentami lub osobami pełniącymi u kontrahentów funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne zachodzą powiązania o charakterze rodzinnym, kapitałowym, majątkowym lub wynikające ze stosunku pracy. Związek ten istnieje także, gdy którakolwiek z wymienionych osób łączy funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne u kontrahentów. Przez powiązania kapitałowe rozumie się sytuacje, w której jedna z osób lub jeden z kontrahentów posiada prawo głosu wynoszące co najmniej 5% wszystkich praw głosu lub dysponuje bezpośrednio lub pośrednio takim prawem.
Marianna Sobolewska
biegły rewident, właścicielka Zakładu Usług Rachunkowych „Buchalter” w Augustowie
• art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252
• art. 89a, art. 89b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1484
• art. 16 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538