Firma podpisała umowę o współpracy z przedstawicielem handlowym, na mocy której ów przedstawiciel będzie użytkował jej samochód służbowy. Faktury za paliwo będą wystawiane na spółkę, a następnie refakturowane na firmę przedstawiciela handlowego. Czy wystawiając fakturę za paliwo do samochodu osobowego, należy naliczyć VAT od wartości netto czy brutto?
RADA
W tym stanie faktycznym nie możemy mówić o refakturowaniu, ponieważ nie mamy do czynienia z usługą. Jest to odsprzedaż towaru i strony mogą dowolnie kształtować swoją sytuację. Mogą wobec tego naliczyć podatek VAT do wartości netto, brutto lub np. netto plus marża.
UZASADNIENIE
Zagadnienie refakturowania nie zostało uregulowane przez polskiego ustawodawcę w żadnym z dotąd obowiązujących przepisów w zakresie VAT. W tej materii podatnik musi bazować na przyjętej praktyce i orzecznictwie. Należy również odwołać się do zapisu zawartego w art. 6.4 VI Dyrektywy. Przepisy unijne określają, że jeśli podatnik, działając we własnym imieniu, lecz na rachunek innej osoby, bierze udział w świadczeniu usług, uznaje się, że podatnik ten nabył i wykonał te usługi.
Mimo że większość orzecznictwa powstała pod rządami „starej ustawy”, to nadal orzecznictwo to zachowuje swą aktualność i dopuszcza sytuację, w której koszty niektórych usług mogą być w ramach zawartych umów przenoszone na faktycznego ich odbiorcę poprzez wystawianie tzw. refaktur. Celem refakturowania jest przeniesienie kosztów przez podmiot refakturujący na podmiot, który z danych usług faktycznie korzystał, pomimo że podmiot refakturujący w istocie danej usługi nie świadczy. W orzecznictwie wykształcił się pogląd, że aby dokonać refakturowania, należy spełnić następujące warunki:
• strony łączy umowa o charakterze zasadniczym, zaś refakturowanie jest jedynie sprzedażą uboczną służącą realizacji zawartej umowy,
• odbiorca refaktury jest równocześnie odbiorcą refakturowanych usług,
• pomiędzy odbiorcą i wystawcą refaktury istnieje umowa, z której wynika, że taka usługa jest przedmiotem świadczenia i odrębnego fakturowania,
• cena netto wynikająca z faktury faktycznego usługodawcy pozostaje niezmienna,
• nie zostaje doliczona jakakolwiek marża,
• nie dochodzi do zmiany charakteru (symbol PKWiU) „odsprzedawanej” usługi,
• nie ulega zmianie stawka podatku od towarów i usług.
Jeżeli podatnik spełni wszystkie wskazane wyżej warunki, dana usługa (ale nie towar) może być przedmiotem odsprzedaży w drodze refakturowania. W takiej sytuacji podatnik winien wystawić fakturę VAT, wykazując w niej wartość netto, stawkę podatku VAT i kwotę podatku VAT w wielkości odpowiadającej wartości zakupu przypadającej na jednostkę rozliczenia. Gdyby podatnik przy refakturowaniu doliczył podatek VAT do wartości brutto, złamałby jedną z podstawowych zasad w podatku VAT – zasadę neutralności opodatkowania. A to mogłoby stanowić zarzut podniesiony przez organy kontroli podatkowej. Ciężar podatku od towarów i usług obciąża w ostatecznym rozrachunku konsumenta. To oznacza, że jest on płacony przez nabywcę towaru lub usługi.
W analizowanej sytuacji mamy jednak do czynienia z odsprzedażą paliwa – a zatem nie usługi, lecz towaru. Nie można więc, w świetle przytoczonych wyżej warunków refakturowania, mówić właśnie o refakturowaniu, tyko o odsprzedaży towaru. W takim przypadku podatnicy nie są zobowiązani do przestrzegania zasady niedoliczania marży i mogą swobodnie kształtować warunki transakcji. Jeżeli spółka ma prawo do odliczania VAT wykazanego w fakturach za paliwo (samochód jest w świetle przepisów ustawy o VAT samochodem ciężarowym), może w fakturach sprzedaży naliczać VAT od ceny netto paliwa. VAT będzie dla niej wówczas neutralny (naliczony i należny w tej samej wysokości). Jeżeli spółka nie ma prawa do odliczenia VAT, sprzedaż paliwa w cenie „netto + VAT” oznaczać będzie przejęcie przez spółkę części kosztów na siebie.
Paweł Dymlang
konsultant podatkowy w Spółce Doradztwa Podatkowego CEiD