W deklaracji podatkowej VAT-7 występuje konieczność zaokrąglania kwot do pełnych złotych, natomiast w prowadzonych rejestrach podatku VAT kwoty są wykazywane łącznie z groszami. Jak należy zaewidencjonować w księgach rachunkowych pominięte końcówki groszy? Na kontach związanych z ewidencjonowaniem podatku VAT oraz w rejestrach VAT grosze te są wykazywane. Czy księgowanie samej deklaracji odbywa się już przy zastosowaniu zaokrągleń?
RADA
Sporządzając deklarację podatku od towarów i usług końcówki groszy należy odpowiednio zaokrąglić – w górę lub w dół. Końcówki wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, natomiast wynoszące 50 i więcej groszy zaokrągla do najbliższej liczby całkowitej w górę. Różnice wynikające z zaokrągleń dotyczące podatku VAT należnego ze sprzedaży powinny wpływać na pozostałe przychody operacyjne (na zwiększenie lub zmniejszenie). Natomiast różnice wynikające z zaokrągleń dotyczące podatku VAT naliczonego powinny wpływać na pozostałe koszty operacyjne (na zwiększenie lub zmniejszenie).
UZASADNIENIE
Ewidencjonując faktury VAT zakupów oraz faktury VAT sprzedaży, a także inne dokumenty, stanowiące podstawę do ustalania kwoty VAT naliczonego oraz należnego (między innymi faktury wewnętrzne, bilety komunikacji kolejowej i innej, dowody opłat za przejazd autostradami), jednostka jest zobowiązana do ujęcia operacji gospodarczych w księgach rachunkowych zgodnie ze stanem rzeczywistym. Dlatego na kontach księgi głównej, kontach ksiąg pomocniczych oraz w dzienniku zapisów należy ująć kwoty wynikające z wymienionych dokumentów bez dokonywania jakichkolwiek zaokrągleń.
Kwoty VAT zawarte na fakturach zaokrągla się do pełnych groszy, przy czym końcówki poniżej 0,5 grosza pomija się, a końcówki 0,5 grosza i wyższe zaokrągla się do 1 grosza. Sporządzając deklarację podatku od towarów i usług VAT-7 podatnik jest zobowiązany do zaokrąglenia VAT należnego wykazanego w poszczególnych pozycjach deklaracji oraz podatku VAT naliczonego do pełnych złotówek w górę lub w dół. Końcówki mniejsze niż 50 groszy zaokrągla się w dół, a wynoszące 50 i więcej groszy zaokrągla się w górę – do pełnej złotówki.
Dokonując przeksięgowania kwot wynikających z deklaracji rozliczeniowej podatku od towarów i usług, na kontach służących do ewidencji VAT naliczonego oraz VAT należnego (albo też na koncie służącym do rozliczenia deklaracji z tytułu podatku VAT – w zależności od rozwiązania ewidencyjnego przyjętego przez jednostkę) możemy pozostawić kwoty w groszach, które nie zostały rozliczone ze względu na dokonanie opisanych wcześniej zaokrągleń.
UWAGA!
Obowiązek dokonywania zaokrągleń do pełnych złotych dotyczy również podstawy opodatkowania – wykazywanej w poszczególnych pozycjach deklaracji VAT-7, a będącej podstawą obliczenia poszczególnych kwot VAT.
Kwoty wartości netto nie podlegają księgowaniu w procesie ustalania VAT stanowiącego należność lub zobowiązanie podatkowe. Oznacza to, że procedura zaokrąglania w tym przypadku nie wpływa na niezgodność sald poszczególnych kwot.
Niewątpliwie jednak pozostałe na kontach kwoty należy odpowiednio rozliczyć. Zgodnie z ustawą o rachunkowości za pozostałe koszty i przychody operacyjne uważa się koszty i przychody związane pośrednio z prowadzoną działalnością operacyjną jednostki. Dlatego kwoty (w groszach) VAT należnego nieujęte w deklaracji rozliczeniowej podatku od towarów i usług powinny wpływać na pozostałe przychody operacyjne. Natomiast kwoty wynikające z rozliczenia VAT naliczonego – na pozostałe koszty operacyjne.
Należy zwrócić uwagę, że do końca 2005 r. końcówki wyrażone w groszach pomijało się w procesie ustalania zobowiązania podatkowego (lub należności) z tytułu podatku od towarów i usług. Pominięte wartości w przypadku VAT należnego (grosze) zawsze wpływały na zwiększenie pozostałych przychodów operacyjnych, a dotyczące VAT naliczonego zawsze zwiększały pozostałe koszty operacyjne.
Począwszy od 2006 r. kwoty te zaokrągla się, a nie pomija, dlatego może wystąpić sytuacja, że w ewidencji księgowej wykazano niższą kwotę VAT należnego (o grosze) niż w deklaracji VAT albo też niższą kwotę VAT naliczonego (również o grosze) niż w deklaracji rozliczeniowej VAT.
UWAGA!
VAT należny wynika z ewidencji przychodów, a naliczony – z ewidencji kosztów (bieżących lub przyszłych).
W celu zachowania zasady współmierności korekty wynikające z zaokrągleń powinny zatem wpływać odpowiednio na zmniejszenie pozostałych przychodów operacyjnych, w przypadku gdy w deklaracji VAT wykazano podatek należny w wyższej kwocie niż w ewidencji księgowej. Jeśli w deklaracji VAT wykazano VAT naliczony w wyższej wysokości niż w ewidencji księgowej, zmniejsza to jednocześnie pozostałe koszty operacyjne.
W zaprezentowanych przykładach na kontach VAT naliczonego oraz należnego wykazano kwoty podatku wynikające z prowadzonej ewidencji i rejestrów VAT, które oznaczone zostały jako operacja nr X.
Przykład 1
Operacje gospodarcze:
Rozliczenie deklaracji VAT – na podstawie PK:
1. Przeksięgowanie VAT należnego stanowiącego zobowiązanie podatkowe
2. Przeksięgowanie VAT naliczonego stanowiącego należność podatkową
3. Przeksięgowanie pominiętych groszy dotyczących VAT należnego
4. Przeksięgowanie pominiętych groszy dotyczących VAT naliczonego
Przykład 2
(Treść operacji jak w przykładzie 1)
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.Przedstawione rozwiązanie na pewno nie jest jedynym możliwym, ale odpowiada wymogom ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którą nie uznaje się za przychody VAT należnego, a za koszty uzyskania przychodu – VAT naliczonego. Co prawda wartości tych podatków zostają ustalone na fakturach VAT, ale ostateczne kwoty podatku ustala się w deklaracji VAT-7 – a te zazwyczaj różnią się nieznacznie.
Aleksandra Szewieczek
specjalista w zakresie rachunkowości
• art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252
• art. 119 ustawy z 29 sierpnia 2005 r. – Ordynacja podatkowa – j.t. Dz.U. Nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. 2005 r. Nr 143, poz. 1199
• art. 12 ust. 4 pkt 16, art. 16 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538