W wynajmowanym budynku spółka akcyjna przeprowadziła prace modernizacyjne i adaptacyjne. Poniesione z tego tytułu wydatki zostały zakwalifikowane do inwestycji w obcym środku trwałym. Obecnie spółka wypowiedziała umowę najmu. Od wynajmującego ma otrzymać częściowy zwrot poniesionych kosztów modernizacji i adaptacji. Czy niezamortyzowaną wartość inwestycji w obcym środku trwałym spółka może jednorazowo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów?
RADA
Niestety, niezamortyzowana wartość inwestycji w obcym środku trwałym, której to inwestycji podatnik już nie użytkuje wskutek zakończenia stosunku najmu, nie może zostać zaliczona do kosztów podatkowych. Brak wykorzystywania tej inwestycji w działalności gospodarczej po rozwiązaniu umowy najmu wyklucza związek niezamortyzowanych wydatków na tę inwestycję z przychodami spółki. Tym samym nie jest realizowana ogólna zasada zaliczania wydatków do kosztów podatkowych.
UZASADNIENIE
Jeżeli najemca ulepszył rzecz najętą, wynajmujący, w braku odmiennej umowy, może według swego wyboru albo zatrzymać ulepszenia za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości w chwili zwrotu, albo żądać przywrócenia stanu poprzedniego (art. 676 Kodeksu cywilnego). Jak wynika z doktryny i orzecznictwa, chodzi tu o wszelkie nakłady, a więc nie tylko o wartość zatrzymanych przez wynajmującego ulepszeń rzeczy, ale również o dokonane przez najemcę na rachunek wynajmującego naprawy konieczne, o których mowa w art. 663 k.c.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
W świetle podatku dochodowego nakłady poniesione na cudzy środek trwały są tzw. inwestycją w obcym środku trwałym. Jeżeli więc podatnik wykorzystuje najmowaną nieruchomość do własnej działalności gospodarczej i w celu osiągnięcia przychodów, wówczas nie może poniesionych na ten cel wydatków zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów, lecz jedynie w formie odpisów amortyzacyjnych.
Artykuł 16a ust. 2 pkt 1 updop stanowi, że amortyzacji podlegają również, z zastrzeżeniem art. 16c, niezależnie od przewidywanego okresu używania, przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych. Natomiast zgodnie z art. 16g ust. 7 updop wartość początkową inwestycji w obcych środkach trwałych oraz budynków i budowli wybudowanych na obcym gruncie ustala się, stosując odpowiednio ust. 3–5 tego przepisu.
(-)
Jeżeli dokonana przez najemcę inwestycja w obcym środku trwałym nie została w całości zamortyzowana przed zakończeniem stosunku najmu, to niezamortyzowana wartość tej inwestycji nie może, niestety, zostać zaliczona do kosztów podatkowych. Inwestycja ta po zakończeniu umowy najmu nie jest bowiem przez byłego najemcę wykorzystywana w prowadzonej działalności.
Jeżeli dokonana przez najemcę inwestycja w obcym środku trwałym nie została w całości zamortyzowana przed zakończeniem stosunku najmu, to niezamortyzowana wartość tej inwestycji nie może, niestety, zostać zaliczona do kosztów podatkowych. Inwestycja ta po zakończeniu umowy najmu nie jest bowiem przez byłego najemcę wykorzystywana w prowadzonej działalności.
Z chwilą zakończenia najmu naruszony zostaje zasadniczy związek przyczynowo-skutkowy przedmiotowej inwestycji z przychodami byłego najemcy, o którym mowa w art. 15 ust. 1 updop. Od zakończenia najmu inwestycja nie jest wykorzystywana przez podatnika, który poniósł na nią wydatki, i odtąd nie będzie miała wpływu na generowanie przez podatnika przychodów.
Ponadto zauważyć trzeba, że warunkiem zaliczania do kosztów podatkowych amortyzacji inwestycji w obcym środku trwałym jest przyjęcie tej inwestycji do używania (art. 16a ust. 2 pkt 1). Brak używania wyklucza więc amortyzację, co jest spójne z ogólną zasadą kwalifikowania kosztów.
Natomiast nie mogą być w tym wypadku podstawą prawną przepisy art. 16 ust. 1 pkt 6 updop i art. 16c pkt 5 updop. Nie dochodzi bowiem do likwidacji środka trwałego w wyniku zmiany rodzaju działalności ani do zaprzestania prowadzenia działalności, w której wykorzystywana była inwestycja.
(+)
Poniesione, a nie zamortyzowane koszty inwestycji może spółce zrekompensować jedynie wynajmujący, jeśli zwróci wartość otrzymanych ulepszeń. W takim przypadku zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 6a updop kwota otrzymanego zwrotu, w części nieprzekraczającej wartości niezamortyzowanej części inwestycji, nie stanowi przychodu podatkowego.
Poniesione, a nie zamortyzowane koszty inwestycji może spółce zrekompensować jedynie wynajmujący, jeśli zwróci wartość otrzymanych ulepszeń. W takim przypadku zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 6a updop kwota otrzymanego zwrotu, w części nieprzekraczającej wartości niezamortyzowanej części inwestycji, nie stanowi przychodu podatkowego.
• art. 12 ust. 4 pkt 6a, art. 15 ust. 1, art. 16a ust. 2 pkt 1, art. 16g ust. 7 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538
Paweł Huczko
konsultant podatkowy