Jak amortyzować środek trwały wykorzystywany sezonowo? Czy amortyzacja w takim przypadku trwa tylko przez okres rzeczywistego wykorzystywania środka trwałego (np. 4 miesiące w roku)?
RADA
Nie, są dwie metody amortyzacji środków trwałych wykorzystywanych sezonowo. Pierwsza polega na odpisaniu rocznej wartości odpisu amortyzacyjnego w okresie, kiedy był on rzeczywiście przydatny przedsiębiorcy. Druga metoda wydłuża okres amortyzacji poza okres wykorzystywania środka trwałego – amortyzacja trwa 12 miesięcy w trakcie roku. Okres 12 miesięcy amortyzacji obowiązuje nawet, jeżeli sezon dla danego środka trwałego trwa 4 miesiące.
UZASADNIENIE
Przedsiębiorca nie musi wykorzystywać przez cały rok środka trwałego, aby mieć prawo do dokonywania od niego odpisów amortyzacyjnych. Jest dopuszczalne amortyzowanie środków trwałych przez przedsiębiorcę, gdy w pewnym okresie nie prowadzi on faktycznie działalności. Warunkiem jest, aby przedsiębiorca nie zaprzestał wykonywania działalności. Możliwość ta nie dotyczy nieprowadzących działalności w wyniku upadłości obejmującej likwidację majątku (art. 22f ust. 1 updof). Szczególną przyczyną okresowego wykorzystania środka trwałego jest sezonowość. Polega ona z reguły na tym, że z przyczyn obiektywnych i niezależnych od przedsiębiorcy środek trwały może służyć do osiągania przychodów tylko przez pewien okres.
Sezon może być zależny od pogody, zwyczajów potencjalnych klientów, cykliczności takich imprez, jak targi czy koncerty.
Sytuacja pierwsza – sezonowe wykorzystanie środka trwałego przez część roku
W tym przypadku wysokość odpisu miesięcznego ustala się przez podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez liczbę miesięcy w sezonie albo przez 12 miesięcy w roku.
PRZYKŁAD
Pizzeria wykorzystuje motocykle do rozwożenia pizzy przez 8 miesięcy w roku (poza okresem zimowym). Roczna wartość odpisu amortyzacyjnego dla jednego motocykla (z uwzględnieniem oprzyrządowania utrzymującego temperaturę przewożonych produktów) wynosi 1500 zł. Pizzeria może amortyzować motocykle przez 8 miesięcy, kiedy są one wykorzystywane w prowadzeniu działalności gospodarczej. Odpis amortyzacyjny wyniósłby wtedy miesięcznie 187,5 zł. Ponieważ jednak zdarzają się łagodne zimy, które pozwalają na eksploatację motocykli, pizzeria ma możliwość amortyzacji trwającej 12 miesięcy – w tym wariancie miesięczny odpis amortyzacyjny to 125 zł. Wybór metody zależy od przedsiębiorcy.
Dopuszczalne jest sezonowe wykorzystywanie środka trwałego nawet przez okres jednego miesiąca lub okres krótszy. Jest to możliwe wtedy, gdy sezon w odniesieniu do danego środka trwałego (lub wartości niematerialnych i prawnych) trwa przez miesiąc lub krócej.
PRZYKŁAD
Marek L. prowadzi agencję zajmującą się organizacją koncertów i imprez plenerowych. Jednym z jego klientów jest gmina F. Marek L. podpisał z nią 8-letnią umowę na organizację obchodów rocznicy powstania miasta F. Koncert plenerowy z tej okazji odbywa się w terenie, który wymagał zaprojektowania sceny w kształcie kropli. Scena jest amortyzowana w firmie Marka L. Ponieważ jest wykorzystywana raz do roku tylko i wyłącznie przy okazji kwietniowych koncertów w mieście F., Marek L. zakwalifikował ją jako środek trwały wykorzystywany sezonowo. Dlatego dokonał w kwietniu 2006 r. jednorazowego obciążenia kosztów podatkowych odpisem amortyzacyjnym w kwocie 2100 zł (kwota rocznej amortyzacji). Gdyby scena była wykorzystywana przez cały rok, odpis amortyzacyjny za kwiecień 2006 r. wyniósłby 175 zł (2100 zł/12 miesięcy).
Stosując identyczne metody amortyzacji przedsiębiorca amortyzujący środek trwały okresowo oraz przedsiębiorca amortyzujący identyczny środek trwały przez cały rok – poniosą takie same koszty na koniec roku. Taką interpretację przepisów potwierdzają urzędy skarbowe. Przykładowo, 20 listopada 2003 r. odpowiedział podatnikowi Naczelnik Urzędu Skarbowego Poznań Nowe Miasto (sygn. akt D-A/423-39/03). Podatnik wystąpił o wyjaśnienie, czy możliwe jest dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych nieużywanych w pewnym okresie przez podatnika. Oto odpowiedź:
(...) podatnik używający środka trwałego sezonowo przez jeden miesiąc może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w roku podatkowym odpis amortyzacyjny w takiej samej wysokości jak podatnik używający identycznego środka trwałego nieprzerwanie przez wszystkie miesiące w roku podatkowym.
Sytuacja druga – nieplanowe niewykorzystanie środka trwałego przez część roku
Mieszczą się tu wszelkie sytuacje nieplanowane, niemające charakteru systematycznie powtarzającej się co roku przerwy w wykorzystywaniu środka trwałego w działalności gospodarczej. Przedsiębiorca ma jednak prawo dokonywać odpisów amortyzacyjnych w przypadkach okresowego zaprzestania używania niektórych środków trwałych w działalności gospodarczej, gdy wymagają tego potrzeby firmy. Nie powinien jednak traktować np. nagłego remontu jako uprawnienia do uznania remontowanego środka trwałego za sezonowo wykorzystywany.
PRZYKŁAD
Katarzyna K. prowadzi piekarnię. Firma zajmuje się również dystrybucją swoich produktów poprzez 2 centra dystrybucyjne. Przez 5 tygodni 2006 r. maszyna do paczkowania chleba słonecznikowego była przenoszona z jednego centrum do drugiego. Piekarnia w okresie przerwy w pracy maszyny kontynuowała jej amortyzację według dotychczasowych zasad, nie traktując jej jako środek trwały wykorzystywany okresowo.
• art. 22h ust. 1 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 46, poz. 328
Piotr Domański
konsultant dużej spółki akcyjnej