Prowadzę własną firmę, stosunkowo niedawno była u mnie prowadzona kontrola podatkowa, która zakończyła się wydaniem ostatecznej decyzji. Teraz znowu przyszedł do mnie kontroler z upoważnieniem do ponownej kontroli. Nie wiem, jaka jest podstawa takiego działania, przecież przepisy zakazują ponownego jej wszczęcia. Czy mogę żądać przerwania tej kontroli?
ODPOWIEDŹ
Nie. Podatnik nie ma żadnego wpływu na to, czy i kiedy zostanie u niego przeprowadzona kontrola podatkowa, nie może on żądać przerwania kontroli ani odsunąć jej w czasie.
Wyjaśnienie
Przepisy przewidują, że podatnik może być poddany kontroli podatkowej. Podstawowym jej celem jest ustalenie, czy kontrolowani (tj. podatnicy, płatnicy, inkasenci oraz ich następcy prawni) wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Przedsiębiorca, wobec którego zostanie podjęta taka kontrola, generalnie nie ma możliwości protestu. Co więcej, na podjęcie kontroli podatkowej kontrolowanemu nie przysługują żadne środki prawne: nie może on złożyć odwołania czy zażalenia na decyzję w tej sprawie. Postępowanie kontrolne kończy się decyzją ostateczną organu podatkowego. Podatnik może więc przypuszczać, że nie będzie znowu poddawany kontroli, tym bardziej że przepisy rzeczywiście ustanawiają zakaz ponownego wszczęcia kontroli w sprawie. Ma on stanowić dla podatników gwarancję, że w sprawie zakończonej już decyzją, objętą zasadą trwałości ostatecznych decyzji w postępowaniu podatkowym, kontrola nie będzie prowadzona.
Wspomniany zakaz ponownego wszczęcia kontroli nie ma jednak charakteru bezwzględnego. I tak zakaz wszczęcia ponownej kontroli w zakresie spraw rozstrzygniętych ostateczną decyzją organu podatkowego nie będzie miał zastosowania, gdy kontrola jest niezbędna do przeprowadzenia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności, stwierdzenia wygaśnięcia, uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej lub wznowienia postępowania w sprawie zakończonej taką decyzją od wspomnianej zasady trwałości ostatecznej decyzji podatkowej. Innymi słowy ponowne wszczęcie kontroli podatkowej jest dopuszczalne w zakresie, w jakim przepisy przewidują możliwość prowadzenia postępowania w celu wzruszenia ostatecznej decyzji podatkowej. Ponowną kontrolę podatkową można więc podjąć wtedy, gdy jest ona potrzebna dla przeprowadzenia jednego z nadzwyczajnych trybów postępowania podatkowego, podejmowanych w celu wzruszenia ostatecznej decyzji podatkowej.
Względny charakter zakazu widoczny jest także w przypadkach, kiedy kontrola taka jest niezbędna dla przeprowadzenia postępowania w związku z uchyleniem lub stwierdzeniem nieważności decyzji przez sąd administracyjny. Orzeczenie sądu administracyjnego we wspomnianym zakresie daje podstawę do przeprowadzenia w tej samej sprawie kontroli podatkowej, jeśli jest ona niezbędna do ponownego przeprowadzenia postępowania podatkowego i wydania niewadliwej decyzji ostatecznej.
Warto jednak przy tym pamiętać, że wystarczającą podstawą ponownej kontroli podatkowej nie może być wyłącznie brak rzetelności czy błędy kontrolujących podczas przeprowadzanej wcześniej kontroli podatkowej albo też braki formalne pierwszego protokołu kontroli.
Podstawa prawna:
• art. 128 i art. 282a § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
Karolina Zawadzka