Nasza firma zleciła kancelarii prawnej w Niemczech wniesienie pozwu do sądu w sprawie kontrahenta, który zalega nam z zapłatą. Od kancelarii otrzymaliśmy potwierdzenie za wniesioną przez nas zaliczkę - coś w rodzaju rachunku. Czy to prawda, że to ja powinnam rozliczyć VAT od nabytej usługi prawniczej? Jeżeli tak, to czy już teraz powinnam opodatkować zapłaconą zaliczkę?
RADA
Tak, już teraz powinna Pani wystawić fakturę wewnętrzną, dokumentującą zapłaconą niemieckiemu kontrahentowi zaliczkę. Miejscem opodatkowania nabywanych przez Panią usług jest bowiem Polska.
UZASADNIENIE
W przypadku usług prawniczych przewidziano szczególny sposób ustalania miejsca ich opodatkowania. Jeżeli usługi te są świadczone dla podatników mających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, ale w kraju innym niż kraj świadczącego usługę, za miejsce świadczenia tych usług zawsze uznaje się miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, a w przypadku braku stałego miejsca prowadzenia działalności – stały adres lub miejsce zamieszkania.
W Pani przypadku mamy do czynienia z sytuacją odwrotną. To nie Pani świadczy tego typu usługi. Przytoczenie powyższej zasady ma zasadnicze znaczenie dla prawidłowego ustalenia sposobu opodatkowania nabytych przez Panią usług prawniczych. W tym miejscu kluczowe znaczenie będzie miała regulacja zawarta w art. 17 ust. 3 ustawy. Wynika z niej, że w przypadku usług, o których mowa w art. 27 ust. 3 – a więc m.in. usług prawniczych, które są świadczone przez podatników posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium kraju – podmiotami zobowiązanymi do rozliczenia podatku z tego tytułu są usługobiorcy. Warunkiem jest jednak, że powinni oni być podatnikami VAT posiadającymi siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności lub stałe miejsce zamieszkania na terytorium kraju. Sytuację taką określa się jako import usług. W Pani sytuacji oba z przytoczonych powyżej warunków zostały spełnione. Usługodawca jest podatnikiem posiadającym siedzibę poza terytorium kraju, w tym przypadku w Niemczech. Usługobiorca, czyli Pani, jest podatnikiem VAT.
Po ustaleniu, że to na Pani ciąży obowiązek rozliczenia nabytej usługi prawnej, przybliżę, w jaki sposób powinna Pani taki import usługi prawnej rozliczyć. Niezbędne w tym miejscu będzie prawidłowe określenie, kiedy powstanie obowiązek podatkowy od tej czynności.
Obowiązek podatkowy z tytułu importu usług powstaje, co do zasady, z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Jeżeli wydanie towaru lub wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą wystawienia faktury, nie później niż w 7. dniu od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. W przypadku zapłaty przez nabywcę zaliczki każda taka zapłata powoduje powstanie obowiązku podatkowego u sprzedawcy z chwilą jej otrzymania.
WAŻNE!
Każda zapłata powoduje powstanie obowiązku podatkowego u sprzedawcy z chwilą jej otrzymania.
W pytaniu nie podaje Pani, kiedy dokładnie została zapłacona zaliczka. Nie później niż 7. dnia od dnia jej zapłaty powinna była Pani wystawić fakturę wewnętrzną z naliczonym na niej podatkiem od towarów i usług.
Warto podkreślić, że naliczony przez Panią podatek należny jest jednocześnie podatkiem naliczonym podlegającym odliczeniu. Jeżeli nie wykaże Pani podatku naliczonego w deklaracji za ten sam miesiąc, w którym zostanie wykazany podatek należny, może to Pani jeszcze zrobić w deklaracji za następny miesiąc.
Podsumowując, należy stwierdzić, że z pytania nie wynika, aby w opisanym przez Panią przypadku można było mówić o stałej obsłudze prawnej Pani firmy przez niemiecką kancelarię adwokacką. Jest to z ich strony usługa jednorazowa. Dlatego też nie znajdą zastosowania przepisy dotyczące szczególnego momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku świadczenia usług stałej obsługi prawnej.
Jeżeli jednak mielibyśmy do czynienia z tym typem usług, to ponieważ obowiązek podatkowy w tym przypadku powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze, to termin rozliczenia VAT od zaliczki będzie faktycznie taki sam.
• art. 27 ust. 4 pkt 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1484
Katarzyna Owczarek
ekspert w zakresie VAT, pracownik redakcji