Czy spis z natury, np. na dzień zmiany wspólnika, wpisuje się do pkpir? Jeśli tak, to w którą rubrykę? Spis obejmuje towary handlowe.
RADA
Spis z natury (również na dzień zmiany wspólnika) podlega wpisowi do pkpir. Przepisy nie precyzują, która kolumna jest właściwa dla dokonania takiego wpisu. W związku z tym, że wartość spisu bezpośrednio oddziałuje na koszty zawarte w kolumnie 10 księgi, należy uznać, iż wpisanie wartości spisu w tej kolumnie nie powinno być kwestionowane przez organy skarbowe. Pamiętać jednak należy, aby nie sumować spisu z zakupami towarów handlowych na koniec miesiąca. Nie będzie też błędem wykazanie remanentu w jednym wersie księgi.
UZASADNIENIE
Przypomnijmy, że podatnik prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów w określonych przepisami sytuacjach jest obowiązany sporządzić spis z natury i wpisać go do księgi. Celem jest ustalenie rzeczywistego dochodu z prowadzonej działalności gospodarczej.
Terminy sporządzenia spisu z natury są wymienione w § 27 rozporządzenia w sprawie prowadzenia pkpir. Przepis ten wskazuje, że podatnik obowiązkowo sporządza spis z natury:
• na dzień rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej w trakcie roku,
• na dzień 1 stycznia każdego roku podatkowego,
• w momencie likwidacji działalności gospodarczej w trakcie roku,
• na koniec każdego roku podatkowego,
• w przypadku zmiany wspólnika,
• w przypadku zmiany proporcji udziałów wspólników,
• na wezwanie do sporządzenia spisu z natury przez naczelnika urzędu skarbowego.
Obowiązek sporządzenia spisu powstaje zatem także w przypadku zmiany wspólnika. Spis z natury na dzień zmiany wspólnika, jak każdy inny, podlega wpisowi do pkpir.
Dodajmy, że przepisy obligują podatnika do zawiadomienia właściwego naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze sporządzenia spisu z natury w terminie na siedem dni przed planowaną datą jego sporządzenia. Zawiadomienie to nie obowiązuje w trzech przypadkach: przy spisie na 1 stycznia, przy spisie na koniec roku podatkowego, przy spisie na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej.
Wartość spisu podlega wpisaniu do księgi. Nie jest określona konkretna kolumna księgi, w której należy wpisać wartość spisu z natury. W związku z tym, że wartość spisu bezpośrednio oddziałuje na koszty zawarte w kolumnie 10 księgi, czyli zakup towarów handlowych i materiałów, należy uznać, iż wpisanie wartości spisu w tej kolumnie nie powinno być kwestionowane przez organy skarbowe. Należy jednak pamiętać, aby nie sumować wartości remanentu z zapisami dokumentującymi zakup towarów handlowych i materiałów z kolumny 10 na koniec każdego miesiąca (jeśli nie wystąpi kolejny remanent do czasu remanentu na koniec roku). W takim przypadku doszłoby bowiem do zawyżenia kosztów uzyskania przychodów. Nie będzie też błędem wykazanie remanentu w jednym wersie księgi, jako np. „wartości spisu z natury na dzień zmiany wspólnika”.
W praktyce większość podatników prowadzi księgę przychodów i rozchodów w sposób komputerowy i wartość spisu wpisywana jest w konkretnie wyznaczonym w programie miejscu, które pozwala na ustalenie wysokości dochodu z uwzględnieniem remanentów na początek i koniec danego okresu.
• § 27–29 rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów – Dz.U. Nr 152, poz. 1475; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 282, poz. 2807
• art. 24 ust. 2–3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 107, poz. 723
Katarzyna Okuniewska
księgowa z wieloletnią praktyką, ekonomista