Zakupiliśmy na licytacji komorniczej samochód ciężarowy (powyżej 3,5 tony). Ponieważ podmiot licytowany był podatnikiem VAT, komornik wystawił w jego imieniu fakturę VAT. Czy przysługuje nam prawo do odliczenia VAT z takiej faktury, gdy dokonane zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych?
RADA
Tak, przysługuje Wam prawo do odliczenia VAT z faktury wystawionej przez komornika.
Na początku należy odpowiedzieć na pytanie, kiedy nie możemy odliczyć VAT z faktury. W art. 88 ustawy zostały wymienione przypadki, gdy prawo do odliczenia nie przysługuje. Ma to miejsce, gdy sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi, wystawionymi przez podmiot nieistniejący lub nieuprawniony do wystawiania faktur lub faktur korygujących. Dlatego prawo do odliczenia VAT jest uzależnione od tego, czy komornik jest uprawniony do wystawiania faktur VAT.
Na podstawie art. 18 ustawy komornicy sądowi, wykonujący czynności egzekucyjne, w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od towarów i usług od dostawy dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów. Taka sytuacja ma miejsce zarówno w przypadku, gdy przedmiotem dostawy są rzeczy ruchome, jak i wtedy, gdy są nim nieruchomości.
Potwierdziło to również Ministerstwo Finansów. W piśmie z 1 marca 2006 r., nr PP5-0331--04/MZ/2006/PP-249, czytamy: „Literalne brzmienie art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług wskazuje, iż komornik sądowy jest płatnikiem podatku od dostawy dokonanej w wyniku prowadzenia określonego rodzaju egzekucji, ilekroć podejmuje on czynności egzekucyjne. Przy czym w tym przepisie brak jest jednoznacznego wymogu, aby komornik, jako przyszły płatnik, dokonywał – w trakcie prowadzenia określonego rodzaju egzekucji – czynności, której bezpośrednim skutkiem jest przeniesienie prawa własności określonego towaru. Tak wiec warunek z art. 18 ww. ustawy do uznania komornika za płatnika podatku od dostawy dokonanej w wyniku prowadzenia określonego rodzaju egzekucji zostanie spełniony również, gdy w trakcie prowadzenia egzekucji będzie on dokonywał tylko niektórych czynności egzekucyjnych, tak jak ma to miejsce w przypadku egzekucji z nieruchomości. Podsumowując powyższe, należy jednoznacznie stwierdzić, że w przypadku sprzedaży egzekucyjnej nieruchomości płatnikiem podatku od towarów i usług jest komornik sądowy”.
Jednocześnie, na podstawie § 24 rozporządzenia w sprawie faktur, podatnik został upoważniony, w przypadku sprzedaży towarów, do wystawienia w imieniu dłużnika i na jego rachunek faktury potwierdzającej dokonanie sprzedaży tych towarów. Kopię takiej faktury otrzymuje dłużnik. Fakturę należy wystawić, jeżeli na dłużniku spoczywa obowiązek rozliczenia VAT z tytułu tej transakcji.
Przykład
Komornik sprzedał w czasie licytacji sprzęt biurowy w imieniu dłużnika, który był zwolniony z VAT. Ponieważ nie spoczywał na dłużniku obowiązek rozliczenia VAT, komornik nie będzie wystawiał faktury.
Komornik, w przypadku gdy jest płatnikiem VAT, jest zobowiązany do wystawienia faktury w imieniu dłużnika i odprowadzenia VAT z tego tytułu. Tym samym nabywcy towarów, których sprzedaż została udokumentowana fakturą wystawioną przez komornika, przysługuje prawo do odliczenia VAT. Pod warunkiem jednak, że dokonane zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, więc poniesione wydatki będą stanowić koszt uzyskania przychodów.
• art. 18 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029
• § 24 rozporządzenia Ministra Finansów z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 95, poz. 798; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 102, poz. 860
Agnieszka Jasiorowska
ekspert w zakresie VAT